Ariana DeBose
.jpg) Ariana Debose (2022) | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 stycznia 1991 |
|---|---|
| Zawód |
aktorka |
| Lata aktywności |
od 2009 |
Ariana DeBose (ur. 25 stycznia 1991 w Wilmington) – amerykańska aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna. Laureatka m.in. Oscara, nagrody Gildii Aktorów Ekranowych oraz nagrody BAFTA za drugoplanową rolę w filmie West Side Story (2021) Stevena Spielberga.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne życie i edukacja[edytuj | edytuj kod]
Ariana DeBose urodziła się 25 stycznia 1991 w Wilmington na terenie stanu Karolina Północna[1]. W młodości była wychowywana samotnie przez swoją matkę Ginę, która pracowała jako nauczycielka[2][3]. W wieku trzech lat rozpoczęła naukę tańca, a po przeprowadzce do Raleigh zaczęła uczęszczać do szkoły artystycznej CC & Co[3][4]. W 2009 rozpoczęła studia na Western Carolina University, jednak zrezygnowała z edukacji na rzecz wyjazdu do Nowego Jorku[5].
DeBose jest osobą queer[6]. W wieku trzynastu lat dokonała coming outu przed swoją matką, zaś w 2015 poinformowała dziadków[7].
Kariera[edytuj | edytuj kod]
2009–2017: Początki[edytuj | edytuj kod]
W 2009 Ariana DeBose wzięła udział w programie tanecznym So You Think You Can Dance, pojawiając się w Top 20 najlepszych tancerzy[8]. W tym samym roku artystka zagrała w operze mydlanej Tylko jedno życie oraz w spektaklu Hairspray[9][10]. W 2011 zagrała swoją pierwszą większą rolę teatralną, wcielając się w postać Nautica w sztuce Bring It On: The Musical[11]. W 2012 zagrała postać amerykańskiej piosenkarki Mary Wilson w musicalu Motown[12]. W 2013 dołączyła do obsady musicalu Pippin, wcielając się w drugoplanową rolę[13].
W 2015 roku DeBose opuściła Pippin, aby dołączyć do obsady musicalu Hamilton, który w tym samym roku przeniósł się na Broadway[14]. W sztuce wcieliła się w rolę Bulliet, a współpracę z producentami zakończyła w 2016[15]. Wspólnie z całą obsadą Hamiltona otrzymała swoją pierwsza nominację do nagród teatralnych, która była Chita Rivera Award. W 2016 DeBose zagrała gościnnie w serialu Zaprzysiężeni, a od listopada 2016 do sierpnia 2017 grała Jane w musicalu A Bronx Tale[16][17].
Od 2017: Rozwój kariery i uznanie krytyków[edytuj | edytuj kod]
W 2017 Ariana DeBose zagrała pierwszoplanową rolę w thrillerze dramatycznym Seaside[18]. 28 marca 2018 miała miejsce premiera musicalu Summer: The Donna Summer Musical, w którym DeBose zagrała główną rolę[19]. Aktorka otrzymała pozytywne recenzje swojej gry aktorskiej oraz została nominowana do nagrody Tony oraz Drama League Award, w kategorii najlepszej aktorki w musicalu[20][21]. W 2020 doszło do premiery filmu Bal w reżyserii Ryana Murphy'ego, w którym w rolę Alyssy Greene wcieliła DeBose[22]. W 2021 wystąpiła w parodii muzycznego serialu komediowego Schmigadoon!, a za występ otrzymała nominację do Hollywood Critics Association TV Awards[23][24].
