Jutrzenka (przedsiębiorstwo)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Colian Holding sp. z o.o. – zakład Bydgoszcz
Zakłady Przemysłu Cukierniczego „Jutrzenka”
Ilustracja
Państwo

 Polska

Adres

85-079 Bydgoszcz
ul. Kościuszki 53

Data założenia

1922

Forma prawna

zakład produkcyjny

Nr KRS

0000269526

Zatrudnienie

370

Położenie na mapie Bydgoszczy
Mapa konturowa Bydgoszczy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Colian Bydgoszcz”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Colian Bydgoszcz”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Colian Bydgoszcz”
Ziemia53°08′38″N 17°54′17″E/53,143889 17,904722
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Zakład Colian w Bydgoszczy przy ul. Srebrnej 22
Zakład nr 1 przy ul. Kościuszki 53
Jutrzenka – dawne zakłady nr 2, przy ul. Warmińskiego
Zakład nr 3 (nie istnieje)
Modus Bydgoszcz (dawny zakład Jutrzenki nr 4)

Jutrzenka – do 2008 roku samodzielne przedsiębiorstwo przemysłu spożywczego założone w 1951 w Bydgoszczy ze znacjonalizowanych przedsiębiorstw prywatnych o przedwojennym rodowodzie, od 16 maja 1995 notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie[1]; od 2008 zakład produkcyjny w ramach grupy kapitałowej Jutrzenka Holding S.A., a od 2014 Colian Holding sp. z o.o. z siedzibą w Opatówku koło Kalisza.

Jutrzenka to również marka słodyczy, której właścicielem jest grupa kapitałowa Colian.

Grupa kapitałowa[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Colian.

Zakład wchodzi w skład grupy kapitałowej Colian Holding S.A., która jest wiodąca firmą z polskim kapitałem na rynku słodyczy, konkurującą z międzynarodowymi koncernami[2]. Do portfela przedsiębiorstwa należą marki handlowe słodyczy: Grześki, Familijne, Jeżyki, Akuku! (produkowane w Bydgoszczy), Goplana (produkowane w Poznaniu), Solidarność (produkowane w Lublinie), napoje Hellena oraz przyprawy i bakalie Appetita i Siesta. Obroty koncernu w 2015 sięgały około miliarda złotych, a zatrudnienie ponad 2 tys. osób[2]. Zakłady produkcyjne zlokalizowane były w: Bydgoszczy, Kaliszu, Lublinie, Opatówku, Poznaniu i Wykrotach.

Produkty[edytuj | edytuj kod]

Do wyrobów „Jutrzenki”, które w latach 90. XX w. odnosiły sukcesy handlowe należały m.in. „Czarna porzeczka w czekoladzie”, „Lentilki”, „Rajskie mleczko”, żelki „Miśki”, rodzynki oraz orzechy laskowe w czekoladzie, draże chińskie, galaretki „Puchatki”, herbatniki „Kokosanki” i inne wyroby[3].

W 2015 oznaczone marką „Jutrzenka” były dostępne w sklepach spożywczych m.in. ciastka i wafle „Familijne”, herbatniki „Petit Beurre” i „Be Be”, herbatniki maślane „Elitki”, żelki „Miśki”, żelki „Akuku !”, draże, rodzynki, wiśnie, orzechy, migdały w czekoladzie, kamyki orzechowe, galaretki w czekoladzie „Mella”, wafle o różnych smakach[4]. W fabryce w Bydgoszczy wytwarzane są także słodycze innych marek należących do grupy Colian, między innymi wafle „Grześki”, ciastka w czekoladzie „Jeżyki”, batony „Alibi”, czy czekolady „Chopin”[5].

