Zbirogi: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m kat.
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 24: Linia 24:
|www =
|www =
}}
}}
'''Zbirogi''', '''Zbirohi''' ([[język białoruski|biał.]] Збірагі, Зьбірагі; [[język rosyjski|ros.]] Збироги) – [[wieś]] na [[Białoruś|Białorusi]], w [[obwód brzeski|obwodzie brzeskim]], w [[rejon brzeski|rejonie brzeskim]], w [[Sielsowiet Czernie|sielsowiecie Czernie]].
'''Zbirogi''', '''Zbirohy''' ([[język białoruski|biał.]] Збірагі, Зьбірагі; [[język rosyjski|ros.]] Збироги) – [[wieś]] na [[Białoruś|Białorusi]], w [[obwód brzeski|obwodzie brzeskim]], w [[rejon brzeski|rejonie brzeskim]], w [[Sielsowiet Czernie|sielsowiecie Czernie]].
== Geografia ==
== Geografia ==
Miejscowość położona 19 km na północny wschód od [[Brześć|Brześcia]], 10 km na od [[stacja kolejowa|stacji kolejowej]] w [[Żabinka|Żabince]]. Ponadto sąsiaduje z wsiami [[Karabany (obwód brzeski)|Karabany]] i [[Zalesie (rejon brzeski)|Zalesie]] (na północy), [[Wołoski (Białoruś)|Wołoski]] i [[Charytony (obwód brzeski)|Charytony]] (na południu), [[Bratyłowo]] (na zachodzie), [[Zabrzezie (rejon brzeski)|Zabrzezie]] i [[Hutowicze]] (na północnym zachodzie), [[Oczki]] i [[Raczki (rejon żabinecki)|Raczki]] (na wschodzie).
Miejscowość położona 19 km na północny wschód od [[Brześć|Brześcia]], 10 km na od [[stacja kolejowa|stacji kolejowej]] w [[Żabinka|Żabince]]. Ponadto sąsiaduje z wsiami [[Karabany (obwód brzeski)|Karabany]] i [[Zalesie (rejon brzeski)|Zalesie]] (na północy), [[Wołoski (Białoruś)|Wołoski]] i [[Charytony (obwód brzeski)|Charytony]] (na południu), [[Bratyłowo]] (na zachodzie), [[Zabrzezie (rejon brzeski)|Zabrzezie]] i [[Hutowicze]] (na północnym zachodzie), [[Oczki]] i [[Raczki (rejon żabinecki)|Raczki]] (na wschodzie).
Linia 32: Linia 32:
W czasie panowania [[Zygmunt II August|Zygmunta Augusta]] miejscowe [[Majątek ziemski|dobra]] trafiły w ręce prywatne. Właścicielami wsi byli m.in. Ruszczycowie, [[Jan Hajko]]{{r|Wawrz}}, [[Pacowie herbu Gozdawa|Pacowie]].
W czasie panowania [[Zygmunt II August|Zygmunta Augusta]] miejscowe [[Majątek ziemski|dobra]] trafiły w ręce prywatne. Właścicielami wsi byli m.in. Ruszczycowie, [[Jan Hajko]]{{r|Wawrz}}, [[Pacowie herbu Gozdawa|Pacowie]].


