Przejdź do zawartości

Arcybiskup

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Abp)
Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „Abp”. Zobacz też: ABP.
Herb arcybiskupa metropolity (na taśmie pod tarczą znajduje się dewiza)
Herb arcybiskupa niebędącego metropolitą
Sutanna biskupa oraz arcybiskupa
Strój chórowy biskupa oraz arcybiskupa

Arcybiskup (gr. αρχή, arché – pierwszeństwo, gr. επίσκοπος, epískopos – nadzorca, biskup) – tytuł honorowy lub urząd nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa (ad personam).

Pierwotnie arcybiskup był biskupem ważnego miasta czy regionu, sprawując często pieczę duszpasterską nad całym krajem. Miał prawo przewodniczyć synodom podległych sobie biskupów, korygować ich prace, prowadzić wybory lub mianować i wyświęcać nowych biskupów w prowincji. W historii utworzyła się w ten sposób instytucja arcybiskupa metropolity.

Metropolitą prowincji rzymskiej jest papież.

Inne Kościoły

[edytuj | edytuj kod]

Oprócz Kościoła rzymskokatolickiego arcybiskupi istnieją także w Kościołach prawosławnym, luterańskim Szwecji, anglikańskim, Kościele starokatolickim Holandii, Kościele Katolickim Mariawitów.

W Kościołach Wschodnich metropolici mają znacznie więcej władzy: wpływ na wybór biskupów, tworzenie diecezji i inne, zachowują więc część pierwotnej struktury metropolitalnej (zob. arcybiskup większy).

Godności arcybiskupie

[edytuj | edytuj kod]
  • Metropolita – biskup stojący na czele metropolii, tj. stolicy prowincji kościelnej, obejmującej archidiecezję i diecezje (sufraganie), noszący paliusz (tylko na terenach, które mu podlegają – wyjątek stanowi papież, biskup Rzymu, który paliusz może nosić na całym świecie).
  • Arcybiskup sufragalny – arcybiskup stojący na czele archidiecezji, należącej do jakiejś metropolii, ale nią niebędącej (np. Archidiecezja Gaeta w metropolii Rzymu).
  • Arcybiskup rezydencjonalny – stoi na czele archidiecezji podlegającej bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, jemu natomiast nie podlegają żadne sufraganie.
  • Arcybiskup tytularny – biskup stojący na czele nieistniejącej obecnie archidiecezji (archidiecezja historyczna), pełniący najczęściej służbę w dyplomacji (nuncjusze apostolscy) lub w kurii rzymskiej lub biskup diecezji (istniejącej lub historycznej) wyróżniony (przez papieża) tytułem arcybiskupa (arcybiskup ad personam), np. abp Hoser, który w randze arcybiskupa stał na czele diecezji warszawsko-praskiej.

Polscy arcybiskupi

[edytuj | edytuj kod]
Sprzątanie Wikipedii
Tę sekcję należy dopracować:
listy arcybiskupów innych wyznań.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Arcybiskupi katoliccy

[edytuj | edytuj kod]
Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
 Zobacz też: Członkowie Konferencji Episkopatu Polski.
  1. Mirosław Adamczyk – tytularny Otriculum (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  2. Stanisław Budzik – metropolita lubelski
  3. Tymon Chmielecki – tytularny Tres Tabernae (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  4. Wacław Depo – metropolita częstochowski
  5. Kryspin Dubiel – tytularny Vannida (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  6. Andrzej Dzięga – senior szczecińsko-kamieński
  7. Stanisław Dziwisz – senior krakowski, kardynał
  8. Adrian Galbas – metropolita katowicki
  9. Stanisław Gądecki – metropolita poznański
  10. Sławoj Leszek Głódź – senior gdański
  11. Józef Górzyński – metropolita warmiński
  12. Tomasz Grysa – tytularny Rubiconu (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  13. Józef Guzdek – metropolita białostocki
  14. Henryk Jagodziński – tytularny Limosano, nuncjusz apostolski
  15. Juliusz Janusz – tytularny Caprulae (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  16. Marek Jędraszewski – metropolita krakowski
  17. Andrzej Józwowicz – tytularny Lauriacum, nuncjusz apostolski
  18. Józef Kowalczyk – senior gnieźnieński, prymas senior
  19. Konrad Krajewski – jałmużnik papieski, kardynał
  20. Józef Kupny – metropolita wrocławski, wiceprzewodniczący KEP
  21. Jan Paweł Lenga – ad personam, senior karagandyjski
  22. Jan Martyniak – senior przemysko-warszawski
  23. Józef Michalik – senior przemyski
  24. Henryk Muszyński – senior gnieźnieński, prymas senior
  25. Alfons Nossol – ad personam, senior opolski
  26. Henryk Józef Nowacki – tytularny Blery (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  27. Edward Nowak – tytularny Luni (ad personam[a]), sekretarz senior Kongregacji ds. Świętych
  28. Kazimierz Nycz – metropolita warszawski, kardynał
  29. Jan Pawłowski – tytularny Sejn (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  30. Wojciech Polak – metropolita gnieźnieński, prymas Polski
  31. Eugeniusz Popowicz – metropolita przemysko-warszawski
  32. Grzegorz Ryś – metropolita łódzki, kardynał
  33. Stanisław Ryłko – archiprezbiter bazyliki Matki Bożej Większej, kardynał
  34. Wiktor Skworc – senior katowicki
  35. Marek Solczyński – tytularny Cezarei Mauretańskiej (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  36. Waldemar Sommertag – tytularny Traiectum ad Mosam (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  37. Adam Szal – metropolita przemyski
  38. Wiesław Śmigiel - metropolita szczecińsko- kamieński (nominat)
  39. Janusz Urbańczyk – tytularny Voli (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  40. Stanisław Wielgus – tytularny Viminacium
  41. Tadeusz Wojda – metropolita gdański, przewodniczący KEP
  42. Marek Zalewski – tytularny Africa (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  43. Wojciech Załuski – tytularny Diocleziany (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  44. Damian Zimoń – senior katowicki
  45. Władysław Ziółek – senior łódzki

Arcybiskupi prawosławni

[edytuj | edytuj kod]
  1. Abel (Popławski) – ordynariusz lubelsko-chełmski
  2. Grzegorz (Charkiewicz) – bielski, wikariusz diecezji warszawsko-bielskiej
  3. Jakub (Kostiuczuk) – ordynariusz białostocko-gdański
  4. Jerzy (Pańkowski) – ordynariusz wrocławsko-szczeciński, prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego
  5. Paisjusz (Martyniuk) – ordynariusz przemysko-gorlicki
  6. Sawa (Hrycuniak) – metropolita warszawski i całej Polski

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Z racji, iż stolica tytularna jest biskupstwem, jest on jej arcybiskupem ad personam.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Arcybiskup&oldid=75011883”