Yadegar Asisi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Yadegar Asisi
Ilustracja
Yadegar Asisi, 2017
Imię i nazwisko

Yadegar Asisi Namini

Data i miejsce urodzenia

8 kwietnia 1955
Wiedeń

Język

niemiecki

Alma Mater

Technische Universität Dresden Universität der Künste Berlin

Dziedzina sztuki

artysta, architekt, twórca monumentalnych panoram

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Yadegar Asisi, właściwie Yadegar Asisi Namini (ur. 8 kwietnia 1955 w Wiedniu) – niemiecki artysta, architekt i były profesor uniwersytecki[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Asisi jest synem perskich rodziców. Matka wraz z czwórką starszego rodzeństwa uciekła z Iranu do Europy. Jego ojciec był jednym z dwudziestu komunistycznych oficerów zdradzonych i straconych przez szacha perskiego. Yadegar Asisi urodził się w Wiedniu. Dzieciństwo i lata szkolne spędził w Halle i Lipsku. W latach 1973–1978 studiował architekturę na Drezdeńskim Uniwersytecie Technicznym: studia ukończył z dyplomem Inżyniera Architekta. W 1978 roku został poproszony o opuszczenie NRD. Następnie studiował malarstwo na Uniwersytecie Sztuk Pięknych w Berlinie(inne języki) od 1978 do 1984. Następnie w latach 1987–1994 Asisi wykładał na tym uniwersytecie rysunek perspektywiczny. W 1991 roku był profesorem wizytującym na wydziale architektury. W latach 1996–2008 był profesorem wolnej reprezentacji na Wydziale Architektury Uniwersytetu Nauk Stosowanych Beuth(inne języki) w Berlinie.

Po zdobyciu kilku nagród w konkursach urbanistycznych, na początku lat 90. Asisi zwrócił się w stronę przedstawień panoramicznych. Od 2003 roku tworzy największe panoramy świata. Swoimi monumentalnymi obrazami panoramicznymi nawiązuje do wielkich panoram XIX wieku.

Yadegar Asisi w studiu

Asisi stworzył neologizm Panometr(inne języki) powstały z połączenia słów panorama i gazometr. Odnosi się do przebudowanego dawnego gazometru(inne języki), który służy jako budynek wystawowy umożliwiający ekspozycję panoramy 360 stopni oraz miejsce wydarzeń specjalnych. Panometer Leipzig(inne języki) istnieje od 2003 roku[2], a Panometer Dresden(inne języki) od grudnia 2006 roku.

We wszystkich lokalizacjach wystawienniczych, wykreowanych przez Asisi, można oglądać wielkoformatowe przedstawienia panoramiczne, z których największe mają ponad 100 metrów długości i około 30 metrów wysokości. Obraz o powierzchni około 3000 metrów kwadratowych składa się z pojedynczych paneli z poliestru i waży 750 kilogramów[3].

Asisi mieszka w Berlinie i ma swoje studio w Berlinie-Kreuzberg[3].

Panoramy[edytuj | edytuj kod]

Muzykę do poszczególnych ekspozycji panoram skomponował Eric Babak(inne języki). Zdjęcia wszystkich panoram zrobiono z platform widokowych dla zwiedzających. Prawa autorskie do wszystkich zdjęć: asisi F&E GmbH.