Produkty z bydgoskiej Jutrzenki wysyłane są na rynek krajowy oraz na eksport do 30 krajów Europy, Azji, Ameryki Północnej i Bliskiego Wschodu[6]. W katalogu produktów eksportowych są m.in. galaretki „Mella”, wafle „Familijne”, czekolady „Chopin”, ciastka „Jeżyki”, batony „Alibi”[7].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Okres przed 1945[edytuj | edytuj kod]

Początki zakładu sięgają 1920 roku, kiedy założono w Bydgoszczy Fabrykę Cukrów, Czekolady i Kakao „Lukullus” Franza Lehmanna przy ul. Poznańskiej 16 oraz w 1922 Fabrykę Wyrobów Cukierniczych Braci Tysler przy ul. Warmińskiego 9. Kontynuowała również działalność założona w 1907 roku przy ul. Zduny Fabryka Wyrobów Cukrowych i Marmolady „Kama”[8]. Tuż przed wybuchem II wojny światowej „Lukullus” zatrudniał 600 pracowników. W czasie okupacji niemieckiej zakłady pracowały pod nadzorem niemieckim, część produkcji przekazując na potrzeby Wehrmachtu[9].

Okres PRL[edytuj | edytuj kod]

W kwietniu 1945 radzieckie władze wojskowe wpisały Fabrykę Cukierniczą „Lukullus” na listę obiektów gospodarczych w Bydgoszczy planowanych do objęcia demontażami i wywozem urządzeń do ZSRR[10]. Wywózek udało się uniknąć w maju 1945 po interwencji polskich władz u przedstawicieli Misji Ekonomicznej ZSRR w Warszawie[10]. Jeszcze w 1945 fabryki przemysłu cukierniczego w Bydgoszczy upaństwowiono. Zakłady przy ul. Warmińskiego otrzymały nazwę Fabryka Wyrobów Cukierniczych „Jutrzenka”[3]. Rozwijano produkcję m.in. karmelków, drażetek i cukierków czekoladowych. W 1949 fabryki przy ul. Poznańskiej i Warmińskiego połączono w jeden podmiot pod nazwą Pomorskie Zjednoczone Fabryki Cukrów i Czekolady. W 1950 dołączono do nich zakłady przy ul. Garbary 5 (przedtem magazyny „Lukullusa”) oraz przy ul. Kościuszki 53 (dotychczas zakład sucharów dla wojska)[3]. W 1951 przedsiębiorstwo przemianowano na Zakłady Przemysłu Cukierniczego „Jutrzenka” w Bydgoszczy i rozbudowano o nowe linie produkcyjne. W 1954 zatrudnienie w przedsiębiorstwie wynosiło 640 osób, w tym 480 kobiet[11]. W latach 1956–1966 produkcja wzrosła 2,5-krotnie. Asortyment wzbogacono o galanterię czekoladową i herbatniki w czekoladzie[3].

W latach 60. zakłady składały się z trzech wydziałów produkcyjnych: piekarni, drażetek i galanterii czekoladowej oraz pomadek mlecznych. Wydzielono także oddziały pomocnicze: mechaniczny, stolarski, elektryczny[12]. Budynki zakładowe pochodziły z 1928, 1943 i 1959 roku, a magazyny były za małe w stosunku do potrzeb[12]. W realiach gospodarki PRL stale odczuwano niedobór surowców z importu: kakao, orzechów arachidowych, kokosów, rodzynek, kawy. Wskutek stosowania surowców zastępczych oraz doraźnych receptur produkcji, jakość wyrobów nie zawsze była wysoka, lecz znajdowała bez trudu nabywców w warunkach panującej wówczas gospodarki niedoboru[13]. Na eksport produkowano tylko na podstawie jednostkowych zamówień[14].

W 1966 zakłady połączono w jedno przedsiębiorstwo z Fabryką Pierników i Wafli „Kopernik” w Toruniu, a w 1967 także z Bydgoskimi Zakładami Spożywczymi Przemysłu Terenowego. Nowy podmiot gospodarczy przyjął nazwę Pomorskie Zakłady Przemysłu Cukierniczego i zaliczał się do największych w kraju. W 1969 roku produkowano 150 typów wyrobów (w tym pianki i żelki oblewane czekoladą) i eksportowano 5% produkcji[3]. Od 60% do 80% załogi przedsiębiorstwa stanowiły kobiety[15].

