Beer Szewa

Beer Szewa

‏באר שבע‎
‏بئر السبع‎

Nowoczesna zabudowa Beer Szewy
Herb
Państwo	Izrael
Dystrykt	Południowy
Burmistrz	Ruwik Danilowicz
Powierzchnia	117,5 km²
Wysokość	260 m n.p.m.
Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość	219 863 1871 os./km²
Kod pocztowy	84***
Położenie na mapie Izraela Beer Szewa
Położenie na mapie Dystryktu Południowego Beer Szewa
31°15′27″N 34°47′43″E
Strona internetowa

Beer Szewa (hebr. באר שבע, Be’er Szewa; arab. بئر السبع, Bir as-Sab) – miasto położone w Dystrykcie Południowym w Izraelu. Jest to największe miasto pustyni Negew, często nazywane „stolicą Negewu”.

Położenie

Miasto jest położone na północnym skraju pustyni Negew, w odległości 38 kilometrów na wschód od wybrzeża Morza Śródziemnego i 120 km na południowy zachód od Jerozolimy.

W jego otoczeniu znajduje się miasteczka Lehawim, Lakija, Omer, Segew-Szalom i Ne’ot Chowaw, kibuc Chacerim, moszawy Tifrach i Newatim, wsie komunalne Eszel ha-Nasi i Gewa’ot Bar, oraz arabskie miejscowości Tirabin al-Sana i Tel Szewa.

Podział administracyjny

Po uzyskaniu niepodległości przez Izrael, Beer Szewa stała się „laboratorium” dla izraelskich architektów. Podjęto tu próbę stworzenia alternatywy dla standardowych rozwiązań publicznych projektów mieszkaniowych w Izraelu. Obecnie miasto jest podzielone na siedemnaście dzielnic (poza Starym Miastem i położonymi na północy osiedlami Ramot). Dzielnice mieszkaniowe są rozłożone w kształcie parasola i podzielone na cztery sub-dzielnice. Wiele dzielnic jest nazwanych kolejnymi literami alfabetu hebrajskiego. Są to m.in.: Szekhuna Alef, Bet, Gimel, Dalet, Hej, Vav, Tet, Jud-Alef, Ramot, Ramot B, Neve Noj, Ne’ot Lon, Merkaz Ezrachi, Neve Ze’ew, Darom, Stare Miasto, Nahal Beka i Nahal Aszan.

Środowisko naturalne

Okresowo płynący strumień Aszan w Beer Szewie

Beer Szewa znajduje się w rozległej dolinie Beer Szewy, którą płyną strumienie Be’er Szewa, Kowszim i Katef. Dolina jest zieloną oazą położoną pośrodku pustyni Negew. W jej otoczeniu wznoszą się wzgórza. Dolina otwiera się w kierunku północno-zachodnim, wyjściem z pustyni Negew.

Klimat

Beer Szewa ma klimat pustynny (w klasyfikacji klimatów Köppena BSh) z wpływami klimatu śródziemnomorskiego. Lata są gorące i suche, a zimy chłodne i deszczowe. Średnia temperatura latem wynosi 32,3 °C, a zimą 17,7 °C (średnia z lat 1988–2000). Opady w okresie lata są rzadkością, i występują zazwyczaj w okresie zimowym od września do maja. Suma rocznych opadów atmosferycznych wynosi 204,1 mm. W okresie zimowym, w wyniku wysokiej wilgotności powietrza, w dolinie Beer Szewy występują mgły i zamglenia. W okresie letnim nadciągają z pustyni Negew burze piaskowe.

Średnia temperatura i opady dla Beer Szewa

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	17	18	20	26	29	31	33	33	32	28	23	19	26
Średnie temperatury w nocy [°C]	7	8	9	13	15	18	21	21	19	17	13	9	14
Opady [mm]	49.6	40.4	30.7	12.9	2.7	0	0	0	0.4	5.8	19.7	41.9	204,1
Źródło: Israel Meteorological Service 19.10.2009

Demografia

Pod względem liczebności populacji Beer Szewa jest siódmym miastem Izraela. Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2006 w mieście żyło 185,4 tys. mieszkańców, w tym 98,9% Żydów, w znacznej większości imigrantów z krajów byłego ZSRR. W 2018 roku w mieście żyło 219 863 mieszkańców, w tym 51% to kobiety, a 49% to mężczyźni.