Panorama Everest
  • 8848Everest360° była pierwszą gigantyczną panoramą artysty i była pokazywana w Panometer Leipzig(inne języki). W okresie od 2003 do początku 2005 roku. obejrzało ją około 450 000 odwiedzających. Panorama przedstawia najwyższą górę na ziemi wraz z otaczającymi ją 8000-metrowymi szczytami. Widzowie oglądają dzieło tak jakby znajdowali się w 6000-metrowej „Dolinie Ciszy”[4][5] w Himalajach, tj. w warunkach ostatniego obozu bazowego przed wspinaczką na szczyt Mount Everest. Panoramę ponownie udostępniono w Lipsku w 2012 i 2013 roku[6].
Panorama ROM 312
  • ROM 312 (Rzym 312) po raz pierwszy pokazywano w Lipsku w latach 2005–2009, następnie w Dreźnie w latach 2011–2012 i od grudnia 2014 w Pforzheim i Rouen (Francja). W Pforzheim przebudowano zabytkowy gazometr, a nad Sekwaną w Rouen zbudowano specjalną rotundę. Tematem dzieła jest późno-antyczny Rzym z roku 312 p.n.e. w okresie świetności architektury, zawierający również triumfalny wjazd cesarza Konstantyna do milionowego miasta nad Tybrem w przełomowym momencie historii ludzkości[7][8].
Panorama DRESDEN IM BAROCK
  • DRESDEN IM BAROCK (Drezno w okresie baroku) na przemian z DRESDEN 1945 (Drezno 1945) przedstawia barokowe Drezno latem, jesienią i zimą itp. Asisi inspirował się twórczością Canaletta. Towarzysząca wystawa z instalacjami pokojowymi wprowadza zwiedzających w tematykę i historię drezdeńskiego baroku[9].
  • Od 2015 roku Drezno 1945 ukazuje zniszczone miasto po bombardowaniach aliantów w lutym 1945 r., na przemian z Dreznem w okresie baroku w pierwszym kwartale roku[10]. Towarzyszące instalacje pokojowe wprowadzają zwiedzających w temat i historię współczesną od około 1900 do 1945 roku. W 2015 roku panoramę obejrzało prawie 165 000 zwiedzających[11][12].
Panorama Amazonia
  • Amazonia to panoramiczny obraz przedstawiający świat południowoamerykańskiego lasu deszczowego (dorzecze Amazonki) w panoramie 360° z ponad 3200 metrów kwadratowych powierzchni obrazu. Panoramę po raz pierwszy pokazano w Lipsku w latach 2009–2012, a także w Rouen w latach 2015/2016. Można ją było oglądać w Hanowerze od listopada 2017 do grudnia 2020. Panoramie towarzyszy wystawa poświęcona florze i faunie dorzecza Amazonki, dane i fakty dotyczące jej eksploracji oraz gigantyczny model komara[13][14].
Panorama PERGAMON
Panorama Mur. Foto T.Schulze
  • DIE MAUER (Mur) można oglądać od września 2012 r. w rotundzie przy Checkpoint Charlie, która została zbudowana specjalnie na potrzeby panoramy. Przedstawia widok na Mur Berliński w listopadowy dzień lat 80. XX wieku na Sebastianstrasse, z bezpośrednim widokiem na fortyfikacje graniczne i pas śmierci NRD[1][21][22][23].
  • Leipzig 1813 była pokazywana w Panometrze Leipzig od 2013 do 2015 roku. Dzieło przygotowano i udostępniono w 200-lecie bitwy pod Lipskiem. W 1813 Lipsk zamieszkiwało około 35 000 ludzi. W październiku owego roku u bram miasta zebrało się około 600 000 żołnierzy z całej Europy aby wyprzeć Napoleona i armię francuską z podbitych krajów Europy. Z wieży kościoła Św. Tomasza zwiedzający panoramę mogą podziwiać architekturę Lipska z 1813 oraz okolice, gdzie toczyły się zacięte walki[24][25]. Panorama była częścią rocznicowego roku Lipsk 1813–1913–2013[26].
Panorama Wielka Rafa Koralowa
  • Panorama Wielka Rafa Koralowa to panorama 360° przedstawiająca podwodny świat Wielkiej Rafy Koralowej na gigantycznym zdjęciu panoramicznym o powierzchni około 3500 metrów kwadratowych. Można ją było oglądać w Panometer Leipzig od 2015 do 2017 roku oraz w Rouen od 2017 do 2018 roku. Można ją oglądać w Pforzheim od listopada 2018[27][28].
  • Panorama Rouen 1431 to podróż w czasie do okresu późnego gotyku we Francji, w Normandii. Premiera odbyła się w 2016 roku w Panoramie XXL w Rouen. Kwitnące miasto Rouen nad Sekwaną pokazuje zgiełk jego mieszkańców. Krajobraz miasta ukazany jest z wieży gotyckiej Katedry Najświętszej Marii Panny. Z katedry można zobaczyć kilka scen ze strasznych wydarzeń z maja 1431 roku, w tym Joannę d’Arc prowadzoną na stos. Przedstawienie postaci Joanny d’Arc jest powiązane z tematem wojny stuletniej pomiędzy Anglią a Francją[29]. W ROUEN 1431 Yadegar Asisi połączył miejsca i ludzi w panoramie, która nie wydarzyła się w tym samym czasie ani w tym samym miejscu[30].
Panorama LUTHER 1517
Panorama Titanic
  • Panorama Titanic była wystawiana w Panometer Leipzig od stycznia 2017 do stycznia 2019. Panorama 360° zabiera zwiedzających w wyprawę do pozostałości wraku[34][35].
  • CAROLAS GARTEN (ogród Caroli) w Panometer Leipzig był udostępniony do zwiedzania od stycznia 2019 do marca 2022[36]. Panorama, o wymiarach 100 × 31 metrów, pokazuje naturę na wyciągnięcie ręki, z fascynującymi roślinami i zwierzętami, w ponadwymiarowej reprezentacji. Zwiedzający przyjmują perspektywę owada. Pośrodku znajduje się gigantyczna pszczoła zapylająca rumianek. Projekt prezentuje teoretyk sztuki Bazon Brock(inne języki)[37]. Na wystawę, towarzyszącą panoramie, włączono osiem modeli owadów XXL autorstwa hamburskiej projektantki Julii Stoess(inne języki)[38].
  • Panorama NEW YORK 9/11 upamiętnia ataki z 11 września 2001 w Nowym Jorku i ich wpływ globalny. Panorama przedstawia scenę wokół World Trade Center rankiem 11 września 2001 o godzinie 08:41, pięć minut przed atakami. Asisi panoramą NEW YORK 9/11 stworzył projekt antywojenny[41]. Dzieło uzupełnia wystawa ukazująca mniej widoczne konsekwencje fatalnego dnia oraz wypowiedzi świadków, którzy opowiadają o swoich osobistych doświadczeniach cierpienia. Dzieło było wystawiane w Nowym Jorku; od 9 kwietnia 2022 panorama z wystawą są udostępnione w Panometer Leipzig[42][43][44][45].