W 1982 „Jutrzenka” oddzieliła się od toruńskiego „Kopernika” i stała się ponownie samodzielnym podmiotem pod nazwą Przedsiębiorstwo Przemysłu Cukierniczego „Jutrzenka”. Należała do 10 największych producentów wyrobów cukierniczych w Polsce, a jej udział w produkcji krajowej wynosił ok. 5%[16]. Część produkcji przeznaczano na eksport do ZSRR, NRD, RFN, Stanów Zjednoczonych, Kanady i krajów arabskich[17]. Firma posiadała 5 zakładów produkcyjnych w Bydgoszczy:

Okres III Rzeczypospolitej[edytuj | edytuj kod]

13 lutego 1993 zawiązano spółkę akcyjną pod nazwą Przedsiębiorstwo Cukiernicze „Jutrzenka” S.A., której akcjonariuszami było 624 pracowników przedsiębiorstwa[16]. Od tego czasu zakład rozwijał się, zwiększając co roku sprzedaż o 40-100%. Poszerzano ofertę handlową z myślą o odbiorcach krajowych i zagranicznych. Wyroby otrzymały estetyczne opakowania produkcji zachodniej[3]. Oprócz produkcji zintensyfikowano handel hurtowy i detaliczny oraz rozwinięto sieć sklepów i hurtowni firmowych na terenie całego kraju. Podwojono eksport do krajów Europy Zachodniej, Stanów Zjednoczonych i Kanady oraz krajów byłego ZSRR. Rozpoczęto produkcję trufli oraz batonów o różnych smakach. Dochody w znacznej części przeznaczano na inwestycje oraz wykup majątku od Skarbu Państwa. Zatrudnienie w latach 90. wzrosło do 1100 osób[16]. 16 maja 1995 przedsiębiorstwo zadebiutowało na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Wdrożono system jakości dostosowany do wymogów norm ISO 9001. Prywatyzacja przedsiębiorstwa metodą leasingu pracowniczego była przykładem dużego sukcesu[16].

W latach 90. rozwinięto reklamę wyrobów poprzez spoty w radiu i telewizji, wydawnictwa katalogowe, torby, nalepki, plansze reklamowe oraz zainwestowano w promocję poprzez sport[3]. W latach 1993–1998 „Jutrzenka” stała się strategicznym sponsorem żużlowców Polonii Bydgoszcz, którzy kilkukrotnie uzyskali tytuł drużynowego mistrza Polski.

W 2001 członkiem rady nadzorczej spółki został Jan Kolański, właściciel założonego w 1990 Ziołopexu w Piątku Wielkim koło Kalisza. Na przełomie lat 2003 i 2004 został on właścicielem większościowego pakietu akcji Jutrzenki S.A. oraz jej prezesem[18]. W 2004 bydgoska Jutrzenka wykupiła od koncernu Nestlé markę Goplana oraz fabrykę w Poznaniu (zał. 1912), a w 2005 Fabrykę Pieczywa Cukierniczego Kaliszanka (zał. 1892) z marką wafli „Grześki”[18]. Z kolei w 2007 własnością Jutrzenki S.A. stała się marka napoi Hellena z fabryką w Opatówku koło Kalisza[18].

W 2008 roku nastąpiła konsolidacja działalności grupy kapitałowej opartej na spółce giełdowej Jutrzenka Holding S.A. Siedzibę przeniesiono z Bydgoszczy do Opatówka[18]. W ramach holdingu wyodrębniono spółkę Jutrzenka Colian, która obejmowała marki handlowe: Jeżyki, Familijne, Akuku!, Mella, Goplana, Grześki, Appetita, Hellena i Siesta, skoncentrowane na rynku słodyczy, kulinariów i napojów. W 2011 nazwę holdingu zmieniono na Colian S.A. ze spółkami zależnymi: Jutrzenka Colian sp. z o.o. oraz Colian Logistic sp. z o.o.[18]

W 2013 grupa przejęła markę i Fabrykę Cukierniczą „Solidarność” w Lublinie (zał. 1952), a w 2014 zmieniła nazwę na Colian Holding S.A. ze spółkami zależnymi: Colian sp. z o.o. oraz Colian Logistic sp. z o.o.[18]