W 2019 poinformowano, że Ariana DeBose zagra rolę Anity w adaptacji filmu West Side Story[25]. Premiera produkcji filmowej miała miejsce 10 grudnia 2021, a jednym z najlepiej ocenianych aspektów filmu była gra aktorska Ariany DeBose[26][27][28][29]. Rola w filmie przyniosła DeBose uznanie w dziedzinie aktorstwa kinowego oraz dużą ilość nagród m.in.: Oscara, nagrodę BAFTA, Złotego Globa, Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych oraz Critics' Choice Movie Awards[30][31][32][33]. Po zdobyciu Oscara w kategorii najlepszej aktorki drugoplanowej Debose stała się pierwszą Afro-Latynoską i pierwszą otwarcie queerową kolorową kobietą, która zdobyła tą statuetkę. Dodatkowo dzięki zwycięstwu po zwycięstwie Rity Moreno w 1962 roku w tej samej kategorii dla West Side Story (1961), sprawiła, że DeBose i Moreno jako trzecia para aktorów zdobyły Oscara za rolę tej samej postaci w różnych filmach.
W czerwcu 2022 Ariana DeBose była prowadzącą 75. ceremonii rozdania Nagród Tony[34]. Pod koniec 2022 DeBose została uwzględniona na liście 100 najbardziej wpływowych osób na świecie według magazynu Time[35]. W lutym 2023 wystąpiła na 76. ceremonii Brytyjskiej Akademii Filmowej[36].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Tytuł | Rola |
|---|---|---|
| 2011 | Company | Ensemble |
| 2018 | Seaside | Daphne |
| 2020 | Bal (The Prom) | Alyssa Greene |
| 2021 | West Side Story | Anita |
| Rok | Tytuł | Rola |
|---|---|---|
| 2009 | So You Think You Can Dance (sezon 6) | Ona sama (uczestnik programu) |
| 2016 | Zaprzysiężeni | Sophia Ortiz |
| 2022 | Human Resources | Danielle (głos) |
| Westworld | Maya | |
| Bąbelkowy świat gupików | Lulu (głos) |
Teatr[39]
| Rok | Tytuł | Rola | Twórca |
|---|---|---|---|
| 2011 | Hairspray | Little Inez | Marc Shaiman |
| Company | Ensemble | Lonny Price | |
| 2011–2012 | Bring It On: The Musical | Danielle i Nautica | Tom Kitt i Lin-Manuel Miranda |
| 2013 | Motown: The Musical | Ensemble, Mary Wilson i Diana Ross | |
| 2014 | Pippin | Zmienna | Stephen Schwartz |
| 2015–2016 | Hamilton | Ensemble / Martha / The Bullet | Lin-Manuel Miranda |
| 2015 | Les Misérables | Eponina | Herbert Kretzmer |
| 2016 | A Bronx Tale | Jane | Alan Menken |
| 2017–2018 | Summer: The Donna Summer Musical | Donna Summer |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Niewiele brakowało, a nie otrzymałaby Oscara! Na początku odmówiła Spielbergowi [online], film.interia.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Ariana DeBose - Activism, Broadway & 'West Side Story' [online], Biography, 5 kwietnia 2022 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ a b Ariana DeBose: Warto być sobą [online], Vogue Polska, 26 kwietnia 2022 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Olivia Blair, Oscar Winner Ariana DeBose On Her Reality TV Past, Playing Anita Her Own Way And Fame [online], ELLE, 28 marca 2022 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Condé Nast, ‘I'm a Black woman, I identify as Afro-Latina and I'm queer – I am never through with the journey of coming out.’ The Prom star Ariana DeBose is GLAMOUR’s December digital coverstar [online], Glamour UK, 17 grudnia 2020 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Oscary 2022: Ariana DeBose otrzymała statuetkę za rolę, której o mały włos nie przyjęła [online], www.glamour.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ 'West Side Story' star Ariana DeBose dazzles as Anita [online], 8 grudnia 2021 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Tony Awards 2018: Ariana DeBose interview about "Summer," nomination | Raleigh News & Observer [online], web.archive.org, 13 grudnia 2021 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2021-12-13].
- ↑ #FFB: Ariana DeBose [online], Fit For Broadway [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ 5 Things You Should Know About Ariana DeBose [online], Remezcla [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Constance Grady, 3 Oscar nominees, one little-seen musical about cheerleaders [online], Vox, 16 marca 2022 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Broadway’s ‘Motown the Musical’ goes on despite suicide on roof [online], 2 marca 2014 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Seven Spectacular Ariana DeBose Pop and Musical Theatre Moments [online], BroadwayBox.com [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Ariana DeBose says she's 'honoured' by reaction to her hidden role in 'Hamilton' (exclusive) [online], uk.movies.yahoo.com [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ The Bullet Is a Vital Character in "Hamilton" That You May Have Missed [online], Oprah Daily, 9 lipca 2020 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ A Bronx Tale: The Musical Original Broadway Musical Cast 2016 | Broadway World [online], www.broadwayworld.com [dostęp 2023-03-03].
