Kamienica Pod Siedmioma Elektorami we Wrocławiu
 nr rej. 108 z 5.11.1949 oraz 147 z 15.02.1962[1]
| |
 Kamienica Pod Siedmioma Elektorami we Wrocławiu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 8 |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy | |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′36,2″N 17°01′48,8″E/51,110056 17,030222
| |
Kamienica Pod Siedmioma Elektorami (Kamienica Pod Siedmioma Książętami[2]) (niem.: Haus Zu den sieben Kurfürsten) – renesansowa kamienica na wrocławskim Rynku z drugiej połowy XIII wieku. Odznacza się bogatymi zdobieniami (malarstwo iluzjonistyczne, barokowe freski z podobizną cesarza Leopolda I oraz siedmiu elektorów). W tympanonie umieszczony został habsburski orzeł. W XVII w. kamienicę nazywano Köbersche Haus albo Stellenfeldsche Haus.
Historia kamienicy i jej architektura[edytuj | edytuj kod]
Budynek na działce nr 8 należy do najstarszych, obok kamienicy nr 52, 17 i 24 budynków na wrocławskim Rynku. Według przeprowadzonych badań ich powstanie datuje się przed 1241 rokiem[a][3]. Z tego okresu zachowały się ściany piwniczne sięgające do stropu nad pierwszym piętrem ułożone z cegieł w wątku wendyjskim[4]. Układ planu piwnicy i parteru był podobny do rozmieszczenia pomieszczeń na pierwszym i drugim piętrze przy czym podzielone węższe pomieszczenia na wyższych kondygnacjach nie były podzielone. W XV wieku kamienice rozbudowano o jeden tylny trakt oraz południową oficynę. W południowej części parteru zachowały się sklepienia datowane najpóźniej na początek XVI wieku. W narożniku północno-zachodnim znajdowały się schody[5] Pod koniec XV i na początku XVI wieku budynek ponownie przebudowano; dodano jeszcze jeden tylny trakt o rozpiętości około 10 metrów. Sień tylna została połączona z południowym pomieszczeniem za pośrednictwem portalu o dwuramiennym nadprożu datowanym na rok ok. 1500. Pomieszczenie przykryte było drewnianym stropem a jego belki miały profil gotyckich żeber sklepieniowych[6] pokrytych malowidłami z motywami roślinnymi w tonacji różowej[7]. Schody zostały przeniesione do południowo-zachodniego narożnika, przy ścianie graniczącej z nowo powstałą oficyną. Nad zachowanym oknem z tego okresu widnieje data "1505" [6]
Po 1672 roku w wyniku modernizacji powstał nowy portal oraz obramowania okien. Nad portalem, w wieńczącym rozsuniętym gzymsie tympanonu ustawiono rzeźbę cesarskiego orła z insygniami władzy. Fasada budynku została wzbogacona o bogatą dekoracje malarską przedstawiającą elektorów Rzeszy i cesarza Leopolda I a pomiędzy kolumnami na trzecim piętrze, w niszach, umieszczono ich antyczne popiersia. W sieni znajdującej się w tylnej części kamienicy zmieniono strop: na dotychczasowy gotycki pokryto bogata sztukaterią oraz przebudowano schody nadając im barokowe dekoracje. W osi kamienicy ustawiony został kolumnowy portal o otworze zamkniętym łękiem koszowym[7].
Około 1730 roku wykonano stolarkę oraz bogatą kratę nadświetla portalu. W latach czterdziestych XVIII wieku na elewacji ponad portalem, na krótko prawdopodobnie pojawił się wykusz[8]. Polichromię fasady i dekoracje malarskie odnawiano latach 1783 (pod kierunkiem Adalberta Longinusa Höckera), 1865 (pod kierunkiem Ferdinanda Wagnera z Augsburga), 1989, 1991, 1995 i w 1998 (pod kierunkiem Jana Żelbromskiego).
Właścicielami budynku byli, m.in., w XVII wieku spadkobiercy Kiliana Uthamanna, od 1672 Benjamin Hell von Hellenfeld, potem hrabiowie von Hochberg: Hans Heinrich II, Conrad Ernst Maximilian i Heinrich Carl.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W 1241 roku miał miejsce najazd Śląska przez Mongołów
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023.
- ↑ Małachowicz 1985 ↓, s. 192.
- ↑ Czerner 1976 ↓, s. 20.
- ↑ Czerner 1976 ↓, s. 56.
- ↑ Czerner 1976 ↓, s. 57-58.
- ↑ a b Czerner 1976 ↓, s. 61.
- ↑ a b Czerner 1976 ↓, s. 78.
- ↑ Brzezowski 2005 ↓, s. 67.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005.
- Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005.
- Edmund Małachowicz: Stare miasto we Wrocławiu. Wrocław: PWN, 1985. ISBN 83-01-03996-5.