Nagrody (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Ursula Wiegand: DIE BERLINER MAUER WIRD WIEDER PRÄSENT. 3. Oktober/ Tag der Deutschen Einheit. Online Merker, 2012-10-03. [dostęp 2023-12-25]. (niem.).
  2. ↑ Panometer Leipzig. [dostęp 2023-12-25]. (pol.).
  3. ↑ a b MDR-Sendung vom 3. Februar 2015.
  4. ↑ Valley of Silence. [dostęp 2023-12-25]. (ang.).
  5. ↑ Everest South Col – South East Ridge Route – part 3. Droga pierwszych zdobywców Everestu cz.3.. 2009-03-06. [dostęp 2023-12-25]. (ang.).
  6. ↑ EVEREST. [dostęp 2023-12-25]. (niem.).
  7. ↑ Die Welt, 4. Dezember 2014:.
  8. ↑ Rom 312. [dostęp 2023-12-25]. (niem.).
  9. ↑ Der Tagesspiegel, 11. Juni 2014:.
  10. ↑ Torsten Hampel: Die Gedenkaufgabe.
  11. ↑ Dresden im Barock. [dostęp 2023-12-25]. (pol.).
  12. ↑ Dresden im Barock. [dostęp 2023-12-25]. (ang.).
  13. ↑ Fokus, 20. November 2017:.
  14. ↑ Amazonia. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  15. ↑ Deutschlandfunk Kultur, 27. Dezember 2017.
  16. ↑ PERGAMON. Arcydzieła starożytnej metropolii i panorama 360° autorstwa Yadegar Asisi. Museumsportal Berlin, 2018. [dostęp 2023-12-15]. (pol.).
  17. ↑ Rolf Brockschmidt: Berlin-Mitte: Das Pergamon-Panorama kehrt nach Berlin zurück. Tagesspiegel, 2018-04-27. [dostęp 2023-12-14]. (niem.).
  18. ↑ Pergamonmuseum. Panorama. [dostęp 2023-12-26]. (pol.).
  19. ↑ Pergamon. Panorama der antiken Metropole. Trailer 2. Staatliche Museen zu Berlin. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  20. ↑ Pergamon. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  21. ↑ Malgorzata Matzke: Mur berliński jak żywy. Deutsche Welle, 2012-09-23. [dostęp 2023-12-25]. (niem.).
  22. ↑ Priyanka Dwivedi: The Wall – Asisi Panorama. TheBetterVacation.com. [dostęp 2023-12-25]. (pol.).
  23. ↑ Die Mauer. [dostęp 2023-12-25]. (niem.).
  24. ↑ Das große Panorama zur Völkerschlacht. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  25. ↑ Leipzig 1813. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  26. ↑ Der Tagesspiegel, 29. Juli 2013:.
  27. ↑ Wired, 13. Oktober 2015:.
  28. ↑ GREAT BARRIER REEF. [dostęp 2023-12-27]. (niem.).
  29. ↑ Mein Frankreich:.
  30. ↑ Rouen 1431. Die Epoche von Jeanne d’Arc. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  31. ↑ Luther1517gGmbH. [dostęp 2023-12-26]. (ang.).
  32. ↑ LUTHER 1517. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  33. ↑ GEO, 01/2017:.
  34. ↑ Leipziger Volkszeitung, 30. Januar 2017:.
  35. ↑ TITANIC. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  36. ↑ Carolas Garten – Ein Paradies auf Erden. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  37. ↑ Mitteldeutscher Rundfunk, 25. Januar 2019:.
  38. ↑ Riesen-Insekten im Leipziger Panometer, MDR vom 31. Januar 2020, abgerufen am 18. Juni 2020.
  39. ↑ Die Kathedrale von Monet.
  40. ↑ Die Kathedrale von Monet. [dostęp 2023-12-27]. (niem.).
  41. ↑ New York 9/11: Yadegar Asisi’s New Panorama. Deutsche Welle. [dostęp 2023-12-26]. (ang.).
  42. ↑ New York 9/11 – neue Panoramaausstellung von Yadegar Asisi im Panometer Leipzig. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  43. ↑ 9/11 Panorama: What Did New York Look Like 5 Minutes Before The Attack?. DW Euromaxx. [dostęp 2023-12-26]. (ang.).
  44. ↑ Panorama NOWY JORK 9/11Lipsk. [dostęp 2023-12-26]. (pol.).
  45. ↑ NEW YORK 9/11. [dostęp 2023-12-26]. (niem.).
  46. ↑ Kirchenzeitung, 8. Februar 2019.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Berlin 2005: panoramy architektoniczne; Wystawa czerwiec/lipiec 1995, Aedes East, Hackesche Höfe/Yadegar Asisi, Berlin, Aedes 1995.
  • Yadegar Asisi: Architekt iluzji, Lipsk, Faber & Faber 2004. ISBN 3-936618-43-7.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Yadegar_Asisi&oldid=73365909”