Luiz Inácio Lula da Silva
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 6 października 1945 Caetés | |
| 35. Prezydent Brazylii | ||
| Okres | od 1 stycznia 2003 do 1 stycznia 2011 | |
| Przynależność polityczna | Partia Pracujących | |
| Poprzednik | Fernando Henrique Cardoso | |
| Następca | Dilma Rousseff | |
| ||
| Odznaczenia | ||
       .png){kind=small} .png){kind=small}                 .png){kind=small}
| ||
.JPG)
.jpg)
Luiz Inácio Lula da Silva (wym. [luˈiz iˈnasju ˈlulɐ da ˈsiwvɐ], ur. 6 października 1945 w Caetés w stanie Pernambuco)[1] – brazylijski polityk, prezydent Brazylii w latach 2003–2011.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jako oficjalna data urodzenia podawany jest 6 października, ale według słów polityka, opierającego się na pamięci matki, faktycznie urodził się 27 października 1945 roku.
Pochodził z wielodzietnej rodziny robotników rolnych z Pernambuco, był ostatnim z siedmiorga dzieci. Wychowywał się bez ojca, który porzucił matkę. Po skończeniu czterech klas szkoły podstawowej zaczął (w wieku 11 lat) pracować jako robotnik niewykwalifikowany, m.in. pucybut, goniec, sprzedawca, pracownik pralni i tokarz. W latach 70. zaangażował się w działalność lewicowych związków zawodowych; aktywność ta wiązała się z ryzykiem ze względu na panujący w Brazylii reżim wojskowy[2]. W wypadku przy pracy stracił palec. Od 1972 był jednym z przywódców ruchu związkowego. Organizował masowe protesty i strajki, był więziony.
W 1980 jako przywódca związku zawodowego metalowców kierował nielegalnym strajkiem generalnym. Za organizację strajku został skazany na trzy lata więzienia, ale ostatecznie wyrok uchylono w sądzie apelacyjnym. W tym samym roku[2] wraz z grupą innych liderów związkowych oraz intelektualistów współtworzył lewicowe skrzydło Partii Pracujących (Partido dos Trabalhadores). Od 1982 używa przydomku „Lula” jako oficjalnego nazwiska. Brał udział w kolejnych kampaniach społecznych, które doprowadziły ostatecznie do ustąpienia władz wojskowych i zmiany konstytucji (m.in. wprowadzono powszechne wybory prezydenckie). Od 1986 zasiadał w parlamencie.
Od 1989 brał udział w czterech kolejnych wyborach prezydenckich jako kandydat Partii Pracujących. 27 października 2002 pokonał w wyborach prezydenckich José Serrę z Brazylijskiej Partii Socjaldemokratycznej, zdobywając 61% głosów. Urząd objął 1 stycznia 2003, został ponownie wybrany w wyborach 29 października 2006 (uzyskał 60% poparcia) i pozostał prezydentem do 1 stycznia 2011.
Jako prezydent wprowadził szeroko zakrojony program reform prospołecznych, które przy zachowaniu kapitalistycznego ustroju gospodarczego służyły wyrównywaniu nierówności społecznych[2]. Jego prospołeczne rządy przypadły na czas rozwoju gospodarczego i umożliwiły awans społeczny dużym grupom ludności. Lula opuszczał urząd prezydencki z poparciem społecznym na poziomie 80%. Jego następcą została Dilma Rousseff. Lula planował ubieganie się o urząd prezydencki w 2018 roku[3].
W 2014 r. wszczęto śledztwo w sprawie korupcji wśród najwyższych urzędników państwowych, polityków i przedstawicieli wielkiego biznesu. Dwa lata później Lula także stał się obiektem śledztwa, które już wcześniej doprowadziło do skazania ponad 80 osób[3]. 12 lipca 2017 r. został nieprawomocnie skazany za korupcję (przyjęcie łapówek wartych 1,2 mln dol.) na 9,5 roku więzienia. W chwili skazania był liderem sondaży przed wyborami prezydenckimi zaplanowanymi na 2018 rok[4]. 24 stycznia 2018 roku sąd drugiej instancji podtrzymał wyrok skazujący, zwiększając karę do 12 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności[5]. 8 kwietnia tego samego roku da Silva rozpoczął odsiadywanie wyroku[6] 8 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności[7] w więzieniu w Kurytybie[8].
Po tym jak pod koniec sierpnia 2018 r. sąd zakazał Luli startu w wyborach w związku z oskarżeniami o korupcję, 11 września ten oficjalnie wycofał się z wyborów prezydenckich i przekazał swoje poparcie Fernandowi Haddadowi, który był dotychczas jego kandydatem na wiceprezydenta[8]. Po tym jak Sąd Najwyższy Brazylii orzekł, że przepisy kodeksu karnego przewidujące skierowanie skazanego do więzienia przed wyczerpaniem wszystkich możliwości odwoławczych są niezgodne z Konstytucją, 8 listopada 2019 r. da Silva został zwolniony z więzienia[7].
Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (Brazylia, 2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi dla Marynarki Wojennej (Brazylia, 2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi dla Lotnictwa (Brazylia, 2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi dla Sądownictwa Wojskowego (Brazylia, 2003) – ex officio
- Wielki Łańcuch Orderu Krzyża Południa (Brazylia, 2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Rio Branco (Brazylia, 2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Naukowej (Brazylia, 2003)[9]
- Wielki Łańcuch Medalu Konspiracji (Minas Gerais)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Aperipê (Sergipe)
- Wielki Łańcuch Orderu Kondora Andów (Boliwia, 2007)[10]
- Order Słonia (Dania, 2007)[11]
- Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Równika (Gabon, 2004)[12]
- Honorowy Towarzysz Orderu Gwiazdy Ghany (Ghana, 2005)
- Order of Excellence (Gujana, 2010)[13]
- Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania, 2003)[14]
- Wielki Łańcuch Orderu Boyacá (Kolumbia, 2005)[15]
- Łańcuch Orderu Orła Azteckiego (Meksyk, 2007)[16]
- Krzyż Wielki z Diamentami Orderu Słońca Peru (Peru, 2003)[17]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Norwegia, 2003)
- Wielki Łańcuch Orderu Wolności (Portugalia, 2003)[18]
- Krzyż Wielki Orderu Wieży i Miecza (Portugalia, 2008)[18]
- Order of the Companions of O. R. Tambo I klasy (RPA, 2011)
- Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy (Ukraina, 2003)[19]
- Order Wolności (Ukraina, 2009)[20]
- Łańcuch Orderu Orła Zambii (Zambia, 2011)
- Order Amílcara Cabrala I klasy (Republika Zielonego Przylądka, 2004)
- Nagroda Księcia Asturii (Hiszpania, 2003)
- Doktorat honorowy Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu (2011)
- Nagroda Lecha Wałęsy (2011)[21]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ „The New York Times” – Luiz Inácio Lula da Silva (ang.) [dostęp 2012-02-12].
- ↑ a b c Maciej Stasiński, Sylwetka: Inácio Lula da Silva. Grzech trybuna ludu, wyborcza.pl, 22 września 2016 [dostęp 2016-09-24].
- ↑ a b Maciej Stasiński, Brazylia sądzi władzę, wyborcza.pl, 22 września 2016 [dostęp 2016-09-24].
- ↑ Maciej Orłowski, Były prezydent Brazylii skazany za korupcję. Upadek jednego z najpopularniejszych polityków w tym kraju?, wyborcza.pl, 12 lipca 2017 [dostęp 2017-07-13].
- ↑ Em decisão unânime, tribunal condena Lula em segunda instância e aumenta pena de 9 para 12 anos, „G1” [dostęp 2018-01-24] (port. braz.).
- ↑ Samantha Pearson, Lobby o nazwie 'Biblia, wołowina i kule’, „wyborcza”, 23 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-25] (pol.).
- ↑ a b Były prezydent wyszedł na wolność. Sąd Najwyższy orzekł w sprawie wątpliwych przepisów, TVN24.pl [dostęp 2019-12-09].
- ↑ a b Lula wycofuje się z wyścigu o prezydenturę Brazylii, wyborcza.pl, 12 września 2018 [dostęp 2018-09-12].
- ↑ Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação • Listagem Geral da Ordem Nacional do Mérito Científico (port.) [dostęp 2014-02-24].
- ↑ „El Diario” – „Cóndor de los Andes” para Presidente de Brasil (hiszp.) [dostęp 2012-10-19].
- ↑ Ordensdetaljer (duń.). borger.dk. [dostęp 2015-05-27].
- ↑ BBC Brasil, www.bbc.com [dostęp 2019-11-11].
- ↑ Office of the President • Republic of Guyana – President Lula conferred with Guyana’s highest national award (ang.) [dostęp 2013-10-25].
- ↑ Otras disposiciones. Boletín Oficial del Estado. 2003-07-12, čís. 166, s. 27392. Online
- ↑ Uribe oferece ao Brasil saída ao Pacífico por estrada amazônica - 14/12/2005 - UOL Últimas Notícias, noticias.uol.com.br [dostęp 2019-11-11].
- ↑ Lula será condecorado com Ordem da Águia Asteca no México - 03/08/2007 - UOL Últimas Notícias, noticias.uol.com.br [dostęp 2019-11-11].
- ↑ Lula realiza visita para entablar alianza comercialcon entre países del Mercosur y naciones andinos - AGO. 25, 2003 - Economía - Historicos - EL UNIVERSO, www.eluniverso.com [dostęp 2019-11-11].
- ↑ a b ENTIDADES ESTRANGEIRAS AGRACIADAS COM ORDENS PORTUGUESAS - Página Oficial das Ordens Honoríficas Portuguesas, www.ordens.presidencia.pt [dostęp 2019-11-11].
- ↑ {{{tytuł}}}, zakon.rada.gov.ua [dostęp 2019-11-11].tytuł
- ↑ {{{tytuł}}}, zakon1.rada.gov.ua [dostęp 2019-11-11].tytuł
- ↑ Nagroda Wałęsy dla związkowca i byłego prezydenta Brazylii (pol.) [dostęp 2011-09-30].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Prezydenci Brazylii
- Politycy Partii Pracujących
- Brazylijscy politycy
- Socjaliści
- Doktorzy honoris causa uczelni we Francji
- Przestępcy
- Laureaci Nagrody Brunona Kreiskiego
- Odznaczeni Orderem Kondora Andów
- Odznaczeni Orderem Boyacá
- Odznaczeni Orderem Izabeli Katolickiej
- Odznaczeni Orderem Księcia Jarosława Mądrego
- Odznaczeni Orderem Krzyża Południa
- Odznaczeni Orderem Orła Azteckiego
- Odznaczeni Orderem Słonia
- Odznaczeni Orderem Słońca Peru
- Odznaczeni Orderem Rio Branco
- Odznaczeni Orderem Towarzyszy O. R. Tambo
- Odznaczeni Orderem Wolności
- Odznaczeni Orderem Wolności (Ukraina)
- Odznaczeni Orderem Wieży i Miecza
- Odznaczeni Orderem Zasługi (Norwegia)
- Odznaczeni Orderem Zasługi Marynarki Wojennej (Brazylia)
- Odznaczeni Orderem Zasługi Naukowej (Brazylia)
- Urodzeni w 1945