Zbigniew Szuber

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zbigniew Szuber
Ilustracja
Zbigniew Szuber (ok. 1938)
Data i miejsce urodzenia

19 marca 1918
Krosno

Data i miejsce śmierci

16 lipca 1996
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

pilot, instruktor

Narodowość

polska

Edukacja

Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku

Pracodawca

Aeroklub Podkarpacki

Rodzice

Józef, Józefa

Małżeństwo

Ewa z d. Lewicka

Dzieci

Andrzej, Jacek, Janusz

Krewni i powinowaci

Stefan Lewicki (teść)

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Medal „Za udział w walkach o Berlin” Srebrna Odznaka im. Janka Krasickiego
Multimedia w Wikimedia Commons

Zbigniew Józef Szuber (ur. 19 marca 1918 w Krośnie, zm. 16 lipca 1996 w Sanoku) – polski pilot i instruktor lotniczy.

Dom przy ul. 2 Pułku Strzelców Podhalańskich 2 w Sanoku

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Zbigniew Józef Szuber pochodził z rodu wywodzącego się z potomków niemieckich osadników w Haczowie w XV wieku[1]. Urodził się 19 marca 1918 w Krośnie[2][3][4] w rodzinie urzędniczej, był synem Józefa (1881–1967, działacz endecji)[a] i Józefy z domu Korab (1889–1974)[b] Szuberów[2][5][6][7][8][9][10]. Miał dwie starsze od siebie siostry, które zostały nauczycielkami: Elżbieta Szuber (1914–2004) i Maria Szuber (1913–2006, guwernantka dzieci hr. Załuskiego w Iwoniczu, działaczka sanockiego oddziału PTTK i przewodniczka turystyczna[11][12])[7][13].

Początkowo mieszkał w rodzinnym Krośnie do 1931, a od lat 1931 do 1935 we Lwowie[14][9]. Tam w trakcie nauki gimnazjalnej w wieku ok. 15 lat zainteresował się lotnictwem, które pozostało jego pasją i pracą na całe życie[13][10]. Wówczas przebywał na lotnisku Skniłowie[9][10]. W 1935 wraz z rodziną przeprowadził się do Sanoka i zamieszkał w domu pod ówczesnym adresem ulicy Elżbiety Granowskiej (obecnie ul. 2 Pułku Strzelców Podhalańskich 2)[14][13][15][c]. Podjął wówczas naukę w tamtejszym Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii, w którym po czterech latach w 1938 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Juliusz Bakoń, Tadeusz Srogi)[16][17][18][13]. Podczas pobytu w Sanoku uprawiał aktywnie sport[13][9][10]. Odbywał kursy szybowcowe we Lwowie, w Ustianowej oraz na lądowisku w Bezmiechowej, zdobywając medale[13][9][19]. 28 sierpnia 1937 w Ustianowej uzyskał kategorię C pilota szybowcowego oraz otrzymał odznakę pilota szybowcowego nr 875 (jego instruktorem był Bronisław Czech)[10]. Przed 1939 udzielał się w działającej w podsanockich Olchowcach Szkole Szybowcowej Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (m.in. wspólnie z Adamem Bieniaszem)[20]. Po maturze w 1938 został skierowany na szkolenie lotnicze na lotnisku w Masłowie, gdzie po miesiącu szkolenia uzyskał uprawnienia pilota samolotowego[10][21]. Od września 1938 odbywał zasadniczą służbą wojskową w szeregach 5 pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu w wymiarze pół roku[9][10] i kształcił się w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty[22]. Od 1 stycznia 1939 kształcił się w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Radomiu-Sadkowie[10][22]. Tam pełnił służbę jako podchorąży kapral pilot do września 1939[14].