Od 1502 r. istniała tu [[cerkiew (budynek)|cerkiew]] [[prawosławie|prawosławna]] należąca do [[Eparchia włodzimiersko-brzeska|eparchii włodzimiersko-brzeskiej]]. W 1610{{r|cherni}}{{r|glob}} r. Zofia (Agata) z [[Sapiehowie|Sapiehów]], ''[[wikt:primo voto|primo voto]]'' żona Adama Hajki, [[koniuszy|koniuszego]] [[Powiat grodzieński (I Rzeczpospolita)|grodzieńskiego]], ''secundo voto'' żona [[Mikołaj Pac (podkomorzy brzeski)|Mikołaja Paca]], [[podkomorzy|podkomorzego]] brzeskiego, ufundowała tu drewnianą świątynię [[katolicyzm|katolicką]]{{r|radzima}}{{r|GR}} pod wezwaniem Trójcy Świętej, najprawdopodobniej [[unia brzeska|unicką]]{{r|brest}} – obecna cerkiew Piatnicka (Paraskiewy Piatnicy).
Od 1502 r. istniała tu [[cerkiew (budynek)|cerkiew]] [[prawosławie|prawosławna]] należąca do [[Eparchia włodzimiersko-brzeska|eparchii włodzimiersko-brzeskiej]]. W 1610{{r|cherni}}{{r|glob}} r. Zofia (Agata) z [[Sapiehowie|Sapiehów]], ''[[wikt:primo voto|primo voto]]'' żona Adama Hajki, [[koniuszy|koniuszego]] [[Powiat grodzieński (I Rzeczpospolita)|grodzieńskiego]], ''secundo voto'' żona [[Mikołaj Pac (podkomorzy brzeski)|Mikołaja Paca]], [[podkomorzy|podkomorzego]] brzeskiego, ufundowała tu drewnianą świątynię [[katolicyzm|katolicką]]{{r|radzima}}{{r|GR}} pod wezwaniem Trójcy Świętej, najprawdopodobniej [[unia brzeska|unicką]]{{r|brest}} – obecna cerkiew Piatnicka (Paraskiewy Piatnicy). W 1756 roku zbudowano kościół parafialny. Od XVIII wieku w kościele istniał kult cudownej figury Chrystusa Trynitarskiego (obecnie figura jest w kościele w Terespolu)<ref>{{Cytuj |autor = Wojciech Walczak, Karol Łopatecki |tytuł = Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, tom 4 |data = 2013-12-01 |data dostępu = 2020-01-02 |isbn = 978-83-934920-7-7 |wydawca = Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy |url = https://books.google.pl/books?id=0FBaDwAAQBAJ&pg=PA121&lpg=PA121&dq=guttmejer+wo%C5%82czynie&source=bl&ots=nca6VRC6x-&sig=ACfU3U1N3h5qd3QfDp0JeFM1M8lRY73j1g&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwiot_Xzh-XmAhWGk4sKHYPcC3gQ6AEwAHoECAoQAQ#v=onepage&q=guttmejer%20wo%C5%82czynie&f=false |język = pl}}</ref>.


Po [[III rozbiór Polski|III rozbiorze]] miejscowość znalazła się w [[zabór rosyjski|zaborze rosyjskim]], kolejno w [[gubernia]]ch: [[Gubernia słonimska|słonimskiej]], [[Gubernia litewska|litewskiej]] i [[Gubernia grodzieńska|grodzieńskiej]].
Po [[III rozbiór Polski|III rozbiorze]] miejscowość znalazła się w [[zabór rosyjski|zaborze rosyjskim]], kolejno w [[gubernia]]ch: [[Gubernia słonimska|słonimskiej]], [[Gubernia litewska|litewskiej]] i [[Gubernia grodzieńska|grodzieńskiej]].

Wersja z 18:06, 2 sty 2020

Zbirogi
Ilustracja
Cerkiew św. Paraskiewy (Piatnicka)
Państwo

 Białoruś

Obwód

brzeski

Rejon

rejon brzeski

Populacja
• liczba ludności


237
(2019)

Nr kierunkowy

+375 162

Kod pocztowy

225002

Tablice rejestracyjne

1

Położenie na mapie obwodu brzeskiego
Mapa konturowa obwodu brzeskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Zbirogi”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Zbirogi”
Ziemia52°09′56″N 23°52′19″E/52,165556 23,871944
Multimedia w Wikimedia Commons

Zbirogi, Zbirohy (biał. Збірагі, Зьбірагі; ros. Збироги) – wieś na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie brzeskim, w sielsowiecie Czernie.

Geografia

Miejscowość położona 19 km na północny wschód od Brześcia, 10 km na od stacji kolejowej w Żabince. Ponadto sąsiaduje z wsiami Karabany i Zalesie (na północy), Wołoski i Charytony (na południu), Bratyłowo (na zachodzie), Zabrzezie i Hutowicze (na północnym zachodzie), Oczki i Raczki (na wschodzie).

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVI wieku, kiedy to występuje jako wieś należąca do dóbr hospodarskich w starostwie brzeskim województwa trockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wraz ze zmianami przynależności administracyjnej powiatu brzeskiego Zbirohi znajdowały się najpierw w województwie podlaskim, a następnie w województwie brzeskim Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

W czasie panowania Zygmunta Augusta miejscowe dobra trafiły w ręce prywatne. Właścicielami wsi byli m.in. Ruszczycowie, Jan Hajko[1], Pacowie.

Od 1502 r. istniała tu cerkiew prawosławna należąca do eparchii włodzimiersko-brzeskiej. W 1610[2][3] r. Zofia (Agata) z Sapiehów, primo voto żona Adama Hajki, koniuszego grodzieńskiego, secundo voto żona Mikołaja Paca, podkomorzego brzeskiego, ufundowała tu drewnianą świątynię katolicką[4][5] pod wezwaniem Trójcy Świętej, najprawdopodobniej unicką[6] – obecna cerkiew Piatnicka (Paraskiewy Piatnicy). W 1756 roku zbudowano kościół parafialny. Od XVIII wieku w kościele istniał kult cudownej figury Chrystusa Trynitarskiego (obecnie figura jest w kościele w Terespolu)[7].