- ↑ Lexi Heinitz, The Blue Bloods Character You Likely Forgot Ariana DeBose Played [online], Looper, 27 stycznia 2022 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Roger Moore, Movie Review: Revenge is served up “Seaside” [online], Movie Nation, 15 sierpnia 2019 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Andrew R. Chow, A Donna Summer Musical Heads to Broadway, „The New York Times”, 19 grudnia 2017, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Gordon Cox, Tony Nominations 2018: ‘Mean Girls,’ ‘SpongeBob’ Score Big (Complete List) [online], Variety, 1 maja 2018 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Nicole Rosky, Breaking: THE BAND'S VISIT, ANGELS IN AMERICA, MEAN GIRLS, FROZEN, And More Earn Drama League Nominations; See The Full List! [online], BroadwayWorld.com [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ The Prom. [dostęp 2023-03-03].
- ↑ Beatrice Verhoeven, ‘This Is Us,’ ‘Succession,’ ‘Severance’ Lead 2022 HCA TV Nominations [online], The Hollywood Reporter, 7 lipca 2022 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Sam Cleal, 19 Reasons Why I Recommend You Watch "Schmigadoon!" Immediately [online], BuzzFeed [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Ariana DeBose jest Anitą z "West Side Story" - nowości ze świata muzyki i filmu 📰 KupBilecik [online], www.kupbilecik.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ David Fear, 'West Side Story' Is Classic Spielberg, Classic Moviemaking -- Just Classic, Period. [online], Rolling Stone, 9 grudnia 2021 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ Agnieszka Pilacińska, Miłość i wojna – recenzja filmu „West Side Story” [online], Pełna Sala, 25 grudnia 2021 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Nowoczesność i tradycja - Recenzja filmu West Side Story (2021) [online], Filmweb [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ „West Side Story” w reżyserii Stevena Spielberga już 10 grudnia w kinach! [online], Viva.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Oscary 2022. Ariana DeBose wyróżniona za rolę drugoplanową w "West Side Story" [online], TVN24 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Nagrody BAFTA 2022 rozdane. Do kogo trafiły brytyjskie Oscary? [online], Onet Kultura, 14 marca 2022 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Złote a skromne. Tegoroczne Złote Globy to gwóźdź do trumny imprezy [online], Rozrywka Spider's Web - Cyfrowy styl życia, 10 stycznia 2022 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Zaskakujący werdykt środowiska aktorskiego. "Squid Game" największym wygranym, "Psie pazury" bez nagród [online], TVN24 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Tegoroczną ceremonię rozdania nagród Tony poprowadzi Ariana DeBose [online], Radio Opole, 5 maja 2022 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Ariana DeBose: The 100 Most Influential People of 2022 [online], Time, 23 maja 2022 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ BAFTA: piosenka Ariany DeBose stała się hitem w sieci. Aktorka jest zachwycona [online], naEKRANIE.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ a b Ariana DeBose [online], IMDb [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ a b Ariana DeBose [online], Filmweb [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Ariana DeBose – Broadway Cast & Staff | IBDB [online], www.ibdb.com [dostęp 2023-03-03].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ariana DeBose w bazie IMDb (ang.)
- Ariana DeBose w bazie Filmweb
- Amerykańskie aktorki filmowe
- Amerykańskie aktorki teatralne
- Amerykańskie aktorki telewizyjne
- Laureatki nagrody BAFTA dla najlepszej aktorki drugoplanowej
- Laureatki Złotego Globu dla najlepszej aktorki drugoplanowej w filmie
- Laureatki Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej
- Laureatki Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktorki w roli drugoplanowej
- Urodzeni w 1991