Populacja miasta pod względem wieku:

Wiek (w latach)	Procent populacji w %
0-18	26%
19-40	30%
41-66	30%
+67	14%

Źródło danych: Central Bureau of Statistics.

Historia

Tel Be’er Szewa

Bitwa pod Beer Szewą – 31 października 1917

Pierwsi ludzie zaczęli osiedlać się na tym obszarze w epoce miedzi. Ówcześni ludzie żyli w jaskiniach, pozostawiając po sobie fragmenty metalowych narzędzi i skorupy naczyń. Odkrycia archeologiczne na położonym kilka kilometrów na północ od miasta wzgórzu Beer Szewa sugerują, że osadnictwo mogło rozpocząć się około 4000 lat p.n.e.

Biblia kilkakrotnie wspomina o mieście Beer Szewa istniejącym za życia Abrahama. Według niej właśnie tutaj Abraham wykopał istniejącą do dzisiaj studnię, zasadził nad nią tamaryszki, a później zawarł przymierze z królem Abimelekiem. Dlatego nazwano tę miejscowość Beer Szewa, tj. „Studnia Przysięgi”. Dolina była wówczas bogata w wodę, o czym świadczą pozostałości licznych studni w okolicy. Ulice miasta były ułożone w siatce, z oddzielnymi dzielnicami administracyjnymi, handlowymi, wojskowymi i mieszkalnymi. Syn Abrahama, Izaak, wybudował w Beer Szewie ołtarz. Również Jakub przebywał w Beer Szewie. Po podboju Kanaanu przez Izraelitów, Beer Szewa była najdalej na południe wysuniętym miastem izraelskim. Zostało ono przyznane pokoleniom Judy i Symeona. Prorok Eliasz schronił się w Beer Szewie, kiedy królowa Izebel kazała go zabić. Synowie proroka Samuela byli sędziami w Beer Szewie. Na przestrzeni wieków miasto było wielokrotnie niszczone i odbudowywane. Po podboju babilońskim miasto zostało opuszczone, a jego mieszkańcy wysiedleni do Babilonii. W okresie panowania rzymskiego i panowania Bizancjum, odbudowane miasto służyło jako pierwsza linia obrony przed najazdami Nabatejczyków. Ostatni mieszkańcy opuścili miasto podczas podboju arabskiego w VII wieku.

Turcy, którzy panowali nad tą ziemią od XVI wieku, nie byli zainteresowani rozwojem miasta, które podupadło. Do XIX wieku zamieszkiwali tu tylko Beduini. Europejscy pielgrzymi wspominają o Beer Szewie jako o obszarze jałowej ziemi, na której żyła garstka Beduinów. Dopiero pod koniec XIX wieku Turcy wybudowali tutaj posterunek policji, drogę i kilka niewielkich budynków. Plan rozbudowy miasta przygotowali niemieccy i szwajcarscy architekci. Przygotowali oni siatkę ulic, której wzór zachował się do tej pory na Starym Mieście. Wszystkie domy budowane w tym okresie były jednopiętrowymi budynkami. Nad całością górował dwupiętrowy gmach posterunku policji. Podczas I wojny światowej Turcy wybudowali wojskową linię kolejową do Beer Szewy. W dniu 30 października 1915, w uroczystości otwarcia linii kolejowej uczestniczył Ahmed Cemal. Budowa tej linii była bardzo ważna dla tureckiej armii walczącej z Brytyjczykami stacjonującymi w Egipcie. Beer Szewa odegrała ważną rolę podczas brytyjskiej kampanii na Synaju i w Palestynie. 31 października 1917 australijska 4 Brygada Lekkiej Kawalerii zdobyła Beer Szewę. Była to ostatnia szarża kawalerii w historii brytyjskiej armii. Na skraju Starego Miasta znajduje się wojskowy cmentarz z grobami australijskich i brytyjskich żołnierzy poległych w bitwie o miasto. Zdobycie tutejszych studni z wodą było bardzo ważne i umożliwiło Brytyjczykom prowadzenie dalszych operacji militarnych w Palestynie.

