Kamienica Rynek-Ratusz 14 we Wrocławiu
 nr rej. A/1560/233 z 30.12.1970[1]
| |
 Rynek-Ratusz 14 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek-Ratusz 14 |
| Kondygnacje |
IV |
| Zniszczono |
1945 |
| Odbudowano |
1954 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′36,75″N 17°01′49,41″E/51,110208 17,030392
| |
Kamienica Rynek-Ratusz 14 – zabytkowa kamienica na wrocławskim Rynku, w północnej pierzei tretu[a] tzw. stronie rymarzy lub stronie złotników[3].
Większość kamienic znajdujących się w północnej pierzei tretu ma rodowód sięgający XV–XVII[3]. Pierwotnie były to parterowe drewniane kramy, a następnie piętrowe murowane pomieszczenia mieszkalne przylegające do dwukondygnacyjnej murowanej ściany północnej smatruza. Z biegiem kolejnych lat pomieszczenia przekształcono w wielopiętrowe kamienice[4]. Po 1824 roku, kiedy to zlikwidowano smatruzy, właściciele kamienic z tej strony wykupili od miasta za kwotę 21 000 talarów jej tereny i przedłużyli swoje budynki na południe. Zachowane z tego okresu zabudowania mają cechy architektury późnoklasycystycznej[3].
Działania militarne podczas II wojny światowej częściowo zniszczyły pierzeję północną. Jej odbudowa została opracowana w 1954 roku przez profesora Edmunda Małachowicza w Pracowni Konserwacji Zabytków przy udziale prof. Stanisława Koziczuka, Jadwigi Hawrylak i Stefana Janusza Müllera[5].
Historia kamienicy[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy budynek miał 7 metrów szerokości, a jego forma powstała ok. 1740 roku (według Brzezowskiego w pierwszej tercji XVIII wieku[6]). Budynek był trzyosiowy, czterokondygnacyjny z dwukondygnacyjnym szczytem i barokową fasadą. W 1825 roku budynek przebudowano i dobudowano piątą kondygnację z okapem. Na fasadzie, przez trzecie i czwarte piętro przechodziły pilastry w porządku korynckim. Okna na pierwszym piętrze zakończone były łukiem[7][8].
Po 1945[edytuj | edytuj kod]
W 1945 roku kamienica uległa całkowitemu zniszczeniu. Została odbudowana w ok. 1954 roku, według projektu Anny Fus-Zaorskiej. Nowy budynek jest czterokondygnacyjny z okapem, a fasada ozdobiona jest detalami nawiązującymi do tych z XVII wieku[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Słownik języka polskiego PWN
- ↑ a b c Czerner 1976 ↓, s. 28.
- ↑ Wiśniewski 2002 ↓, s. 109-110.
- ↑ Małachowicz 1985 ↓, s. 211.
- ↑ Brzezowski 2005 ↓, s. 278.
- ↑ a b Czerner 1976 ↓, s. 143.
- ↑ Wiśniewski 2002 ↓, s. 111.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
- Zdzisław Wiśniewski: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych cz.II. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski Instytut Archeologii, 2002.
- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005.
- Edmund Małachowicz: Stare miasto we Wrocławiu. Wrocław: PWN, 1985. ISBN 83-01-03996-5.