Stanisław Stawarz

Stanisław Stawarz
	major piechoty
Data i miejsce urodzenia	20 kwietnia 1894 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	1940 ; Katyń
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	2 pułk piechoty LP; 4 pułk piechoty LP; 4 pułk piechoty; DOK Kraków; 2 Dywizja Piechoty; 38 pułk piechoty; Ośrodek Zapas. 27 DP
Stanowiska	dowódca plutonu; szef kompanii; dowódca kompanii; dowódca batalionu; komendant okręgu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; III powstanie śląskie; II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Stawarz (ur. 20 kwietnia 1894 w Warszawie, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Mikołaja i Eleonory z Gruców (ur. 1871)^[1]. Brat Aleksandra. Absolwent Wyższej Szkoły Przemysłowej w Krakowie. Od 1912 w Drużynach Polowych „Sokoła”. Ukończył kurs podoficerski. Od 30 września 1914 w Legionach Polskich, początkowo w 7. kompanii II batalionie 2 pułku piechoty, później szef 8. kompanii w 4 pułku piechoty. 1 lipca 1916 mianowany chorążym^[2]. Ukończył szkołę oficerską w Zegrzu. Po kryzysie przysięgowym w armii austriackiej, walczył na wschodnim froncie, skąd zdezerterował^[3]. W 1918 wstąpił do POW, a następnie do II Korpusu Polskiego.

Od listopada 1918 w odrodzonym Wojsku Polskim, w szeregach 4 pułku piechoty, walczył w obronie Przemyśla i Lwowa w walkach z Ukraińcami. Od marca 1919 instruktor kadry i dowódca 2 kompanii w batalionie zapasowym 4 pp Leg., którego pomagał tworzyć^[3].

Szczególnie odznaczył się podczas walk pod Optową, gdzie „w ostatniej fazie nieprzyjacielskiego ataku na pozycje 4 pp Leg. S. otrzymał rozkaz powstrzymania przeciwnika, aby osłonić odwrót własnych oddziałów. Mimo silnego naporu npla. S. bronił się dzielnie, obrzucając wroga granatami. Następnie wycofał się powoli, walcząc na bliską odległość”^[3]. Za tę postawę został odznaczony Orderem Virtuti Militari.

Następnie w oddziale sztabowym DOGen. Kraków^[3]. Od 2 sierpnia 1920 dowódca 5 kompanii batalionu zapasowego 4 pp Leg.^[3] W latach 1923–1925 był przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Kielce na stanowisko oficera instrukcyjnego, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku piechoty Legionów^[4]^[5]. W marcu 1925 roku został przeniesiony do 4 pp Leg. na stanowisko dowódcy III batalionu^[6]^[7]. Od 1928 przeniesiony do dowództwa 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach^[8], a następnie został dowódcą I batalionu w 38 pułku piechoty Strzelców Lwowskich w Przemyślu^[9]. W czerwcu 1932 roku został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu na stanowisko komendanta Okręgu Związku Strzeleckiego Nr X^[10]. W 1937 został przeniesiony do Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego na stanowisko szefa strzelectwa sportowego Komendy Głównej Związku Strzeleckiego w Warszawie. W marcu 1939 pełnił służbę w PUWFiPW na stanowisku inspektora terenowego KG Związku Strzeleckiego^[11].

We wrześniu 1939 był w Ośrodku Zapasowym 27 DP we Włodzimierzu Wołyńskim. Walczył w obronie miasta. Wzięty do niewoli przez sowietów, osadzony w Kozielsku. Został zamordowany wiosną 1940 w lesie katyńskim. Figuruje na liście wywózkowej 052/4 z 27 kwietnia 1940, poz. 99. Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z Jadwigą z Bulsiewiczów (ur. 1896). Miał syna Stanisława (1920–1944), który poległ w powstaniu warszawskim i córkę Stefanię po mężu Wawszczak (ur. 1921)^[3]^[1]^[12].

Awanse[edytuj | edytuj kod]

sierżant – 1915^[3]
chorąży – 1 lipca 1916^[3]
podporucznik – 21 stycznia 1919^[3]
porucznik – 14 lutego 1920^[3]
kapitan – 25 sierpnia 1920^[3]
major – 1924^[3]

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6217^[3]
Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)^[13]
Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[14]
Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[15]^[14]
Państwowa Odznaka Sportowa^[16]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 595.
↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 31.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Polak (red.) 1993 ↓, s. 201.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 128, 409, 1466.
↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 124, 351, 1335.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 8 marca 1925 roku, s. 136.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 267.
↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 123, 176.
↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 27, 568.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 132.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 19, 445.
↑ Stanisław Stawarz, 1894–1940 [online], www.myheritage.pl [dostęp 2021-10-29] .
↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ ^a ^b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 27.
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
↑ Kronika. Krajowa. „Gazeta Lwowska”, s. 5, nr 230 z 6 października 1931.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
Banaszek Kazimierz; Roman Wanda Krystyna; Sawicki Zdzisław: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

[CITEREFKsięga_Cmentarna_Katynia2000595-1] Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 595.

[CITEREFLista_starszeństwa191731-2] Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 31.

[CITEREFPolak_(red.)1993201-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Polak (red.) 1993 ↓, s. 201.

[CITEREFRocznik_Oficerski1923128,_409,_1466-4] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 128, 409, 1466.

[CITEREFRocznik_Oficerski1924124,_351,_1335-5] Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 124, 351, 1335.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_28_z_8_marca_1925_roku,_s._136-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 8 marca 1925 roku, s. 136.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_55_z_22_maja_1925_roku,_s._267-7] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 267.

[CITEREFRocznik_Oficerski1928123,_176-8] Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 123, 176.

[CITEREFRocznik_Oficerski193227,_568-9] Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 27, 568.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_28_czerwca_1933_roku,_s._132-10] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 132.

[CITEREFRybkaStepan200619,_445-11] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 19, 445.

[12] Stanisław Stawarz, 1894–1940 [online], www.myheritage.pl [dostęp 2021-10-29] .

[13] M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[CITEREFRocznik_Oficerski193227-14] Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 27.

[15] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

[16] Kronika. Krajowa. „Gazeta Lwowska”, s. 5, nr 230 z 6 października 1931.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]