Po III rozbiorze miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim, kolejno w guberniach: słonimskiej, litewskiej i grodzieńskiej.

W 1862 r. we wsi utworzono szkołę początkową, w której w 1866 uczyło się 45 chłopców.

W 1866 r.[4][5][6] miejscowy kościół katolicki, należący do dekanatu kobryńskiego[8], przekazano prawosławnym.

Tutejszy majątek ziemski należał do hrabiego Grabowskiego.

W końcu XIX wieku Zbirogi pełniły funkcję centrum gminy w powiecie kobryńskim guberni grodzieńskiej, obejmującej 60 miejscowości. Wieś, oddalona wówczas o 31 wiorst od Kobrynia, była siedzibą okręgu policyjnego oraz parafii prawosławnej liczącej 1492 wiernych[8] (w dekanacie Czerwaczyce – dziś wieś w sielsowiecie Batcze, w rejonie kobryńskim – eparchii wileńskiej, a od 1900 r. – grodzieńskiej i brzeskiej).

W okresie międzywojennym wieś stała się centrum gminy Zbirohi w powiecie kobryńskim województwa poleskiego II RP. Jednak w 1928 Zbirogi włączono do gminy Kosicze[9].

Według spisu powszechnego z 1921 r. wieś Zbirohi liczyła 11 domów. Mieszkały tu 42 osoby: 18 mężczyzn, 24 kobiety. Wszyscy byli prawosławni i wszyscy deklarowali narodowość polską[10].

Świątynia w Zbirogach została odzyskana przez katolików w 1920 r.[4][5][6] i stała się kościołem parafialnym w parafii liczącej 180[11] wiernych. W 1925 r. przeprowadzono remont kościoła[6].

Po II wojnie światowej Zbirogi znalazły się w granicach Białoruskiej SRR. W 1945 r. z kościoła parafialnego w Zbirogach do kościoła Świętej Trójcy w Terespolu trafiła polichromowana, barokowa rzeźba Chrystusa trynitarskiego z 3 ćwierci XVIII w.[12][13]. Figura była uważana za cudowną i stanowiła cel pielgrzymek do Zbirogów. Dotychczasowy proboszcz zbiroski został w 1947 r. zwierzchnikiem parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Nurcu-Stacji[14].

Od 1991 r. w niepodległej Białorusi.

Zabytki

  • drewniana cerkiew Piatnicka (Paraskiewy Piatnicy) wraz z wolno stojącą dzwonnicą z 1610 r. (wielokrotnie remontowana)[15][3]
  • braterska mogiła i pomnik poległych w czasie II wojny światowej[2]

Przypisy

  1. ↑ W 1577 r. Jan Hajko występuje jako pozwany przez sąsiada właściciel Zbirogów: Alina Wawrzyńczyk: Rozwój wielkiej własności na Podlasiu w XV i XVI wieku. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, 1951, s. 103, 253.
  2. ↑ a b История - Чернинский сельский совет. Cherni.brest.by. [dostęp 2014-08-30]. (ros.).
  3. ↑ a b Збироги. Globus.tut.by. [dostęp 2014-08-30]. (ros.).
  4. ↑ a b c Cerkiew Św. Paraskiewy (Piatnicka) – Zbirogi. Wirtualne Podlasie. [dostęp 2014-08-30].
  5. ↑ a b c Grzegorz Rąkowski: Czar Polesia. Pruszków: Rewasz, 2001, s. 85-86. ISBN 83-85557-92-X.
  6. ↑ a b c d Церковь Святой Параскевы Пятницы д. Збироги. Brest-railib.by. [dostęp 2014-08-30]. (ros.).
  7. ↑ Wojciech Walczak, Karol Łopatecki, Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, tom 4, Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 1 grudnia 2013, ISBN 978-83-934920-7-7 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
  8. ↑ a b Zbirogi, Zbirohy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 519.
  9. ↑ Dz.U. z 1928 r. nr 45, poz. 427
  10. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 8: Województwo poleskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 30. [dostęp 2014-08-30].
  11. ↑ Mariusz Boguszewski: Jubileusz Parafii w Żabince. Drohiczynska.pl. [dostęp 2014-08-30].
  12. ↑ Terespol. „Wirtualne Podlasie”. [dostęp 2014-08-30].
  13. ↑ Szlak Kościuszki. „Turystyka aktywna”, 2008-10-23. [dostęp 2014-08-30].
  14. ↑ Dariusz Krajewski: Z historii parafii pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Nurcu Stacji. „Niedziela”. [dostęp 2014-08-30].
  15. ↑ Д. Збироги. Храм во имя Св.вмц. Параскевы. Pravoslavie.by. [dostęp 2014-08-30]. (ros.).

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zbirogi&oldid=58407730”