W następnych latach miasto było ważnym ośrodkiem brytyjskiej administracji w Mandacie Palestyny. W maju 1918 uruchomiono komercyjne połączenia kolejowe na linii z Rafah do Beer Szewy. Po arabskich rozruchach w 1928 i w latach 1936–1939, większość Żydów opuściła miasto. Przyjęta 29 listopada 1947 Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 przyznała Beer Szewę państwu arabskiemu, które miało powstać w Palestynie. Na samym początku I wojny arabsko-izraelskiej w maju 1948 miasto zajęły wojska egipskie. W październiku Izraelczycy przeprowadzili operację Jo’aw, w trakcie której doszło do bitwy o Beer Szewę i zajęcia miasta rankiem 21 października. Po wojnie Beer Szewa weszła w granice państwa Izrael.

Nazwa Beer Szewy w językach hebrajskim, arabskim i angielskim

W latach 50. XX wieku miasto rozbudowało się w kierunku północnym. W tym samym okresie rząd przysłał do miasta 6500 imigrantów w celu rozwoju miasta, które dawało zatrudnienie w instytucjach rządowych. W latach 60. XX wieku wybudowano nowoczesny Szpital Soroka, a w latach 70. XX wieku otworzono Uniwersytet Ben Guriona. W pierwszych dekadach miasto rozwijało się jako projekt rządowy. Postrzegane było jako wrota dla kolejnych osadników wysyłanych na Negew. Z czasem, w ramach kolejnych fal napływu żydowskich imigrantów z Północnej Afryki, Bliskiego Wschodu, ZSRR i Etiopii Beer Szewa została zdominowana przez Izraelczyków, a Beduini stali się mniejszością. Większość parków, centrów społecznych, miejsc wypoczynkowych było finansowanych z pieniędzy rządowych lub międzynarodowych organizacji żydowskich. Zapoczątkowano ideę „kwitnienia pustyni” w celu polepszenia jakości życia w mieście. W latach 70. i 80 XX wieku liczba mieszkańców rosła, jednak wynikało to z kierowania do Beer Szewy kolejnych imigrantów. Miasto z tamtego obszaru nie oferowało wiele, rozwijały się nowe osiedla, ale nie było nowych miejsc zatrudnienia. Dopiero w latach 90. XX wieku miasto zaczęło się rozwijać na nowo. Władze, jako nieliczne w skali całego kraju, zgodziły się przyjąć nowych imigrantów z ZSRR. Przybyło ich wtedy 70 000, co stanowiło 45% wszystkich mieszkańców Beer Szewy. Było to impulsem do rozwoju sektora budowlanego w regionie. Wraz z nowymi mieszkańcami do miasta kierowane były rządowe subsydia na cele akomodacji i absorpcji. W tym samym czasie wybudowano pierwsze duże centra handlowe w mieście, które były nie tylko źródłem dochodu, ale także miejscem zatrudnienia. Władze miasta położyły również nacisk na rozwój sektora prywatnego. Gwałtowny rozwój miasta sprawił, że dzielnice wokół Uniwersytetu, Szpitala Soroka i Starego Miasta stały się zaniedbane i zaczęły się w nich pojawiać liczne problemy socjalne i społeczne. Od 2008 roku, nowy burmistrz rozpoczął program rozwoju miasta, zmiany jego wizerunku i podjął próby ściągnięcia do Beer Szewy firm związanych z przemysłem high-tech, telekomunikacją i nauką. Część z wojskowych instalacji i baz przeniesiono poza miasto, m.in. do Bazy im. Ariela Szarona. Rozpoczęto budowę nowoczesnego Parku Technologicznego oraz osiedla o wyższym standardzie mieszkalnictwa.

Nazwa

Nazwa miasta składa się z dwóch słów: „be’er” i „szewa”. Pierwsze słowo „be’er” jest tłumaczone jako „studnia”. Natomiast słowo „szewa” jest tłumaczone jako „przysięga” (przysięga Abrahama z Abimelekiem) lub „siedem” (siedem studni wykopanych przez Izaaka). Nazwa miasta może więc zostać przetłumaczona jako „Siedem Studni” lub „Studnia Przysięgi”.