19 września 2014 otwarto nowoczesny zakład produkcyjny w Bydgoszczy w dzielnicy Osowa Góra[19], gdzie skonsolidowano całą bydgoską produkcję słodyczy, wcześniej prowadzoną w kilku zakładach w Śródmieściu[20]. Obiekt zbudowano kosztem 60 mln zł z udziałem 23 mln zł funduszy Unii Europejskiej z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka[5]. Zatrudnienie w fabryce znalazło 370 osób, a produkcja wynosiła 40 ton słodyczy na dobę. Zakład wyposażono w nowoczesne linie technologiczne m.in. do produkcji wyrobów mogulowych (żelki, galaretki w czekoladzie)[5].

Zakłady[edytuj | edytuj kod]

  • nr 1 – ul. Kościuszki 53 - przeniesiony do zakładu nr 5,
  • nr 2 – ul. E. Warmińskiego 7-9 - przeniesiony do zakładu nr 3; w 2019 zabudowania wpisane do gminnej ewidencji zabytków zostały zakupione przez firmę GM Architekci[21].
  • nr 3 – ul. Garbary 5 - z 1878[22], przeniesiony do zakładu nr 5, na terenie dawnej fabryki w 2019 rozpoczęto przygotowania, a w latach 2020-2022 zrealizowano budowę pięciopiętrowego budynku mieszkalnego z 162 mieszkaniami[23]; znajdujący się tu masywny komin fabryczny został rozebrany i zrekonstruowany bliżej ulicy[24][25][26][27].
  • nr 4 – ul. św. Trójcy 2, historyczna siedziba przedwojennej firmy Lukullus - przeniesiony do zakładu nr 1
  • nr 5 – ul. Srebrna 22 w dzielnicy składowo-przemysłowej Osowa Góra.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Roczne sprawozdanie zarządu z działalności Jutrzenki Holding S.A. za 2009 rok [online], Bankier.pl, s. 3.
  2. ↑ a b Redakcja, Jan Kolański, twórca giełdowej Grupy Colian, dynamicznie obraca miliardami [online], Gazeta Pomorska, 27 kwietnia 2014 [dostęp 2020-07-09].
  3. ↑ a b c d e f g Jerzy Długosz, „Jutrzenka” – słodka uwodzicielka, „Kalendarz Bydgoski”, XXVII, Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, 1994, s. 84 [dostęp 2024-03-09].
  4. ↑ Colian. Katalog produktów [online], 2015 [zarchiwizowane z adresu 2015-11-17].
  5. ↑ a b c agad, 40 ton słodkości na dobę - ma wyjeżdżać z tej ogromnej fabryki Jutrzenki w Bydgoszczy. Praca dla 370 osób [zdjęcia) [online], Gazeta Pomorska, 19 września 2014 [dostęp 2020-07-09].
  6. ↑ agad, Kujawsko-pomorski biznes rusza coraz dalej w świat. Daleko jeżdżą na naszych oponach. Wcinają nasze ptysie i galaretki [online], Gazeta Pomorska, 21 września 2015 [dostęp 2020-07-09].
  7. ↑ O Grupie [martwy link]
  8. ↑ Sudziński Ryszard: Życie gospodarcze Bydgoszczy w okresie II Rzeczypospolitej, [w:] Historia Bydgoszczy tom II część pierwsza 1920-1939. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Praca zbiorowa pod red. Mariana Biskupa. Bydgoszcz 1999. ISBN 83-901329-0-7.
  9. ↑ Sudziński Ryszard: Życie gospodarcze Bydgoszczy w okresie II Rzeczypospolitej, [w:] Historia Bydgoszczy tom II część druga 1939–1945. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Praca zbiorowa pod red. Mariana Biskupa. Bydgoszcz 2004. ISBN 83-921454-0-2.
  10. ↑ a b Polityka władz radzieckich wobec przemysłu bydgoskiego w latach 1945–1946, [w:] Historia Bydgoszczy. Tom III. Część pierwsza 1945-1956. Praca zbiorowa. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe Bydgoszcz 2015. ISBN 978-83-60775-44-8, s. 103–126.
