Armia saska
.svg)
Armia saska – pierwotnie armia Elektoratu Saksonii (od 1682 zorganizowana pod jednym dowództwem), a następnie w latach 1806–1918 armia Królestwa Saksonii, od 1871 wchodząca w skład Armii Cesarstwa Niemieckiego.
Armia saska w XVIII wieku liczyła średnio około 35 tysięcy żołnierzy. Była dobrze wyszkolona i bitna[potrzebny przypis]. Na początku stulecia żołnierze odziani byli w czerwone mundury – typowe dla wojsk państw protestanckich, jednak gdy nastał August III Sas, wyznający katolicyzm, na dworze zaszły zmiany, w wyniku których zaczęto używać jasnego umundurowania typowego dla państw katolickich.
Działania zbrojne
[edytuj | edytuj kod]
Żołnierze armii saskiej brali udział w licznych konfliktach zbrojnych. Kwaterując na ziemiach polskich dopuszczali się licznych gwałtów, w związku z tym szlachta wymogła w czasie sejmu w 1699 roku wydalenie saskich jednostek z granic państwa polskiego[1].
Walczyli w wojnie o sukcesję austriacką (1741–1748) po stronie Bawarii i Francji, przeciwko Anglii i Austrii, a podczas wojny siedmioletniej (1756–1763) po stronie Austrii, Francji i Imperium Rosyjskiego, przeciwko Królestwu Prus.
Walczyli podczas wojen napoleońskich – początkowo po stronie Prus, jednak po przegranej bitwie pod Jeną wsparli siły Napoleona. Po przejściu Saksonii na stronę Francji, generalicja saska upodobniła się strojem do swoich kolegów z armii francuskiej. Nosiła praktycznie takie same mundury jak armia francuska.
Żołnierze armii saskiej brali również udział w działaniach zbrojnych I wojny światowej.
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]Piechota Królestwa Saksonii (1806)
[edytuj | edytuj kod]
| Pułk | Garnizon | Sformowanie |
|---|---|---|
| Churfürst | Zeitz, Borna i Weißenfels | przed 1670 |
| von Niesemeuschel | Budziszyn, Görlitz i Żytawa | 1673 |
| von Low | Luckau, Jüterbog i Wittenberg | 1682 |
| Prinz Anton | Großenhain, Doberlug-Kirchhain i Kamenz i inne | 1702 |
| Prinz Maximilian | Chemnitz, Annaberg, Mittweida i Zschopau | 1702 |
| Prinz Clemens | Langensalza, Tennstädt, Thamsbrück i Weißensee | 1704 |
| Prinz Friedrich August | Torgau, Belgern i Oschatz | 1711 |
| Prinz Xaver | Naumburg, Eckartsberg, Laucha i Merseburg | 1723 |
| von Rechten | Zwickau, Neustadt an der Orla, Plauen i Schneeberg | 1730 |
| Sänger | Guben, Sorau i Spremberg | 1741 |
| von Thümmel | Wurzen, Döbeln, Colditz, Geringswalde i Grimma | 1742 |
| von Bevilaqua | Lipsk, Delitzsch i Eilenburg | 1748 |
Piechota Królestwa Saksonii (1810)
[edytuj | edytuj kod]| Pułk | Garnizon |
|---|---|
| Przyboczna Gwardia Grenadierów | Drezno |
| 1 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej König | Drezno i Großenhain |
| 2 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej vacant Niesemeuschel | Drezno i Großenhain |
| 3 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej Prinz Anton | Budziszyn, Görlitz i Sorau |
| 4 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej vacant Low | Luckau, Guben i Sorau |
| 5 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej Prinz Maximilian | Chemnitz, Döbeln i Freiberg |
| 6 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej vacant Rechten | Zwickau, Neustädtel i Sorau |
| 7 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej Prinz Friedrich August | Torgau, Oschatz i Wittenberga |
| 8 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej Prinz Clemens | Lipsk, Eilenburg i Wittenberg |
| 1 Królewsko-Saksoński Pułk Lekkiej Piechoty | Zeitz i Weißenfels |
| 2 Królewsko-Saksoński Pułk Lekkiej Piechoty | Naumburg i Merseburg |
| Korpus Strzelców (Jäger-Corps) | Eckartsberga |
Kawaleria Królestwa Saksonii (1810)
[edytuj | edytuj kod]| Pułk | Garnizon |
|---|---|
| Korpus Gwardii | Drezno, Dippoldiswalde, Pirna i Radeberg |
| Przyboczna Gwardia Kirasjerów | Oederan, Frankenberg, Marienberg i Penig |
| Kirasjerzy von Zastrow | Grimma, Borna, Geithain i Rochlitz |
| Królewsko-Saksoński Pułk Huzarów | Cölleda, Altenstädt, Artern/Unstrut, Bretleben, Bottendorf, Heldrungen, Langensalza, Roßleben, Schönewerda, Schönfeld i Wiehe |
| Pułk Szwoleżerów Prinz Clemens | Pegau, Lützen, i Zwenkau |
| Pułk Szwoleżerów vacant Polenz | Querfurth, Freyburg, Schafstädt i Sangerhausen |
| Pułk Szwoleżerów Prinz Johann | Mühlberg, Düben, Kemberg i Schmiedeberg |
| Pułk Szwoleżerów Prinz Albrecht | Lübben, Chociebuż i Lübbenau |
Korpus Saski Wielkiej Armii (1812–1813)
[edytuj | edytuj kod]Do wojny 1812 roku Sasi wystawili osobny korpus (VII) pod dowództwem gen. Reyniera. Początkowo liczył on 22 bataliony piechoty, 28 szwadronów jazdy i 50 dział. Korpus wraz z Polakami księcia Poniatowskiego i Westfalczykami gen. Vandamme’a znalazł się w prawoskrzydłowej grupie korpusów pod komendą króla Hieronima Bonapartego.
