Wasiłowice
50°24′05″N 17°39′17″E/50,401389 17,654722| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
162[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-210[3] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0491570 |
Położenie na mapie gminy Biała  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
| 50°24′05″N 17°39′17″E/50,401389 17,654722[1]
| |
Wasiłowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Waschelwitz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Biała.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 162 osoby[2].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 8 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[5]. Leży na obszarze 372,1 ha. Ma charakter rolniczy. Głównymi uprawami są tutaj pszenica, rzepak i buraki cukrowe[6]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[7].
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
W Wasiłowicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Wasiłowic wynoszą 617 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa należy do grupy nazw patronomicznych i pochodzi od nazwiska założyciela miejscowości Waslowskiego[9]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości Waslowice podając jej znaczenie „Dorf des Waslowski”, czyli po polsku „Wieś Waslowskiego”[9].
W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Waślowice oraz zgermanizowaną – Waschelwitz[10]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod polską nazwą Waślowice, a także niemiecką Waschelwitz we fragmencie: „Waschelwitz (1531 Waschlowitze, 1534 Warsowitze, polnisch Waślowice)”[11]. Ze względu na swoje polskie pochodzenie w 1936 nazwa Waschelwitz została zmieniona przez nazistowską administrację III Rzeszy na nową, całkowicie niemiecką nazwę Tiefengrund[12].
W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Waślowice[13]. 9 września 1947 nadano miejscowości nazwę Wasiłowice[14]. 24 listopada 2008 wprowadzono dodatkową nazwę wsi w języku niemieckim – Waschelwitz.
Historia[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Wieś została założona na początku XVI wieku. Została wspomniana w urbarzu z 1531[6]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego bialskiego w Monarchii Habsburgów[15]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[16].
.jpg)
Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu chłopa z kosą na ramieniu skierowanego w prawo wśród wysokiej trawy, a w otoku napis: WASCHELWITZER GEMEINDE-SIEGEL / Kr. Neustadt O/Schl. (pol. Gmina Wasiłowice / Powiat Prudnicki)[17]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 273 mieszkańców Wasiłowic 25 posługiwało się językiem niemieckim, a 248 językiem polskim. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Wasiłowice znalazły się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[18].
W czasie działań wojennych w 1945 w okolicy Wasiłowic zginęło 41 niemieckich żołnierzy, którzy następnie zostali pochowani przez miejscową ludność na boisku za wsią. W 2015 przeprowadzono ekshumację masowych grobów[19].
W latach 1945–1950 Wasiłowice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Śmicz[20], a w latach 1954–1972 do gromady Ligota Bialska.
W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[21], kotlarz[22], krawiec[23], szewc[24].
Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]
- 1933 – 293[25]
- 1939 – 283[25]
- 1966 – 239[26]
- 1998 – 217[27]
- 2002 – 197[27]
- 2009 – 167[27]
- 2011 – 162[27]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[28]:
- dom, XIX w., (wypisany z księgi rejestru, nie istnieje).
Pomniki i obiekty upamiętniające[edytuj | edytuj kod]
- Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik w Wasiłowicach powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany[29].
Transport[edytuj | edytuj kod]
Wasiłowice posiadają połączenia autobusowe z Białą, Korfantowem, Prudnikiem, Rzymkowicami. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[30].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Katolicy z Wasiłowic należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białej (dekanat Biała). We wsi znajduje się kaplica św. Urbana[31].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Wasiłowicach[32].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przez Wasiłowice prowadzi szlak turystyczny:
Szlakami bociana białego (27 km): Biała – Prężyna – Miłowice – Śmicz – Pleśnica – Grabina – Otoki – Wasiłowice – Biała[33]
Szlaki rowerowe[edytuj | edytuj kod]
Przez Wasiłowice prowadzi szlak rowerowy[34]:
Trasa rowerowa PTTK nr 263-n: Biała – Wasiłowice – Otoki – Grabina – Kolonia Otocka – Puszyna – Pleśnica – Śmicz – Miłowice – Prężyna – Biała
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 16 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[35].
Ludzie związani z Wasiłowicami[edytuj | edytuj kod]
- Alfred Liczbański (1900–1978) – działacz społeczny i narodowy, żołnierz, nauczyciel w szkole w Wasiłowicach
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144498
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1441 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-22].
- ↑ a b Wasiłowice – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-22].
- ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
- ↑ Klimat: Wasiłowice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-22].
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 25, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 831.
- ↑ Triest 1865 ↓, s. 1092.
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
- ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 24.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
- ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
- ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
- ↑ 1054 Waschelwitz (Wasiłowice) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 20 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73.
- ↑ Ekshumowano kilkuset żołnierzy z czasów II wojny światowej [online], Onet Opole, 30 września 2015 [dostęp 2023-02-11] (pol.).
- ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
- ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
- ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 375.
- ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 390.
- ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 426.
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 216.
- ↑ a b c d Wasiłowice [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 104.
- ↑ Miniona kadencja w sołectwach, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 2 (199), Biała: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, Sportu, Turystyki i Rekreacji, luty 2011, s. 2, ISSN 1232-7352.
- ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Wasiłowice, gm. Biała [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
- ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
- ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Ścieżki rowerowe – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-22].
- ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
- ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
- Felix Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
- Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949.
- Siedziba gminy: Biała
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady leśne | |
| Części miasta | |
| Części wsi | |
| Kolonie wsi | |
| Przysiółki wsi | |
| Nieoficjalne części wsi |