Symbole

Burmistrzowie Beer Szewy

Burmistrz	Lata sprawowania urzędu
Dawid Tuwijahu	1950–1961
Ze’ew Zrizi	1961–1963
Elijahu Nawi	1963–1986
Mosze Zilberman	1986–1989
Icchak Rager	1989–1997
Dawid Bunfeld	1997–1998
Ja’akow Turner	1998–2008
Ruwik Danilowicz	2008–nadal

Godło Beer Szewy

Obecne godło miasta zostało przyjęte w 1970. Zostało zaprojektowane przez grafika Cheziego Mora. Godło miasta zawiera w sobie drzewo tamaryszku, które miało być zasadzone przez Abrahama. W rejonie miasta tamaryszki powszechnie rosną. Drzewo jest symbolicznie przedstawione, jakby składało się z wielu cegieł, co wyraża rozwój budownictwa miasta. Poniżej drzewa umieszczono dwanaście stel wyobrażających dwanaście pokoleń Izraela, które zostały zgromadzone z wygnania po całym świecie i przybyły by mieszkać w mieście. Z boku widoczna jest wieża widokowa wybudowana obok ratusza miejskiego. Napis w języku hebrajskim „wa-jita Eshel ba-Weer szewa(...)” jest cytatem pierwszej części wersetu z Księgi Rodzaju 21:33 „Abraham zaś zasadził w Beer-Szewie drzewo tamaryszkowe(...)”.

Polityka

Beer Szewa jest stolicą Dystryktu Południowego. Od 2008 burmistrzem miasta jest Ruwik Danilowicz, a jego zastępcą jest Ja’akow Turner.

Rada Miejska

Rada Miejska 2018–2023

Ugrupowanie	Liczba radnych
Derech he-Chadasza	16
Szas	2
Żydowski Dom	2
Geszer	2
Likud	2
Kehila	1
Beer Shewa Beitenu	1

Współpraca międzynarodowa

Beer Szewa posiada czternaście miast partnerskich: La Plata w Argentynie, Parramatta w Australii, Addis Abeba w Etiopii (2001), Cebu City na Filipinach, Lyon we Francji (1977), Oni w Gruzji (2000), Montreal i Winnipeg w Kanadzie, Rosenheim i Wuppertal w Niemczech, Kluż-Napoka w Rumunii, Nisz w Serbii, Seattle w Stanach Zjednoczonych, oraz Adana w Turcji (2001).

Wybory do Knesetu

Wybory do Knesetu w kwietniu 2019 roku

Partia	Ilość głosów	Procent głosów
Likud	42 160	43,01%
Niebiesko-Biali	17 141	17,49%
Nasz Dom Izrael	9 312	9,50%
Szas	5 911	6,03%
Nowa Prawica	4 489	4,58%
Zehut	4 239	4,32%
My Wszyscy	3 848	3,93%
Unia Partii Prawicowych	2 774	2,83%
Partia Pracy	2 632	2,68%
Geszer	1 728	1,76%
Zjednoczony Judaizm Tory	1 275	1,30%
Merec	1 240	1,26%
Hadasz	288	0,29%
Bezpieczeństwo Społeczne Sejmona Grafmana	222	0,23%
Ra’am-Balad	143	b.d.
Oren Chazan	99	b.d.
Sprawiedliwość dla Każdego	82	0,08%
Magen Gala Hirsza	59	0,06%

Frekwencja wyniosła 63,18%. Zagłosowało 98 993 osób z 156 696 uprawnionych.

Oświata

Wejście na kampus Uniwersytetu Ben Guriona

Szpital Soroka w Beer Szewie

Negev Mall Tower

W Beer Szewie ma swoją siedzibę Uniwersytet Ben Guriona (założony w 1969). Działalność uniwersytetu jest skoncentrowana na propagowaniu idei zagospodarowania regionu Negewu. Jest to jeden z najszybciej rozwijających się uniwersytetów w Izraelu. Po upadku Związku Radzieckiego osiedliło się tutaj wielu znanych profesorów z uczelni w Leningradzie, Rydze, Moskwie, Charkowie i innych. Obok uniwersytetu działa znany na całym świecie ośrodek badań nad przyrodą pustyni. Tutejsi naukowcy bezustannie pracują nad nowymi systemami nawadniania pustyni i lepszymi rodzajami upraw rolniczych.

Obok Uniwersytetu Ben Guriona w Beer Szewie istnieją również inne placówki szkolnictwa wyższego: Otwarty Uniwersytet Izraela, Akademia Techniczna im. Samiego Szamuna, Wyższa Szkoła Technologii Sił Powietrznych Izraela.