Po wybuchu II wojny światowej i bombardowaniu bazy w Sadkowie w okresie kampanii wrześniowej ewakuował się na wschód wraz z wychowankami dęblińskiej szkoły 4/5 września 1939[23][19][10][9][3]. Walczył w Radomiu, w Warszawie, w Lublinie, po czym jako pilot łącznikowy został skierowany do Lwowa[14]. Tuż po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez sowietów w okolicach Buczacza[10][9]. Następnie z grupą jeńców był kierowany w stronę Husiatyna, po czym pociągiem był transportowany na wschód[10]. Po minięciu Smoleńska wraz z dwoma towarzyszami oddalił się od pociągu, po czym koleją powrócił przez Lwów w rodzinne strony[10]. Ranny dotarł do Sanoka, będącego pod okupacją niemiecką[9][10]. Według innej wersji, po rozwiązaniu jego jednostki 28 września w Tarnopolu powrócił do Lwowa i przebywał u krewnych do marca 1940, po czym przedostał się do Sanoka i zamieszkał u rodziców[14]. Od 1941 do 1942 pracował fizycznie w kopalnictwie naftowym w Turzym Polu[14]. Od sierpnia 1942 do czerwca 1943 nie pracował i w tym czasie przebywał w Krośnie, Brzozowie, Haczowie[22]. Przez pewien czas ukrywał się z obawy przed aresztowaniem[9][10]. Przebywał też w Krakowie[17]. Od lipca 1943 pracował jako drogomistrz w zarządzie drogowym w Bukowsku aż do nadejścia frontu wschodniego[2][14]. Został wcielony do ludowego Wojska Polskiego, w szeregach którego służył od 1 stycznia 1945 do stycznia 1946[17]. Początkowo był przydzielony do jednostki wojskowej w Zamościu[14]. Następnie został skierowany z jednostką bojową w inne miejsca i służył jako pilot bombowca sowieckiego: Warszawa, Gdańsk, Wrocław (walki o miasto), Zgorzelec, Cottbus, Berlin, biorąc udział w operacjach wojennych[24][10][9][d]. Po kapitulacji III Rzeszy wraz z jednostką skierowany został do Poznania i służył tam do 1946[25].

Po zakończeniu wojny podjął pracę jako kierowca w rodzinnych stronach[10]. Od kwietnia do listopada 1946 był zatrudniony w Zarządzie Drogowym w Lesku[25]. Od 1 kwietnia 1947 pracował w lotnictwie sportowym[25]. Działał w utworzonej w Sanoku Filii Aeroklubu Rzeszowskiego nr 1 (m.in. ponownie z Adamem Bieniaszem)[26]. Był organizatorem i pilotem Aeroklubu Rzeszowskiego[27][28][19]. Został pierwszym dyrektorem powołanego w marcu 1947 zarządu Ligi Lotniczej w Rzeszowie[29][30][9][10][21]. Tworzył wówczas struktury Ligi Lotniczej w województwie rzeszowskim, zainicjował zbiórkę pieniężną na śmigłowiec, ufundowany na rzecz powstałego lotniczego pogotowia ratunkowego[29]. Około 1949 odszedł ze stanowiska dyrektora zarządu okręgu Ligi Lotniczej (zastąpiony przez por. Henryka Ungerta) i powrócił do Sanoka][29][9][19]. Pod koniec 1950 został kierownikiem Aeroklubu Podkarpackiego w Krośnie[29][9][19][31]. Po kilku latach i połączeniu Aeroklubu z przeniesionym z Wrocławia Centrum Wyszkolenia Spadochronowego[32] oraz powołaniu nowego kierownika, mjr. Zygmunta Rychtera, w 1952 objął funkcję zastępcy ds. społeczno-wychowawczych, pozostając na tym stanowisku aż do przejścia na emeryturę w 1978[29][30][28][9][19] (według innej wersji ostatecznie odszedł na emeryturę w 1984[10]). Był kierownikiem lotniska w Krośnie, instruktorem tamtejszych wychowanków, organizatorem sfery lotniczej[28][19]. W 1950 pilotując samolot Piper L-4 Cub uległ wypadkowi w Haczowie, w którym śmierć poniósł pasażer będący jego znajomym, a on sam odniósł ciężkie obrażenia, wymagające kilku operacji i długiego leczenia, w tym 1,5-rocznego pobytu w szpitalu[29][10][9][19][33]. Po rekonwalescencji powrócił do pracy w Krośnie[19] oraz do pilotowania szybowców i samolotów[34]. Licencją pilota posiadał przez 34 lata do 1971[10]. Był członkiem PZPR[5]. Od 1958 należał do ZBoWiD[35]. W 1976 otrzymał zaświadczenie kombatanta[3]. Był członkiem założycielem zorganizowanego 17 listopada 1981 przy Aeroklubie Podkarpackim w Krośnie Klubu Seniorów Lotnictwa imienia generała Ludomiła Rayskiego[36]. Do końca życia był porucznikiem w stanie spoczynku[21][31].

