Przejdź do zawartości

Dolina Kobylańska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Dolina Kobylańska, zwana również rzadziej Doliną Karniowską[1], Dolinką Karniowicką lub Jarem Kobylańskim[2] – dolina na Wyżynie Olkuskiej, w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Jest jedną z dolin wchodzących w skład Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Jest to dolinka długości około 4 km, znajdująca się w granicach wsi Kobylany i Karniowice, około 20 km na północny zachód od Krakowa[1]. Jej wylot dochodzi do Rowu Krzeszowickiego[3]. Najwyższe wzgórza w rejonie Gzylowej Skały wznoszą się na wysokość 455 m n.p.m., natomiast wylot doliny ma rzędną 300 m n.p.m.[1]

Wylot Doliny Kobylańskiej znajduje się na północnych krańcach zabudowań wsi Kobylany. Dojść można ulicą asfaltową wybudowaną w 2012 roku. Poprzednio do doliny prowadziła ścieżka z płyt betonowych, ułożonych obok koryta potoku Kobylanka mającego źródła w tej właśnie dolinie. Koryto tego potoku było równocześnie drogą dojazdową dla okolicznych mieszkańców (dla innych zakaz wjazdu). Do doliny od strony zachodniej prowadzi specjalna ścieżka z parkingu położonego przy drodze do Będkowic. Do górnej części doliny prowadzi droga z parkingu w centrum Będkowic.

Opis doliny

[edytuj | edytuj kod]

Wylot doliny ograniczony jest bramą skalną o szerokości około 30 m, znajdującą się pomiędzy Ponad Gnój Turnią i drugą, bezimienną turniczką. Wyżej, pomiędzy Żabim Koniem i Małą Płytą jest druga brama skalna, zwana Bramą Kobylańską. W okolicy tej bramy znajduje się trawiaste i płaskie rozszerzenie dna doliny[1]. Prowadzą stąd w ścianach wschodniego zbocza wąwozu schody do znajdującej się w grocie skalnej kapliczki Matki Boskiej. Wmurowana po lewej stronie tablica głosi: „Rok pamiętny objawienia Matki Boskiej 1914. Tu jest moja wola stwierdzają wierni”. Spod kapliczki ładny widok na dolinę.

Wyżej ścieżka przekracza potok prowadząc obok samotnej skalnej iglicy wystającej z ziemi. Jest to Płetwa. Górna część doliny porośnięta jest lasem mieszanym. W nim również znajdują się wysokie skały wapienne[1]. W górnej części doliny wychodząc z lasu widzimy skałę, na wierzchołku której rośnie wykrzywiona przez wiatr sosna.

Dnem Doliny Kobylańskiej płynie potok Kobylanka, w niektórych miejscach zanikający. Zasilany jest wieloma źródłami i wywierzyskami, jednym z nich jest Źródło św. Antoniego znajdujące się tuż obok ścieżki w dolnej części doliny. Przepływ wód w dolinie w większości odbywa się podziemnymi szczelinami i pustkami krasowymi[2].

Przyroda

[edytuj | edytuj kod]

Dolina Kobylańska jest nie tylko piękna krajobrazowo, ale ma również bogatą przyrodę. Na wapiennych skałach występują bogate zbiorowiska muraw kserotermicznych i naskalnych. Na piargach występuje rzadki gatunek paproci zachyłka Roberta. W płaskich rozszerzeniach doliny roślinność pastwiskowa (Lolio-Suretum) i krzaczaste zarośla. Nad potokami znaleźć można zbiorowiska ziołorośli i szuwaru mannowego (Sparganio-Glycerietum). Wiosną przed rozwojem liści przez drzewa bujnie zakwitają tutaj: śledziennica skrętolistna, zawilec gajowy i żółty, kokorycz pełna (wśród fioletowych kwiatów trafiają się osobniki o białych kwiatach), fiołki, zdrojówka rutewkowata, pierwiosnek lekarski, miodunka ćma, knieć błotna, a w cienistych miejscach w lesie przylaszczka pospolita i kopytnik pospolity. Na różnorodność zbiorowisk leśnych składają się: lasy grądowe, brzozowe młodniki i lasy sosnowo-dębowe[2].

Na zachodniej stronie zbocza górnej części wąwozu znajduje się jedyne na całej Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej stanowisko krzaczastej brzozy Szafera[4]. Na wschodnich (orograficznie lewych) zboczach w dolnej części doliny znaleziono w 1952 r. drugie na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (po osadzie Hamernia w Dolinie Prądnika) miejsce występowania brzozy ojcowskiej. W 1985 r. w kilku skupiskach doliczono się tu 116 osobników tego taksonu[5].

Wspinaczka skalna

[edytuj | edytuj kod]

Dolina Kobylańska jest jednym z głównych terenów wspinaczki skalnej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Skały wspinaczkowe znajdują się na obydwu jej zboczach, górując nad ścieżką szlaku turystycznego wiodącą dnem doliny[6]. Wspinacze skalni podzielili je na wiele grup:

Najbardziej oblegane przez wspinaczy są skały w dolnej, południowej części doliny. Znajdują się blisko parkingu w Kobylanach i są na otwartym terenie. Skały w środkowej i górnej części doliny są bardziej ukryte w lesie, ale zapewniają spokój i często długie drogi wspinaczkowe. Większość skał ma dobrą asekurację (zwłaszcza te w dolnej części doliny)[6].

Dolina Kobylańska jest często odwiedzana przez wypoczywających na łonie natury wczasowiczów. Oprócz wspinaczy, upodobali ją sobie także paralotniarze i grotołazi, odbywają się w niej liczne kursy, odwiedzają ją wycieczki szkolne[6].

Szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]
szlak turystyczny żółty pieszy – z Kobylan przez Dolinę Kobylańską, Będkowice, fragment Doliny Będkowskiej, Dolinę Szklarki, rezerwat przyrody Dolina Racławki do Paczółtowic.
szlak rowerowy niebieski rowerowy – z Kobylan przez Dolinę Kobylańską (do góry), Krzemionkę, Dolinę Bolechowicką (w dół) do Bolechowic.
Panorama dolnej części Doliny Kobylańskiej

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2018-06-28].
  2. a b c Na podstawie tablic informacyjnych zamontowanych w dolinie i w Kobylanach.
  3. Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
  4. Brzoza [online], Encyklopedia leśna [dostęp 2018-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-11].
  5. Jerzy Staszkiewicz, Jan J. Wójcicki, Ostatnie dwadzieścia lat w historii brzozy ojcowskiej [Betula x oycoviensis Besser (pro spec.)] w okolicach Krakowa, „Chrońmy przyrodę ojczystą”, XLII (4), 1986, s. 30–37.
  6. a b c d Paweł Haciski, Jura Południowa. Przewodnik wspinaczkowy, Warszawa: Wydawnictwo Ring, 2015, ISBN 978-83-937960-0-7.
  7. Baza topo portalu górskiego [online] [dostęp 2018-06-26].
  8. Samotny Murek [online], Wspinka [dostęp 2022-02-26].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]