Przejdź do zawartości

Winona Ryder

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Winona Ryder
Ilustracja
Ryder we wrześniu 2010
Imię i nazwisko

Winona Laura Horowitz

Data i miejsce urodzenia

29 października 1971
Winona (Minnesota)

Zawód

aktorka, producent filmowy

Lata aktywności

od 1986

Winona Ryder (2009)
Ray Liotta, Winona Ryder i Michael Shannon (TIFF 2012)

Winona Ryder, właśc. Winona Laura Horowitz (ur. 29 października 1971 w mieście Winona[1]) – amerykańska aktorka filmowa.

Wystąpiła w filmach reżyserów, takich jak Martin Scorsese, Francis Ford Coppola, Jim Jarmusch czy Tim Burton.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w Winonie w stanie Minnesota, a od 1978 wychowywała się w komunie hippisów w Karolinie Północnej[2]. Jej ojciec był pisarzem i wydawcą, a matka – propagatorką buddyzmu i pisarką, a także bliską przyjaciółką Allena Ginsberga. Winona swoje pochodzenie określa jako żydowskie[3][4][5], gdyż dziadkowie ze strony jej ojca byli żydowskimi imigrantami z Rosji. Ojcem chrzestnym Winony został Timothy Leary. W 1981 przeniosła się z rodziną do Petalumy w Kalifornii, gdzie uczęszczała do prywatnej szkoły i uczyła się aktorstwa w American Conservatory Theatre.

Pozycję zawodową ugruntowała sobie na przełomie lat 80. i 90. rolami w filmach: Śmiertelne zauroczenie, Syreny i Edward Nożycoręki[2]. W 1994 za rolę w filmie Wiek niewinności Martina Scorsese zdobyła Złoty Glob dla najlepszej aktorki drugoplanowej oraz nominację do Oscara w tej samej kategorii. Rok później była nominowana do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej za rolę w Małych kobietkach. Występ w filmie poświęciła morderstwu Polly Klaas[6].

W 1998 zasiadała w jury konkursu głównego na 51. MFF w Cannes. W 1999 zagrała główną rolę w Przerwanej lekcji muzyki (1999), filmie opowiadającym historię chorej umysłowo Susanny Kaysen, opartym na jej wspomnieniach zawartych w powieści o tym samym tytule[2].

Od 2016 roku gra rolę Joyce Byers w serialu Netfliksa Stranger Things, za którą była nominowana m.in. do Złotego Globu.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W latach 90. była związana z aktorem Mattem Damonem[7]. Ponadto przez trzy lata była związana z aktorem Johnnym Deppem.

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Winona Ryder [online], Biography [dostęp 2020-01-02] (ang.).
  2. a b c Rhona Mercer: Angelina Jolie. Portret supergwiazdy. G+J Gruner+Jahr Polska, 2013, s. 58–59. ISBN 978-83-7778-331-3.
  3. Nigel Goodall: Winona Ryder: The Biography. London: Blake Pub., 1998. ISBN 1-85782-214-5.
  4. Winona Ryder claims Mel Gibson called her an 'oven-dodger. telegraph.co.uk. [dostęp 2017-09-03]. (ang.).
  5. The Birmingham Post: Reluctant star gets to grips with the Devil; Winona Ryder, star of new supernatural thriller Lost Souls tells Jeff Hayward how she spent time researching real life cases of demonic possession. 2001-01-10. [dostęp 2008-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-06)]. (ang.).
  6. 'Little Women' kicks off a Hollywood trend [online], EW.com [dostęp 2019-01-28] (ang.).
  7. Rhona Mercer: Angelina Jolie. Portret supergwiazdy. G+J Gruner+Jahr Polska, 2013, s. 60–61. ISBN 978-83-7778-331-3.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]