Poza lotnictwem był wszechstronny sportowo, uprawiał hokej na lodzie, później był sędzią hokejowym i piłkarskim, skakał ze spadochronem, uprawiał także narciarstwo i pływanie[34][28][37]. Prywatnie był myśliwym i wędkarzem[34][28].

5 czerwca 1943 ożenił się z Ewą Barbarą Lewicką (1921-1991[38][39], córka nauczycieli Stefana Lewickiego – profesora sanockiego gimnazjum – i Marii z domu Drewińskiej, wnuczka dr. Maurycego Drewińskiego[2][40])[41][42][31]. Ich dwaj pierwsi synowie zmarli w dzieciństwie[4] – Andrzej Antoni (zm. 1943 mając trzy tygodnie[43][43]) i Jacek (ur. 1946, zm. 1947[44])[45][41][46], a trzecim był Janusz Szuber (1947-2020, poeta)[47]. Powinowatymi Zbigniewa Szubera byli Stefan Jarosz i Mieczysław Jarosz[48][49]. W okresie PRL mieszkał w Sanoku przy ul. Sienkiewicza 8[50].

Zmarł nagle 16 lipca 1996 w Sanoku[51][9][52][21][19]. Został pochowany w grobowcu rodziny Drewińskich na Cmentarzu Centralnym w Sanoku 18 lipca 1996[53][9].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Pamięci Rodziców zadedykował Janusz Szuber swój tomik poezji pt. Biedronka na śniegu, wydany w 1999, w którym odniósł się do swojego ojca w wierszu pt. Osiemnasty lipca[54][55]. Ponadto poeta zawarł odniesienia do swojego ojca w utworze zatytułowanym Świadectwo języka, wydanym w tomiku poezji pt. Powiedzieć. Cokolwiek z 2011[56]. Postać Zbigniewa Szubera została przedstawiona w powieści Pawła Huelle pt. Mercedes-Benz z 2001[1]. Wiersz poświęcony Zbigniewowi Szuberowi napisał „Senior” związany z Aeroklubem Podkarpackim[57].