Po zakończeniu działań związanych z kampanią w Rosji, Sasi stanęli przed problemem czy należy nadal służyć Napoleonowi. VII Korpus został przydzielony do armii Łaby, jednak pod koniec marca, wojska saskie opuściły dywizję Durutte’a i pomaszerowały do Torgau. Brygada ciężkiej jazdy złożona z nienaruszonego pułku Leib Cuirassier Garde i zreorganizowanego pułku Zastrowa należała do 1 Dywizji Kirasjerów I Korpusu Kawalerii.
Kwatera główna VII Korpusu Wielkiej Armii mieściła się w m. Hoyerswerda.
- dowódca – gen. dyw. Jean Louis Ebenezer Reynier (1771–1814), Szwajcar
- szef sztabu – gen. bryg. François Joseph Fidèle Gressot (1770–1848), Szwajcar
- dowódca artylerii – płk Verpeau
- 24 Dywizja Saska – gen. dyw. Edler von Lecoq
- 1 Brygada – płk von Brause
- Grenadierzy gwardii saksońskiej – dow. Tecski
- 1 Pułk Lekkiej Piechoty Saksońskiej
- Pułk von Maximilien – dow. von Könneritz
- Pułk von Rechten – dow. von Hausen
- kompania szaserów saksońskich
- 2 Brygada – gen. A.F. Mellentin
- Grenadierzy saksońscy – dow. Spiegel
- Pułk Fryderyka
- Pułk von Steindel
- 2 baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich
- 25 Dywizja Saska – gen. dyw. Carl Ludwig Sahrer von Sahr (1761–1828)
- 1 Brygada – płk von Bose
- Grenadierzy gwardii saksońskiej – dow. Kleist
- 2 Pułk Lekkiej Piechoty Saksońskiej
- Pułk Królewski – dow. Melzradt
- Pułk von Niesmenchel – dow. Troski
- 2 Brygada – płk von Russel
- Pułk von Low
- Pułk d’Antoine
- 32 Dywizja – gen. dyw. Pierre François Joseph Durutte (1767–1827)
- 1 Brygada – gen. Pierre Devaux
- 35 Pułk Piechoty Lekkiej
- 132 Pułk Piechoty Liniowej – płk Paul Augustin Tridoulat
- 2 Brygada – gen. Antoine Anatole Gédéon Jarry (1864–1819)
- 26 Pułk Piechoty Lekkiej – płk Paul Hyppolyte Alexandre Baume
- 131 Pułk Piechoty Liniowej – płk Henry Maury (1763–1813)
- 2 baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich
- 3 Brygada
- 133 Pułk Piechoty Liniowej – płk Paul Alexis Joseph Menu de Menil
- Pułk Wurzburga – płk Moser
- 2 baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich
- Brygada Lekkiej Kawalerii – płk von Lindenau
- Husarzy saksońscy – mjr von Failtsch (8 szwadronów)
- Lansjerzy saksońscy – płk Thumel (5 szwadronów)
- 2 baterie konne artylerii saksońskiej
- Rezerwa i tabor korpusu – bateria piesza, kompania saperów, oddziały wozów artyleryjskich
Podczas bitwy pod Lipskiem Korpus Saksoński Reynier’a zdradził Francuzów i przeszedł na stronę wroga. Był to olbrzymi cios a gen. Reynier będąc ze swoim Korpusem został natychmiast uwięziony przez swoich podwładnych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cegielski i Kądziela 1990 ↓, s. 37.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Cegielski, Łukasz Kądziela: Rozbiory Polski 1772–1793–1795. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990. ISBN 83-02-04041-X.
- Reinhold Müller: Die Armee August des Starken – Das Sächsische Heer von 1730 bis 1733, Militärverlag der Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1984.
- Neugebauer/Ostertag: Grundzüge der deutschen Militärgeschichte, Rombachverlag, Freiburg 1993, 1. Auflage. ISBN 3-7930-0662-6.
- Dieter Walz: Sachsenland war abgebrannt. 2. Auflage, Sachsenbuch, Lipsk 1999, ISBN 3-89664-002-X.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
