Brama Chlebnicka w Gdańsku
nr rej. 114 z 7.11.1960[1] | |
Widok od ulicy Chlebnickiej | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Rozpoczęcie budowy |
2-ga połowa XIV wieku |
Ukończenie budowy |
XV wiek |
Zniszczono |
1945 |
Odbudowano |
1959-1961 |
Położenie na mapie Gdańska | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |
54°20′55,27″N 18°39′22,87″E/54,348686 18,656353 |
Brama Chlebnicka (niem. Brotbänkentor) – jedna z zabytkowych bram wodnych w Gdańsku, nad Motławą. Znajduje się przy Długim Pobrzeżu, u wylotu ulicy Chlebnickiej na Głównym Mieście.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W swojej obecnej gotyckiej formie pochodzi z XV wieku, przy czym jest ona najstarszą z trzech zachowanych późnogotyckich bram wodnych – wskazuje na to nie tylko jej forma architektoniczna, ale także umieszczony nad przejazdem od strony Motławy herb Gdańska – dwa srebrne krzyże na tarczy w polu czerwonym, jeszcze bez dodanej w 1457 korony. Z kolei od strony ul. Chlebnickiej nad przejazdem umieszczono znak, obecnie najczęściej interpretowany jako lilia – dawny herb książąt Pomorza Gdańskiego z dynastii Sobiesławiców.
Brama została zbudowana na planie wydłużonego prostokąta o rzucie ok. 25,5 × 7,5 m, zamykającego wylot ulicy[2]. Obie elewacje są rozczłonkowane wysokimi blendami, zamkniętymi od góry podwójnym ostrołukiem. Ściany zwieńczone są profilowanym ceglanym gzymsem. Całość nakrywa dach dwuspadowy, o kalenicy biegnącej równolegle do rzeki. Nad przejazdami znajdują się schodkowe szczyty, także podzielone ostrołukowymi blendami i zwieńczone krenelażem. Od strony Motławy brama posiadała dwie ośmiokątne wieżyczki, z których zachowała się tylko północna.
Spośród wszystkich bram wodnych, Brama Chlebnicka przetrwała koniec II wojny światowej w najlepszym stanie (wypaleniu uległy mury obwodowe, dach i wnętrze) i posiada do dziś taką samą formę, jak na dawnych fotografiach.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2013-06-25] .
- ↑ Brama Chlebnicka, Gedanopedia.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maria Bogucka, Żyć w dawnym Gdańsku: wiek XVI-XVII, Warszawa: Trio, 1997, ISBN 83-85660-44-5, OCLC 830129515 .
- Historia bramy