Grobowiec rodzin Drewińskich i Szuberów w Sanoku

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Józef Szuber ur. 5 listopada 1881 w Haczowie, zm. 20 czerwca 1967 w Sanoku. Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 90 (poz. 60).
  2. ↑ Józefa Szuber, ur. 19 grudnia 1889 w Brzozowie jako córka Tomasza Korab i Marii z domu Paczosa, zm. 26 listopada 1974 Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 183 (poz. 103).
  3. ↑ Na świadectwie dojrzałości Zbigniewa Szubera podano, że uczył się od 1934 do 1935 w klasach V, VI, VII i VIII sanockiego gimnazjum.
  4. ↑ Według Jacka Rudego prawdopodobnie służył w 2 Brandenburskiej Dywizji Lotnictwa Szturmowego, biorącej udział w operacji berlińskiej wiosną 1945.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Jacek Mączka: Janusz Szuber. culture.pl, 2006. [dostęp 2019-04-21].
  2. ↑ a b c d Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 555.
  3. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 117.
  4. ↑ a b Sulikowski 2010 ↓, s. 289.
  5. ↑ a b Deklaracje ↓, s. 117, 120.
  6. ↑ Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 73-74.
  7. ↑ a b Mojość 2005 ↓, s. 36.
  8. ↑ Wiersz Janusza Szubera pt. Z czasu do bezczasu, zob. Janusz Szuber: Wpis do ksiąg wieczystych. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009, s. 28. ISBN 978-83-08-04294-6.
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Jacek Rudy: Zbigniew Józef Szuber. lotnisko-krosno.com.pl. [dostęp 2019-04-21].
  10. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Marek Pomykała. Trzydzieści cztery lata blisko nieba. „Tygodnik Sanocki”. Nr 35 (199), s. 4, 1 września 1995. 
  11. ↑ Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 548, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  12. ↑ Krzysztof Prajzner: Od PTT do PTTK – 75 lat oddziału w Sanoku. gosciniec.pttk.pl. [dostęp 2015-12-30].
  13. ↑ a b c d e f Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 74.
  14. ↑ a b c d e f g h Deklaracje ↓, s. 124.
  15. ↑ Wiersz Janusza Szubera pt. Z czasu do bezczasu. Janusz Szuber: Wpis do ksiąg wieczystych. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009, s. 28. ISBN 978-83-08-04294-6.
  16. ↑ Wykaz absolwentów, którzy złożyli egz. dojrz. w latach szk. od 1887/88 do 1937/38. W: Sprawozdanie Jubileuszowe z działalności Państwowego Gimnazjum w Sanoku w latach 1888-1938 wydane z okazji Wielkiego Zjazdu wychowawców i wychowanków Zakładu w 50 rocznicę pierwszego egzaminu dojrzałości. Sanok: 1938, s. 58.
  17. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 121.
  18. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2019-04-21].
  19. ↑ a b c d e f g h i j 6. Oddani skrzydłom. Pilot sportowy. W: Andrzej Olejko, Roman Przepióra: Lotnicze tradycje Bieszczadów. Krosno: Ruthenus, 2011, s. 216-218. ISBN 978-83-7530-141-0.
  20. ↑ 2. Lotnicze epizody z lat II Rzeczypospolitej. Zapomniane szybowisko. W: Andrzej Olejko: Lotnicze tradycje Bieszczadów. Krosno: Ruthenus, 2011, s. 66. ISBN 978-83-7530-141-0.
  21. ↑ a b c d e f Zbigniew Szuber. Nekrolog. „Ziemia Krośnieńska”. Nr 6, s. 29, Wrzesień 1996. ISSN 1426-1111. 
  22. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 121, 124.
  23. ↑ 4. na wojennym niebie Europy. Lotnicza wyliczanka. W: Andrzej Olejko: Lotnicze tradycje Bieszczadów. Krosno: Ruthenus, 2011, s. 154. ISBN 978-83-7530-141-0.
  24. ↑ Deklaracje ↓, s. 124-125.
  25. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 125.
  26. ↑ 2. Lotnicze epizody z lat II Rzeczypospolitej. Zapomniane szybowisko. W: Andrzej Olejko: Lotnicze tradycje Bieszczadów. Krosno: Ruthenus, 2011, s. 67. ISBN 978-83-7530-141-0.
  27. ↑ W dniu Lotniczego Święta. „Polskie Niebo-Wiadomości Fabryczne”. Jednodniówka, s. 1, 6 września 1957. WSK Rzeszów. 
