Przejdź do zawartości

Jerzy Bińczycki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Bińczycki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 września 1937
Witkowice

Data i miejsce śmierci

2 października 1998
Kraków

Zawód

aktor

Współmałżonek

1.Elżbieta Willówna (rozwód)
2.Elżbieta z domu Godorowska

Lata aktywności

1961–1998

Zespół artystyczny
Stary Teatr w Krakowie
(1965–1998)
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Cmentarz Rakowicki-Aleja Zasłużonych
Grób Jerzego Bińczyckiego

Jerzy Bińczycki (ur. 6 września 1937 w Witkowicach, zm. 2 października 1998 w Krakowie) – polski aktor teatralny i filmowy[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W 1961 ukończył studia w Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego. Zaraz po studiach zaczął pracować w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Zadebiutował rolą Starka w inscenizacji Ludzi królestwa Roberta Penna Warrena.

W 1965 został zaangażowany przez Zygmunta Hübnera do Starego Teatru w Krakowie. Pozostał wierny tej scenie do końca życia, kilka miesięcy przed śmiercią (w lipcu 1998) został jej dyrektorem. To w Starym stworzył swe najwybitniejsze kreacje, w spektaklach Jerzego Jarockiego (rola Edka w Tangu Sławomira Mrożka, Tomasza Becketa w Mordzie w katedrze), Andrzeja Wajdy (Poloniusz w Hamlecie), Konrada Swinarskiego (Kajetan w Fantazym Juliusza Słowackiego) i wielu innych[a]. Podejmował się także prac reżyserskich – w 1975 dokonał adaptacji dwóch sztuk Antona CzechowaNiedźwiedź i Oświadczyny, sam też w nich zagrał.

W filmie zadebiutował w 1962 epizodyczną rolą policjanta w Drugim brzegu. W kolejnych latach wcielał się w niewielkie role, głównie czarnych charakterów. W 1975 nastąpił przełom – Jerzy Antczak zaangażował go do roli Bogumiła w adaptacji Nocy i dni Marii Dąbrowskiej. Rola Bińczyckiego zachwyciła krytyków i publiczność, przeszła do historii polskiego kina. Aktor otrzymał za nią wiele nagród, a film został nawet nominowany do Oscara. Bińczycki ukazał tu siłę swojego aktorstwa, jak pisał Krzysztof Demidowicz – „Zbudował on fascynującą, ponadczasową sylwetkę zwyczajnego człowieka. Delikatnie odsłonił psychiczne rany bohatera, pokazując jednocześnie jego wewnętrzne bogactwo”.

Później Bińczycki zagrał w wielu innych filmach – w Dreszczach Wojciecha Marczewskiego, Magnacie Filipa Bajona, Cieniach Jerzego Kaszubowskiego, Z biegiem lat, z biegiem dni... Wajdy i innych. Do historii kina przeszła jego kreacja w Znachorze Jerzego Hoffmana. Ostatnim filmem, w jakim zagrał Jerzy Bińczycki, był Pan Tadeusz – wcielił się tam w postać Macieja Dobrzyńskiego. Podczas 36 lat pracy w filmie zagrał ponad 70 ról.

W teatrze jego ostatnią aktorską kreacją był Escalus w Miarce za miarkę Szekspira w reżyserii Tadeusza Bradeckiego. Ostatnim spektaklem, który wyreżyserował były Śluby panieńskie Aleksandra Fredry w Tarnowskim Teatrze im. Ludwika Solskiego, gdzie gościnnie zagrał również rolę Radosta.

Angażował się także politycznie, działając w Unii Demokratycznej i Unii Wolności. Z ramienia UD kandydował do Senatu w 1991 w województwie tarnowskim. Otrzymał 39150 głosów, do otrzymania mandatu zabrakło mu niespełna 1800 głosów[2].

Zmarł nagle na zawał serca 2 października 1998, w szpitalu im. Gabriela Narutowicza w Krakowie. Został pochowany w alei zasłużonych cmentarza Rakowickiego w Krakowie (kwatera LXIX pas B-2-13)[3].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszą żoną aktora w latach 60. była aktorka Elżbieta Willówna, z którą miał córkę Magdalenę. Wiele lat po rozwodzie poślubił teatrolog i polityk Elżbietę z domu Godorowską, z którą miał syna Jana (ur. 1982), kulturoznawcę.

Tablica pamiątkowa na budynku Starego Teatru w Krakowie

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

W 2001 na budynku Starego Teatru została odsłonięta tablica pamiątkowa z głową Jerzego Bińczyckiego.

23 kwietnia 2001 Szkole Podstawowej nr 68 w Krakowie-Witkowicach uroczyście nadano imię Jerzego Bińczyckiego, który był jej absolwentem[6].

  1. Spis wszystkich ról teatralnych Bińczyckiego znajduje się na stronie internetowej Starego Teatru.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jerzy Bińczycki w bazie filmpolski.pl
  2. Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 30 października 1991 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadzonych w dniu 27 października 1991 r. (M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 287), s. 416.
  3. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Jerzy Bińczycki. rakowice.eu. [dostęp 2021-05-27].
  4. Święto polskiej kinematografii [online], Filmopedia [dostęp 2023-05-08] (pol.).
  5. Laureaci nagród miasta Krakowa 1978 [w:] „Dziennik Polski”, s. 7, nr 114, 20–21 maja 1978
  6. Nasz patron - Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2 [online], zsp2.krakow.pl [dostęp 2021-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-27].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]