Wyznanie

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 24 lut 2018, była oparta na tej wersji.

Wyznanie – określenie grupy religijnej opartej na jednym zestawie prawd wiary („wyznaniu”, „credo”). Pod względem organizacyjnym grupa taka może być skupiona w jednej strukturze organizacyjnej lub w wielu. Struktura taka na gruncie prawa polskiego określana jest nazwą związek wyznaniowy, a w religioznawstwie i prawie państw anglosaskich także mianem denominacji religijnej. Niekiedy, choć nieprecyzyjnie, mianem wyznania określa się związek wyznaniowy.

Opis

Pojedyncze wyznanie ma na ogół jedną obowiązującą doktrynę. Jednostki większe niż wyznanie są zróżnicowane doktrynalnie, a jednostki mniejsze stanowią jedynie podział administracyjny, bez różnic w wierze.

Na przykład wewnątrz chrześcijaństwa wyznaniami są: katolicyzm, prawosławie, luteranizm, kalwinizm, mariawityzm i inne. W przypadku buddyzmu wyznaniami można określić szkoły: Therawada, Mahajana, Wadżrajana i inne. W przypadku rodzimowierstwa słowiańskiego: Rodzimy Kościół Polski, Rodzima Wiara i inne.

Potocznie słowa określające różne grupy religijne bywają używane wymiennie, niemniej poszczególne terminy mają różne zakresy znaczeniowe, które można uporządkować hierarchicznie:

religia – najwyższy poziom hierarchii podziału;
wyznanie - grupa wewnątrz religii o wspólnych zasadach wiary (np. katolicyzm, prawosławie, luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, baptyzm, metodyzm, adwentyzm, mariawityzm, pentekostalizm);
Kościół, związek wyznaniowy, denominacja - grupa (wspólnota) wewnątrz wyznania o odrębnej strukturze względnie określonym obrządku (np. Kościoły greckokatolickie, Kościół melchicki, Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP itp.);
Kościół partykularny (też kościół lokalny lub miejscowy) – w Kościele katolickim synonim diecezji/archidiecezji;
parafia, zbór, gmina wyznaniowa - jednostka administracyjna oraz tworząca ją wspólnota lokalna wewnątrz wyznania, najczęściej w ramach diecezji lub jej odpowiednika (np. okręgu, senioratu, kustodii).

W języku polskim słowo „Kościół” (pisane dużą literą) oznacza wspólnotę określonego wyznania lub obrządku, zaś „kościół” (małą literą) - budynek przeznaczony dla celów kultu chrześcijańskiego^[1].

Sytuacja w Polsce

**Największe wyznania (pod względem liczby wiernych)**
Kościół lub związek wyznaniowy	Jednostki kościelne	Duchowni	Wyznawcy (w tysiącach)^[2]^[3]	Rok danych
Kościół łaciński	10 108	29 854	33 693	2008
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny	232	404	504	2008
Świadkowie Jehowy	1327	style="text-align: right" class="tabela-liczba" data-sort-value="&Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”.Błąd w wyrażeniu: nierozpoznane słowo „brak”" \| brak danych^[4]	118	2017
Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP	134	186	75	2008
Kościoły greckokatolickie: 1. Ukraińska Cerkiew greckokatolicka w Polsce 2. Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Polsce	134	74	55	2008
Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP	36	25	23,7	2008
Kościół Zielonoświątkowy w RP	211	345	23	2012
Kościół Polskokatolicki w RP	81	88	18,8	2007
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego	154	60	9,6	2008

Zobacz też

Przypisy

↑ kościół - definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2018-02-24] (pol.).
↑ Mały Rocznik Statystyczny Polski 2010.
↑ Wyznania religijne i stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2006-2008. Warszawa: GUS, 2010.
↑ Liczba dotyczy osób które uznawane są przez Zarząd Związku Świadków Jehowy w Polsce za ordynowanych Sług Bożych po profesji wieczystej: sług pełnoczasowych (pionierów specjalnych, pionierów stałych, pracowników Biura Oddziału), starszych, sług pomocniczych.

[1] kościół - definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2018-02-24] (pol.).

[2] Mały Rocznik Statystyczny Polski 2010.

[3] Wyznania religijne i stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2006-2008. Warszawa: GUS, 2010.

[4] Liczba dotyczy osób które uznawane są przez Zarząd Związku Świadków Jehowy w Polsce za ordynowanych Sług Bożych po profesji wieczystej: sług pełnoczasowych (pionierów specjalnych, pionierów stałych, pracowników Biura Oddziału), starszych, sług pomocniczych.

[1]

[2]

[3]

[4]