  28. ↑ a b c d e Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 75.
  29. ↑ a b c d e f Roman Przepióra. Sylwetki lotników. Zbigniew Szuber. „Nowiny”. Nr 2, s. 10, 3 stycznia 1996. 
  30. ↑ a b Deklaracje ↓, s. 122.
  31. ↑ a b c d Sulikowski 2010 ↓, s. 172, 289.
  32. ↑ Deklaracje ↓, s. 120, 125.
  33. ↑ Sulikowski 2010 ↓, s. 289. Tu podano czas wypadku pod koniec lat 50..
  34. ↑ a b c Mojość 2005 ↓, s. 34.
  35. ↑ Komitet Organizacyjny Fundacji Sztandaru. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Zarząd Koła w Sanoku. 1986, s. 168.
  36. ↑ 70 lat Aeroklubu Podkarpackiego 1945–2015. 100 lat Lotnictwa na Podkarpaciu 1915–2015. Praca zbiorowa pod red. Witolda Ostrowskiego. 2015, s. 601.
  37. ↑ Borys Łapiszczak: Sanok w Królestwie Galicji i Lodomerii na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. VIII. Sanok: Poligrafia, 2005, s. 123. ISBN 83-918650-2-9.
  38. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 156 (poz. 30).
  39. ↑ Sulikowski 2010 ↓, s. 289. Tu podano rok urodzenia 1921..
  40. ↑ Skoczyński 2001 ↓, s. 236.
  41. ↑ a b Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 71, 74.
  42. ↑ Mojość 2005 ↓, s. 32.
  43. ↑ a b Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. S 1943, (Tom K, str. 200, poz. 129).
  44. ↑ Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 272 (poz. 63).
  45. ↑ Wiersz Janusza Szubera pt. 60. Janusz Szuber: Wyżej, niżej, już. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2010, s. 68. ISBN 978-83-61746-38-6.
  46. ↑ Skoczyński 2001 ↓, s. 234.
  47. ↑ Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 71.
  48. ↑ Utwór Janusza Szubera pt. 69/17. Janusz Szuber: Powiedzieć. Cokolwiek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 66-67. ISBN 978-83-08-04582-4.
  49. ↑ Skoczyński 2001 ↓, s. 238.
  50. ↑ Deklaracje ↓, s. 117, 125.
  51. ↑ Odszedł lotnik i wspaniały człowiek. „Tygodnik Sanocki”. Nr 29 (245), s. 1, 19 lipca 1996. 
  52. ↑ Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. Rok 1996, poz. 49.
  53. ↑ Wiersz pt. Osiemnasty lipca. Janusz Szuber: Biedronka na śniegu. Kraków: Wydawnictwo a5, 1999, s. 29. ISBN 83-85568-41-7.
  54. ↑ Janusz Szuber: Biedronka na śniegu. Kraków: Wydawnictwo a5, 1999, s. 4, 29. ISBN 83-85568-41-7.
  55. ↑ Sulikowski 2010 ↓, s. 172.
  56. ↑ Janusz Szuber: Powiedzieć. Cokolwiek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 98. ISBN 978-83-08-04582-4.
  57. ↑ Zbigniew Szuber. aeroklub-podkarpacki.pl. [dostęp 2019-04-21].
  58. ↑ a b c d e Deklaracje ↓, s. 117, 120, 126.
  59. ↑ Deklaracje ↓, s. 117, 126.
  60. ↑ Deklaracje ↓, s. 120, 126.
  61. ↑ Odznaczenia dla działaczy rzeszowskich aeroklubów. „Nowiny-Stadion”. Nr 20, s. 4, 13 maja 1968. 
  62. ↑ W. Sałata. Dziesięciolecie Aeroklubu Podkarpackiego. „Nowiny Rzeszowskie”. Nr 2, s. 4, 3 stycznia 1956. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków zwyczajnych S Szelka-Szyndler 1963-1984, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 99). s. 1-248.
  • Jan Skoczyński. Choroba i wiersze (szkic do portretu Janusza Szubera). „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 233-241, 2001. ISSN 0557-2096. 
  • Anna Strzelecka, Janusz Szuber. Moi najbliżsi – zmyślenie i prawda. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera, s. 70-77, 2003. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  • Janusz Szuber: Mojość. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2005, s. 1-108. ISBN 83-919470-8-4.
  • Andrzej Sulikowski: Epos sanocki Janusza Szubera. Szczecin: Volumina.pl, 2010, s. 1-316. ISBN 978-83-62355-59-4.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zbigniew_Szuber&oldid=71919578”