Kafr Saba
32°10′52″N 34°56′14″E/32,181111 34,937222 Grobowiec Nabi Jamin w Kafr Saba | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt |
Dystrykt Tulkarm |
| Wysokość |
50 m n.p.m. |
| Populacja (1945) • liczba ludności |
|
| Data zniszczenia | |
| Powód zniszczenia |
atak Hagany |
| Obecnie | |
Położenie na mapie Mandatu Palestyny  | |
| 32°10′52″N 34°56′14″E/32,181111 34,937222
| |
| Strona internetowa | |
Kafr Saba (arab. كفر سابا) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Tulkarm w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas I wojny izraelsko-arabskiej, po ataku żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana w dniu 15 maja 1948.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Kafr Saba leżała we wschodniej części nadmorskiej równiny Szaron, w odległości 2 kilometrów na zachód od miasta Kalkilji, leżącej już w Samarii. Była położona na wysokości 50 metrów n.p.m. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 9 688 ha. We wsi mieszkało wówczas 1 270 osób[1].
| własność gruntów | powierzchnia gruntów (hektary) |
|---|---|
| Arabowie | 6 019 |
| Żydzi | 3 144 |
| publiczne | 525 |
| Razem | 9 688 |
| Rodzaj użytkowanych gruntów | Arabowie (hektary) | Żydzi (hektary) |
|---|---|---|
| uprawy cytrusów | 1 026 | 1 199 |
| uprawy oliwek | 30 | 0 |
| uprawy nawadniane | 355 | 224 |
| uprawy zbóż | 4 662 | 1 675 |
| nieużytki | 475 | 46 |
| zabudowane | 26 | 0 |
Historia[edytuj | edytuj kod]
W Starożytności znajdowało się tutaj miasto Capharsaba należąca do izraelskiego plemienia Efraima[2]. Wspomina o nim żydowski historyk Józef Flawiusz, gdy opisuje wysiłki Aleksandra Jannaja zatrzymania wojsk syryjskich[a]. Również Talmud wspomina Kafr Sabę, wymieniając wysokość dziesięciny płaconej przez mieszkańców w zbożu[2]. W okresie panowania Bizancjum istniało tutaj miasto, po którym odnaleziono pozostałości rzymskiej łaźni[3].
Około roku 985 al-Muqaddasi opisał osadę Kafr Saba jako dużą wieś z meczetem. W 1047 Nasir-i-Khusraw opisał ją jako miasteczko położone przy drodze do Ramli. Jej mieszkańcy utrzymywali się z uprawy oliwek[4]. W 1596 Kafr Saba była częścią Imperium Osmańskiego. We wsi mieszkało wówczas 231 mieszkańców, którzy płacili podatki z uprawy pszenicy i jęczmienia, oraz hodowli kóz i pszczół[5].
Pod koniec XIX wieku Kafr Saba była opisana jako niewielka wieś położona na niskim wzgórzu. We wsi znajdował się meczet i grobowiec Nabi Jamina (arabskie imię Beniamina). Populacja wynosiła około 800 osób[6]. W 1892 grupa żydowskich aktywistów syjonistycznych zakupiła tutejsze ziemie od arabskich rolników. W następnych latach powstał tutaj moszaw, któremu nadano nazwę Kefar Sawa. Utrzymywali się oni z uprawy migdałów, winorośli i oliwek.
W okresie panowania Brytyjczyków Kafr Saba była niewielką wsią o charakterze rolniczym. We wsi znajdowała się szkoła dla chłopców[1].
Przyjęta 29 listopada 1947 Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 przyznała te tereny państwu żydowskiemu. Arabowie odmówili uznania rezolucji ONZ i doprowadzili 30 listopada do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. W trakcie jej trwania siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej wielokrotnie atakowały pobliski moszaw Kafr Saba. Zmusiło to żydowską organizację paramilitarną Hagana do wzmocnienia swojej obecności w tym rejonie i chronienia konwojów jadących z zaopatrzeniem do żydowskich osiedli. W dniu 12 maja 1948 Brygada Aleksandroni rozpoczęła operację przymusowych wysiedleń ludności arabskiej na tym obszarze. Opanowano wówczas kolejne wioski At-Tira, Kakun, Kalansuwa i inne. W dniu 15 maja zajęto i wysiedlono mieszkańców ze wsi Kafr Saba.
Miejsce obecnie[edytuj | edytuj kod]
W miejscu wioski istnieje miasto Kefar Sawa i powstały w 1950 moszaw Newe Jamin.
Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Kafr Saba: „Obszar wsi został wykorzystany do budowy nowych dzielnic mieszkaniowych i strefy przemysłowej, które są częścią miasta Kafr Saba. Niektóre stare domy wiejskie przetrwały i zostały zmodernizowane; wiele z nich jest wykorzystywanych jako obiekty handlowe. Nadal istnieją dwa grobowce, szkoła oraz ruiny wiejskiego cmentarza”[1].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Antiquities, tom 13, rozdz. 15.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Welcome To Kafr Saba. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-06-11]. (ang.).
- ↑ a b The Origin of the Name Capharsaba. [w:] Kfar Saba Municipal Council [on-line]. [dostęp 2011-06-11]. (hebr.).
- ↑ E. Ajjalon: Kefar Sava -Nabi Yamin (Tomb of Benjamin). Israel: Excavations and Surveys in Israel, 1982, s. 63.
- ↑ Walid Chalidi: All That Remains. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992, s. 555. ISBN 0-88728-224-5.
- ↑ Wolf-Dieter Hütteroth, Kamal Abdulfattah: Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten. Wyd. 5. Erlangen: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft, 1977, s. 555.
- ↑ Claude Reignier Conder, H.H. Kitchener: The Survey of Western Palestine: memoirs of the topography, orography, hydrography, and archaeology. T. 2. London: Committee of the Palestine Exploration Fund., 1881, s. 134. [dostęp 2011-06-11]. (ang.).