Zdzisław Dziadulski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zdzisław Dziadulski
Ilustracja
podpułkownik kawalerii podpułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1896
Kraków, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Ośrodek Zapasowy Kawalerii „Garwolin”

Stanowiska

dowódca ośrodka

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje - dwukrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Państwowa Odznaka Sportowa
Multimedia w Wikimedia Commons
Polska ekipa jeźdźców przed wyjazdem na konkursy hippiczne w Nicei i w Rzymie - rtm. Zdzisław Dziadulski 4. z lewej; Grudziądz 1926
Polska ekipa podczas Międzynarodowych Zawodów Hippicznycyh w Berlinie w 1936: od lewej por. Janusz Komorowski, mjr Wilhelm Lewicki, płk Tadeusz Komorowski (szef ekipy), mjr Zdzisław Dziadulski, por. Czarniawski.
Tablica upamiętniająca polskich olimpijczyków pomordowanych przez NKWD w bazylice katedralnej św. Michała i św. Floriana w Warszawie

Zdzisław Dziadulski (ur. 5 grudnia 1896 w Krakowie[1], zm. 1940 w Charkowie) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, jeździec sportowy, olimpijczyk z Paryża 1924, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Leona i Katarzyny z Korneckich. W latach 1912–1914 należał do Polskich Drużyn Strzeleckich w Rzeszowie. Po wybuchu I wojny światowej, 4 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Walczył w I Brygadzie w 1 pułku ułanów Legionów Polskich. W 1917 odniósł kontuzję. Zdał maturę w krakowskiej szkole realnej. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do 1 pułk ułanów Armii Austro-Węgier i brał udział w walkach na froncie włoskim.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, 5 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego i został oficerem kawalerii. W szeregach 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w stopniu podporucznika uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Pełnił wówczas funkcje dowódcy plutonu karabinów maszynowych i zastępcy dowódcy szwadronu. Podczas walk na froncie został dwukrotnie ranny. Za bohaterstwo i czyny bojowe został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari 30 czerwca 1921 i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Został zweryfikowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919.

W kolejnych latach nadal służył w 1 pułku szwoleżerów. W 1930 pełnił obowiązki dowódcy szwadronu zapasowego, a w 1933 został zatwierdzony na tym stanowisku. W czerwcu 1934 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza[2], a w 1938 został wyznaczony na stanowisko I zastępcy dowódcy pułku[3]. 15 sierpnia 1924 został awansowany do stopnia rotmistrza, 1 stycznia 1932 do stopnia majora. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 14. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[4].

Uprawiał jeździectwo i był uznawany za wybitnego jeźdźca. W 1922 został zakwalifikowany do ekipy olimpijskiej tworzonej przy macierzystym pułku. Uczestniczył w igrzyskach olimpijskich w 1924 roku[1], podczas których na koniu „Zefer” startował w konkursach jeździeckich skoków przez przeszkody zarówno indywidualnie, gdzie zajął 28 miejsce, jak i w drużynie zajmując z nią 6 miejsce (poza nim startowali Adam Królikiewicz, Karol Rómmel, Kazimierz Szosland). Na igrzyskach olimpijskich w 1928 roku był rezerwowym zawodnikiem w konkursie drużynowym do startu w Pucharze Narodów. Brał udział w zawodach konnych (m.in. w europejskich miastach Nicea, Rzym, Mediolan).

W czasie kampanii wrześniowej początkowo był dowódcą Ośrodka Zapasowego Kawalerii „Garwolin” w Garwolinie, a 8 września 1939 zastępcą dowódcy Warszawskiego Pułku Ułanów. Kierował walkami pułku na Lubelszczyźnie. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 oraz związanej z tym odprawie z 22 września u dowódcy nadrzędnej Kombinowanej Brygady Kawalerii płk. Adama Zakrzewskiego i podjętej decyzji o kierowaniu się na Węgry wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku. W 1940 wraz z jeńcami osadzonymi w Starobielsku został przewieziony do Charkowa i zamordowany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 (część zbrodni katyńskiej). Zamordowani jeńcy są pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie w Piatichatkach.

Zdzisław Dziadulski był żonaty z Adelą Bohomolec primo voto Dziadulską secundo voto Żeleńską, która urodziła się 21 lipca 1897 w Rozentowie, majątku rodzinnym Bohomolców na terytorium dzisiejszej Łotwy. Adela Żeleńska w czasie wojny pracowała w Ministerstwie Informacji, a po wojnie była wieloletnim i ofiarnym członkiem Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Zmarła 24 listopada 1997[5]. Była żoną Władysława Żeleńskiego.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej awansował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[9]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[10].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” w 2009 Zdzisław Dziadulski został uhonorowany poprzez zasadzenie Dębu Pamięci przy Szkole Podstawowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Staniszewskiem[11].

Zdzisławowi Dziadulskiemu został poświęcony jeden z odcinków filmowego cyklu dokumentalnego pt. Epitafia katyńskie (2010)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 159.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 150.
  3. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 686.
  4. ↑ a b c d Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 129.
  5. ↑ Pro Memoria. „Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce”. 54–55, s. 15, 1999. Nowy Jork: Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. 
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 16 lipca 1921 roku, s. 1146.
  7. ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  8. ↑ M.P. z 1926 r. nr 214, poz. 607 „w uznaniu zasług, położonych około podniesienia poziomu sportowego w wojsku oraz znakomitej propagandy Polski zagranicą”.
  9. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  10. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-10-08].
  11. ↑ Dąb Pamięci płk. Zdzisława Dziadulskiego. polskaniezwykla.pl. [dostęp 2014-10-13].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zdzisław_Dziadulski&oldid=70173828”