  11. ↑ Życie gospodarcze miasta 1945-1955, [w:] Historia Bydgoszczy. Tom III. Część pierwsza 1945-1956. Praca zbiorowa. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe Bydgoszcz 2015. ISBN 978-83-60775-44-8, s. 199–243.
  12. ↑ a b Kamosiński Sławomir, Przemiany w technice i technologii produkcji, [w:] Sławomir Kamosiński, Mikroekonomiczny obraz przemysłu Polski Ludowej w latach 1950–1980 na przykładzie regionu kujawsko-pomorskiego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007, s. 75–179, ISBN 978-83-7177-420-1, OCLC 177361790.
  13. ↑ Kamosiński Sławomir, Jakość produkcji, [w:] Sławomir Kamosiński, Mikroekonomiczny obraz przemysłu Polski Ludowej w latach 1950–1980 na przykładzie regionu kujawsko-pomorskiego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007, s. 180–234, ISBN 978-83-7177-420-1, OCLC 177361790.
  14. ↑ Kamosiński Sławomir, Kierunki i asortyment eksportu, [w:] Sławomir Kamosiński, Mikroekonomiczny obraz przemysłu Polski Ludowej w latach 1950–1980 na przykładzie regionu kujawsko-pomorskiego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007, s. 235–258, ISBN 978-83-7177-420-1, OCLC 177361790.
  15. ↑ Kamosiński Sławomir, Pracownicy przemysłu, [w:] Sławomir Kamosiński, Mikroekonomiczny obraz przemysłu Polski Ludowej w latach 1950–1980 na przykładzie regionu kujawsko-pomorskiego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007, s. 259–307, ISBN 978-83-7177-420-1, OCLC 177361790.
  16. ↑ a b c d Dworek Jan: Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych w Bydgoszczy po 1989 r. [w:] Kronika Bydgoska XVIII.
  17. ↑ Długosz Jerzy: Bydgoskie wyroby znane i cenione za granicą, [w:] Kalendarz Bydgoski 1995.
  18. ↑ a b c d e f O Grupie [martwy link]
  19. ↑ Nowy zakład produkcyjny Grupy Colian w Bydgoszczy [online], Colian, 20 września 2014 [dostęp 2020-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-05].
  20. ↑ d-ka, 19 września Grupa Colian, właściciel Jutrzenki, otwiera w Bydgoszczy swój największy zakład produkcyjny [online], Gazeta Pomorska, 19 września 2014 [dostęp 2020-07-09].
  21. ↑ Małgorzata Czajkowska, Ruina po fabryce Jutrzenki ożyje. "Wizualizacja jest bardzo atrakcyjna" [online], Gazeta Wyborcza, 26 czerwca 2019 [dostęp 2024-03-09].
  22. ↑ Małgorzata Czajkowska, Wędrujący, pofabryczny komin przy ul. Garbary 5. Był i go nie ma [online], Gazeta Wyborcza, 30 kwietnia 2021 [dostęp 2024-03-09].
  23. ↑ sza, Okole zmienia swoje oblicze. Garbary 5 już prawie gotowe [online], Gazeta Wyborcza, 25 września 2022 [dostęp 2024-03-09].
  24. ↑ Małgorzata Czajkowska, Jest nowy projekt apartamentów w miejscu fabryki Jutrzenki. Przesuną komin [online], Gazeta Wyborcza, 7 października 2019 [dostęp 2024-03-09].
  25. ↑ bor, Była tam Jutrzenka, powstanie budynek mieszkalny. Z fabrycznym kominem [online], Gazeta Wyborcza, 10 września 2020 [dostęp 2024-03-09].
  26. ↑ Jacek Glugla, Mieszkania w Bydgoszczy. Nie tylko Nowy Port, Garbary już się zmieniają [online], Gazeta Wyborcza, 30 grudnia 2020 [dostęp 2024-03-09].
  27. ↑ geo, Deweloper rozebrał zabytkowy komin Jutrzenki w Bydgoszczy. I odbudował w innym miejscu [online], Gazeta Wyborcza, 17 grudnia 2021 [dostęp 2024-03-09].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jutrzenka_(przedsiębiorstwo)&oldid=73628097”