List 34: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 16:57, 7 lut 2014

14 marca 1964 Antoni Słonimski złożył w kancelarii premiera w Urzędzie Rady Ministrów dwuzdaniowy list protestacyjny przeciw cenzurze, który później określano, z powodu liczby sygnatariuszy, jako List 34:

Do Prezesa Rady Ministrów
Józefa Cyrankiewicza

Ograniczenia przydziału papieru na druk książek i czasopism oraz zaostrzenie cenzury prasowej stwarza sytuację zagrażającą rozwojowi kultury narodowej. Niżej podpisani, uznając istnienie opinii publicznej, prawa do krytyki, swobodnej dyskusji i rzetelnej informacji za konieczny element postępu, powodowani troską obywatelską, domagają się zmiany polskiej polityki kulturalnej w duchu praw zagwarantowanych przez konstytucję państwa polskiego i zgodnych z dobrem narodu.

List podpisali:

Autorem tekstu był Antoni Słonimski, współorganizatorem zbierania podpisów zaś Jan Józef Lipski.

List wywołał reakcję na Zachodzie. W dzienniku The Times ukazał się list krytykujący władze PRL, podpisany przez 21 brytyjskich pisarzy i artystów, m.in. przez Arthura Koestlera i Allana Bullocka. Ponadto w obronie sygnatariuszy wystąpiło 15 intelektualistów włoskich z Alberto Moravią i 13 profesorów Harvardu.

List wywołał nagonkę i represje władz PRL wobec jego sygnatariuszy oraz Tygodnika Powszechnego. Najsurowsze represje spotkały Melchiora Wańkowicza, który został aresztowany i którego próbowano oskarżyć o to, że sporządził i przekazał tekst zawierający "fałszywe informacje oczerniające Polskę Ludową". Pisarz został prawomocnie skazany i zgłosił się na odbywanie bezwzględnej kary więzienia. Władze komunistyczne chcąc uniknąć kompromitacji nie dopuściły do wykonania wyroku (najpierw faktycznie, później formalnie zawieszono wykonywanie orzeczonego wyroku).

Z 34 sygnatariuszy Listu prof. Konrad Górski wycofał swój podpis, po czym napisał list do premiera Cyrankiewicza, w którym za wciągnięcie go do tej sprawy obciążył Jerzego Turowicza. List ten został odczytany przez Kliszkę na zebraniu Związku Literatów.

Dziesięciu z sygnatariuszy Listu 34 podpisało następnie inny list do The Times, zawierający stwierdzenie, że List 34 miał mieć charakter wewnętrzny, i dyskredytujący Radio Wolna Europa. List podpisali: Aleksander Gieysztor, Konrad Górski, Leopold Infeld, Julian Krzyżanowski, Kazimierz Kumaniecki, Edward Lipiński, Wacław Sierpiński, Jan Szczepański, Władysław Tatarkiewicz i Kazimierz Wyka. Konrad Górski dodatkowo wycofał swój podpis z Listu 34.

Pomimo tego polskich intelektualistów poparli intelektualiści z innych krajów i listy poparcia opublikowano we włoskim Il Monde, francuskim Le Figaro Literraire, 13 profesorów Harvarda podpisało list do ambasadora PRL, podobnie postąpili profesorowie Berkley.

Kontrlist 600

W odpowiedzi na List 34 z inicjatywy egzekutywy POP Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich powstał w kwietniu 1964 roku Kontrlist polskich literatów przeciw "uprawianej na łamach prasy zachodniej oraz na falach dywersyjnej rozgłośni radiowej Wolna Europa zorganizowanej kampanii oczerniającej Polskę Ludową". Podpisało go łącznie około 600 literatów, jednak część później protestowała, że podpisywała list o innej treści niż ostateczna.

Bibliografia

Jerzy Eisler, List 34, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993, ISBN 83-01-11347-2
Aleksandra Ziółkowska Proces Melchiora Wańkowicza 1964, Nowe Wydawnictwo Polskie, Warszawa 1990, ISBN 83-85135-08-1
Aleksandra Ziółkowska-Boehm Na tropach Wańkowicza po latach, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, 2 wydanie 2009, ISBN 83-7180-349-4, ISBN 978-83-7648-261-3
* Aleksandra Ziółkowska-Boehm Melchior Wańkowicz Poland's Master of the Written Word, Rodział: The Trial of Melchior Wańkowicz: 1964, (strony: 29-103), Lexington Books, USA 2013, ISBN 978-0-7391-7590-3

Zobacz też

@@ Linia 51: / Linia 51: @@
 Z 34 sygnatariuszy Listu prof. [[Konrad Górski]] wycofał swój podpis, po czym napisał list do premiera Cyrankiewicza, w którym za wciągnięcie go do tej sprawy obciążył Jerzego Turowicza. List ten został odczytany przez Kliszkę na zebraniu Związku Literatów.
-Dziesięciu z sygnatariuszy Listu 34 podpisało następnie inny list do ''The Times'', zawierający stwierdzenie, że w Polsce nie było represji, i dyskredytujący [[Radio Wolna Europa]]. List podpisali: [[Aleksander Gieysztor]], [[Konrad Górski]], [[Leopold Infeld]], [[Julian Krzyżanowski]], [[Kazimierz Feliks Kumaniecki|Kazimierz Kumaniecki]], [[Edward Lipiński]], [[Wacław Sierpiński]], [[Jan Szczepański (socjolog)|Jan Szczepański]], [[Władysław Tatarkiewicz]] i [[Kazimierz Wyka]].
+Dziesięciu z sygnatariuszy Listu 34 podpisało następnie inny list do ''The Times'', zawierający stwierdzenie, że List 34 miał mieć charakter wewnętrzny, i dyskredytujący [[Radio Wolna Europa]]. List podpisali: [[Aleksander Gieysztor]], [[Konrad Górski]], [[Leopold Infeld]], [[Julian Krzyżanowski]], [[Kazimierz Feliks Kumaniecki|Kazimierz Kumaniecki]], [[Edward Lipiński]], [[Wacław Sierpiński]], [[Jan Szczepański (socjolog)|Jan Szczepański]], [[Władysław Tatarkiewicz]] i [[Kazimierz Wyka]]. Konrad Górski dodatkowo wycofał swój podpis z Listu 34.
+Pomimo tego polskich intelektualistów poparli intelektualiści z innych krajów i listy poparcia opublikowano we włoskim ''Il Monde'', francuskim ''Le Figaro Literraire'', 13 profesorów Harvarda podpisało list do ambasadora PRL, podobnie postąpili profesorowie Berkley.
+== Kontrlist 600 ==
+W odpowiedzi na ''List 34'' z inicjatywy egzekutywy POP Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich powstał w kwietniu 1964 roku Kontrlist polskich literatów przeciw ''"uprawianej na łamach prasy zachodniej oraz na falach dywersyjnej rozgłośni radiowej Wolna Europa zorganizowanej kampanii oczerniającej Polskę Ludową"''. Podpisało go łącznie około 600 literatów, jednak część później protestowała, że podpisywała list o innej treści niż ostateczna.
 == Bibliografia ==