Przejdź do zawartości

Architektura Wrocławia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Architektura Wrocławia kształtowała się od chwili założenia grodu i zaznaczyła swoje trwałe ślady w wizerunku architektonicznym miasta poprzez wszystkie style architektoniczne obowiązujące na przestrzeni wieków jak i przynależności do różnych organizmów państwowych i kulturowych.

Romanizm do XII w. i gotyk XIII w. do 1 ćw. XVI w.

[edytuj | edytuj kod]
Architektura romańska
Kościół św. Idziego
Portal z opactwa na Ołbinie

W roku 985 na Ostrowie Tumskim powstał pierwszy gród wybudowany przez Mieszka I[1]. W tym samym stylu wybudowany został kościół, późniejsza archikatedra św. Jana Chrzciciela oraz dwa klasztory: Benedyktynów na Ołbinie i Kanoników Regularnych na Piasku. Liczne zabudowania na wyspach ufundowane przez możnowładców i duchownych, nawiązywały do stylu pochodzącego znad Mozy i doliny Renu, oraz związane były ze sztuką włoską. Wysokim poziomem artystycznym wyróżniał się głównie kościół klasztorny na Ołbinie, o czym świadczyć mogą zachowane do dziś reliefy kamienne, oraz portal z rzeźbionymi tympanonem, jak i dwa pozostałe zachowane tympanony romańskie z kościoła NMP na Piasku i św. Michała na Ołbinie. Na początku XIII wieku wzniesiony został niewielki kościółek w stylu przejściowym romańsko-gotyckim, św. Idziego na Ostrowie Tumskim. W podobnym stylu powstawały pierwsze kościoły i kamienice miasta lokacyjnego[2].

Zachowane zabytki z okresu romańskiego

[edytuj | edytuj kod]

Gotyk XIII w. do 1 ćw. XVI w.

[edytuj | edytuj kod]
Architektura gotycka
Stary Ratusz
Archikatedra św. Jana Chrzciciela
Kościół św. Marcina
Kolegiata św. Krzyża i św. Bartłomieja
Katedra św. Marii Magdaleny
Bazylika św. Elżbiety
Katedra prawosławna Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
Kościół NMP na Piasku
Kościół św. Wojciecha
Kościół św. Macieja
Katedra greckokatolicka św. Wincentego i św. Jakuba
Kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława
Kościół Bożego Ciała
Muzeum Architektury
Arsenał Miejski
Baszta Niedźwiadka

Renesans i manieryzm XVI w. do poł. XVII w.

[edytuj | edytuj kod]
Architektura renesansu
  • Kamienice zachodniej strony Rynku

Barok i rokoko 2 poł. XVII w. do poł. XVIII w.

[edytuj | edytuj kod]
Architektura barokowa
Gmach główny Uniwersytetu Wrocławskiego
Aula Leopoldina
Kościół Imienia Jezus
Ossolineum
Kościół św. Antoniego
Kościół Opatrzności Bożej (dworski)

Klasycyzm poł. XVIII w. do 3 ćw. XIX w.

[edytuj | edytuj kod]
Architektura klasycystyczna
Opera Wrocławska
Stara Giełda
Portal pałacu Hatzfeldów
Pałac królewski
Historyzm we Wrocławiu
Dorzec kolejowy Wrocław Główny
Dorzec kolejowy Wrocław Główny, hol
Dworzec kolejowy Wrocław Świebodzki
Dworzec kolejowy Wrocław Nadodrze
Kościół św. Antoniego na Karłowicach
Kościół Opieki św. Józefa
Kościół św. Michała Archanioła
Kościół św. Elżbiety przy ul. Grabiszyńskiej
Nowy Ratusz
Nowa Giełda
Most Grunwaldzki
Muzeum Narodowe
Gmach Naczelnej Organizacji Technicznej
Hotel Monopol
Wieża Ciśnień na Grobli
Wieża ciśnień przy Alei Wiśniowej
Wydział architektury Politechniki Wrocławskiej
Hala Targowa
Dawny areszt wojskowy

Secesja pocz. XX w.

[edytuj | edytuj kod]
Architektura secesji
Dom handlowy Feniks
Kamienica przy Rynku 1

Modernizm do lat 30 XX w.

[edytuj | edytuj kod]
Architektura modernistyczna (przed 1945)
Hala Stulecia
Pawilon Czterech Kopuł
Budynek biurowo-handlowy przy ul. Ofiar Oświęcimskich
Park Hotel (wybudowany w ramach WUWA)
Dom handlowy Renoma
Apteka pod Murzynem
Stadion Olimpijski
Budynek przy rynku 9/11
Dom handlowy Kameleon
Urząd Pocztowy
Styl III Rzeszy
Urząd Wojewódzki
Muzeum Współczesne (bunkier przy pl. Strzegomskim)
Architektura socrealistyczna
Budynek w Kościuszkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej
Budynki D1 i D2 Politechniki Wrocławskiej
Iglica
Architektura modernistyczna (po 1945)
Mezonetowiec
Trzonolinowiec
Rotunda Panoramy Racławickiej
„Bunkrowce” na pl. Grunwaldzkim
Akademiki „Kredka” i „Ołówek”

Postmodernizm od lat 80 XX w.

[edytuj | edytuj kod]
Postmodernizm we Wrocławiu
Dom towarowy Solpol
Parking wielofunkcyjny Szewska Centrum
Biurowiec Crédit Agricole
Wratislavia Tower (kino Nowe Horyzonty)
Galeria Dominikańska
Hotel HP Park Plaza
Kościół św. Ignacego Loyoli
Sky Tower

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Edmund Małachowicz, Najnowszy zarys dziejów najstarszego Wrocławia, Wrocław 2000, s. 49.
  2. Harasimowicz 2006 ↓, s. 38.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.