Gospodarka

Współczesne miasto Beer Szewa jest ważnym ośrodkiem przemysłu maszynowego, elektronicznego, chemicznego, włókienniczego i odzieżowego, materiałów budowlanych i spożywczego. Przez miasto przechodzi rurociąg z Ejlatu do Hajfy.

Na zachód od Beer Szewy znajduje się duża baza Izraelskich Sił Powietrznych Chacerim. W 1977 otworzono tutaj słynne muzeum lotnictwa.

Na północ od stacji Beer Szewa Północ/Uniwersytet rozwija się Zaawansowany Park Technologiczny, który jest rozwijany w ramach kooperacji sektora publicznego (rząd, Uniwersytet Ben Guriona i wojsko) i prywatnego. Ma on skupić w mieście sektor cyberbezpieczeństwa, nanotechnologii, telekomunikacji. Również wojsko planuje stworzyć w Beer Szewie centrum bezpieczeństwa cybernetycznego Izraela. Premier Binjamin Netanjahu zapowiedział, że miasto ma się stać stolicą cyberbezpieczeństwa świata. Zapoczątkowane inicjatywy mają stworzyć wiele tysięcy nowych miejsc pracy.

Do 2016 roku w mieście funkcjonowało 9299 firm, z czego w samym 2016 roku otwarto ich 898. Pensja brutto w 2016 roku osób samozatrudnionych wyniosła 8291 NIS, a osób zatrudnionych 9399 NIS.

W mieście działa 110 firm powstałych w ramach sturt-up, w których pracuje 500 osób. W tym 44% z tych firm powstało w Parku Technologicznych Gaw Jam Negew, 5% wokół Uniwersytetu Ben Guriona, 41% wokół miasta, a 10% w Starym Mieście. Na chwilę obecną Park Technologiczny zatrudnia 2500 osób, w którym na chwilę obecną istnieje pond 70 firm oraz 7 firm międzynarodowych zajmujących się badaniami i rozwojem.

Transport

Miasto posiada połączenie z Tel Awiwem za pośrednictwem drogi ekspresowej nr 40 (Kfar Saba-Ketura) i z Aszkelonem za pośrednictwem drogi ekspresowej nr 25 (Nachal Oz – Beer Szewa-Arawa).

W mieście znajdują się dwie stacje kolejowe Rakewet Jisra’el: Beer Szewa i Beer Szewa Cafon. Pociągi z Beer Szewy jadą do Naharijji, Hajfy i Tel Awiwu.

Beer Szewa posiada Centralny Dworzec Autobusowy, z którego realizowane są połączenia głównych przedsiębiorstw transportowych w Izraelu jak: Egged, Metropolin, Dan Ba-Darom, Kawim. Dodatkowo spod dworca jeżdżą szeruty i taksówki.

Beer Szewa posiada w pełni rozwinięty autobusowy transport miejski Dan Beer Szewa.

W odległości 10 km na północny zachód od miasta jest położony port lotniczy Taymen, który obsługuje krajowe linie lotnicze oraz czarterowe przeloty turystyczne.

Turystyka

Muzeum Kultur Islamskich i Bliskowschodnich

Park gen. Allenby w przeszłości

W mieście oraz w jego okolicach znajdują się następujące atrakcje turystyczne i miejsca warte odwiedzenia:

