Przejdź do zawartości

Język mpur

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mpur
Obszar

Papua Zachodnia (Indonezja)

Liczba mówiących

7 tys. (1993)[1]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 6b zagrożony
Kody języka
ISO 639-3 akc
IETF akc
Glottolog mpur1239
Ethnologue akc
BPS 0910 2, 0819 2
WALS mpu
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język mpur, także: amberbaken, dekwambre, ekware, kebarjęzyk papuaski używany w prowincji Papua Zachodnia w Indonezji. Według danych z 1993 roku posługuje się nim 7 tys. osób[1]. Jego użytkownicy zamieszkują północno-wschodni fragment półwyspu Ptasia Głowa[2].

Nie wykazano jego pokrewieństwa z innymi językami. Bywa rozpatrywany jako izolat[1][3]. C.L. Voorhoeve (1975) włączył mpur do propozycji fyli zachodniopapuaskiej[4]; podobnie M. Ross (2005), w swojej próbnej klasyfikacji opartej na analizie form zaimków, zaliczył go do języków zachodniopapuaskich[5]. G. Holton i M. Klamer (2018) oraz H. Hammarström (2018) nie potwierdzają postulowanych związków zewnętrznych[6][7].

Występują różnice dialektalne (w zakresie leksyki i prozodii). Różnymi odmianami posługują się mieszkańcy wybrzeża, ludność doliny Kebar i ludność górska[2]. Według Ethnologue dzieli się na dwa dialekty – ajiw i sirir[1]. W użyciu jest również język indonezyjski[1].

Jest językiem tonalnym[8][9]. W zakresie morfologii i syntaktyki wykazuje wpływy języków austronezyjskich (szyk wyrazów SVO, mało złożona morfologia)[2]. Występują zapożyczenia z biak-numfor, lokalnego malajskiego i języka narodowego; a także z języka niderlandzkiego[10].

Nazwa „amberbaken”, upowszechniona przez grupę etniczną Biak, ma charakter pejoratywny[11]. Jeszcze w latach 70. XX w. wyróżniano dwa języki: „amberbaken” i „kebar”, tworzące rodzinę amberbaken[4]. C. Odé (2002) odnotowała, że nazwy „kebar” i „amberbaken” odnoszą się do regionów, gdzie występuje język mpur[2].

Sporządzono skrótowy opis jego gramatyki[6] (A sketch of Mpur, 2002[12]). Wcześniejsze materiały ograniczają do opisu fonologii, listy słownictwa i pewnej grupy prac (G. Kalmbacher, C. Kalmbacher)[9]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Mpur, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-05-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-01] (ang.).
  2. a b c d Odé 2002 ↓, s. 47.
  3. Palmer 2018 ↓, s. 9.
  4. a b Voorhoeve 1975 ↓, s. 722.
  5. Ross 2005 ↓, s. 56–57.
  6. a b Holton i Klamer 2018 ↓, s. 582.
  7. Hammarström 2018 ↓, s. 289.
  8. Jelle Miedema, Ger Reesink: One Head, Many Faces: New Perspectives on the Bird’s Head Peninsula of New Guinea. Leiden: KITLV Press, 2004, s. 31, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 219. DOI: 10.1163/9789004454385. ISBN 978-90-67-18229-4. ISBN 978-90-04-45438-5. OCLC 1312159896. [dostęp 2022-08-15]. (ang.).
  9. a b Odé 2002 ↓, s. 48.
  10. Odé 2002 ↓, s. 47, 60.
  11. Christine Berry, Keith Berry: A description of Abun: a west Papuan language of Irian Jaya. Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 1999, s. 2, seria: Pacific Linguistics B-115. DOI: 10.15144/PL-B115. ISBN 0-85883-482-0. OCLC 38834381. (ang.).
  12. Odé 2002 ↓.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]