• Pomnik Żołnierzy Palmachu Brygady Negew. Znajduje się na wzgórzu na północny wschód od dworca kolejowego Ber Szewa Północ/Uniwersytet. Na miejscu znajdują się instalacje artystyczne, mapy i makiety operacji wojskowych oraz punkty do pikniku. Ze wzgórza rozciąga się widok na miasto (7R8C+J6 Beer Szewa, Izrael);
• Cmentarz muzułmański przy ulicy Dawida Tuwijahu, naprzeciwko Centrum Handlowego Kanjon ha-Negew;
• Muzeum Kultur Islamskich i Bliskowschodnich oraz Muzeum Sztuki Negewu. Oba znajdują się obok siebie przy jednej z głównych ulic Starego Miasta – Ha-Acmaut. Pierwsze z nich jest ulokowane w budynku starego meczetu, który po wojnie w 1948 roku był budynkiem sądu i więzieniem. Można tam zobaczyć arabską biżuterię, mozaiki i fontanny. Drugie muzeum można uznać za lokalne, w którym są wystawiane prace lokalnych i krajowych artystów;
• Ogród gen. Allenby. Pierwszy ogród powstały w Beer Szewie. Znajduje się przy ulicy Ha-Acmaut obok kwatery głównej Dowództwa Południe i siedziby policji;
• Cmentarz Żołnierzy ANZAC. Znajduje się przy ulicy Ha-Acmaut. Miejsce ogólnodostępne dla zwiedzających. Można tu obejrzeć nagrobki żołnierzy ANZAC (australijskich i nowozelandzkich) walczących w bitwie o Beer Szewę w trakcie I wojny światowej. Obok jest interaktywne muzeum poświęcone temu miejscu. Znajduje się przy drodze Derech Chewron. W rocznicę bitwy o Beer Szewę organizowana jest parada i rekonstrukcja historyczna;
• Studnia Abrahama. Przedstawia historię Abrahama i prezentuje interaktywne eksponaty;
• Brama do Negewu. Interaktywne miejsce przy ulicy Ha-Hagana, w którym prezentowane są możliwości jakie daje Negew, miejsca warte zobaczenia, można tu poznać informacje o regionie i jego rozwoju, zobaczyć film prezentujący historię osadnictwa na Negewie;
• Centrum Kultury – Turecka Stacja Kolejowa. Znajduje się przy ulicy Dawida Tuwijahu, ok. 600 metrów od Cmentarza Żołnierzy ANZAC. Jest to stara turecka stacja kolejowa, w której można obejrzeć wagony kolejowe oraz lokomotywę;
• Park Żołnierza Australijskiego. Park na skrzyżowaniu ulic Szaul ha-Melech i Aba Achimeir. Znajduje się tu rzeźba australijskiego kawalerzysty, ścieżka historyczna poświęcona siłom ANZAC na Bliskim Wschodzie podczas I wojny światowej i walkom w Palestynie. Jest tu także zakryty park dla dzieci;
• ZOO Negewu. W tym ZOO można zobaczyć różne gatunki zwierząt występujących w regionie Bliskiego Wschodu i nie tylko. Do tego miejsca najlepiej dotrzeć autem lub na pieszo. Autobusy nie kursują do tego miejsca, najbliższy przystanek to Dawid Tuwijahu/Ecel (7Q55+29 Beer Szewa, Izrael);
• Bet Eszel. Nieistniejący już kibuc na południu Beer Szewy, zniszczony w trakcie wojny w 1948 roku. Znajduje się przy drodze ekspresowej nr 25;
• Park Narodowy Tel Beer Szewa. Wykopaliska archeologiczne położone przed beduińska miejscowością Tel Szewa. Jest to miejsce, w którym miała znajdować się biblijna Beer Szewa. Można tu dojechać autobusem nr 10 Metropolin;
• Muzeum Izraelskich Sił Powietrznych. Muzeum poświęcone Siłom Lotniczym Izraela. Można tu zobaczyć wyposażenie (myśliwce, śmigłowce, samoloty transportowe i pasażerskie, zestawy p-lot.) używane przez Izrael, zdobyte na państwach arabskich lub przekazane przez inne armie. Obok znajduje się lotnisko wojskowe, co umożliwia usłyszenie i zobaczenie lądujących i startujących samolotów odrzutowych. Można tu dojechać autobusem nr 40 linii Dan Ba-Darom.

Współpraca

• Oni, Gruzja
• Cebu City, Filipiny
• Montreal, Kanada
• Winnipeg, Kanada
• Parramatta, Australia
• Addis Abeba, Etiopia
• Seattle, Stany Zjednoczone
• Adana, Turcja
• Kluż-Napoka, Rumunia
• La Plata, Argentyna
• Rosenheim, Niemcy
• Wuppertal, Niemcy
• Lyon, Francja
• Nisz, Serbia
• Bouaké, Wybrzeże Kości Słoniowej

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie satelitarne Beer Szewy Google Maps
• Mapa Beer Szewy
• boker.org. boker.org.il. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-21)].
• Beersheba Theatre
• Soroka University Medical Center