Maciej Popko

Maciej Popko

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	3 grudnia 1936 Częstochowa
Data i miejsce śmierci	22 listopada 2014 Warszawa
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia i religie Wschodu Starożytnego, kulturoznawstwo, kulturoznawstwo – orientalistyka, językoznawstwo, religioznawstwo
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Profesura	1987
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski; Wydział Orientalistyczny; Zakład Wschodu Starożytnego

Maciej Norbert Popko (ur. 3 grudnia 1936 w Częstochowie, zm. 22 listopada 2014 w Warszawie) – polski orientalista, hetytolog, doktor habilitowany, profesor zwyczajny w Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Taternik, alpinista, grotołaz, ratownik w Grupie Tatrzańskiej GOPR, organizator i kierownik polskich wypraw eksploracyjnych w góry Azji.

Życiorys

Maturę zdał w II Liceum Ogólnokształcącym im. Romualda Traugutta w Częstochowie. Odbył studia włókiennicze w Łodzi, a w latach 1958–1963 studiował filologię w Warszawie, gdzie zatrudnił się na Uniwersytecie Warszawskim. Naukowo zajmował się przede wszystkim starożytną Anatolią. Doktoryzował się w 1968, profesorem nadzwyczajnym został 30 października 1987, a zwyczajnym w 1992. Pracował na Wydziale Orientalistycznym. Był jednym z najważniejszych światowych autorytetów w zakresie historii i języka Hetytów. Był członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN, któremu przewodniczył w latach 1990–1992. Został pochowany w Warszawie, na Cmentarzu Północnym (Wólka Węglowa).

Działalność wspinaczkowa

Działał w Klubie Wysokogórskim, Stołecznym Klubie Tatrzańskim, Speleoklubie Warszawskim oraz Uniwersyteckim Klubie Alpinistycznym w Warszawie. Wspinał się latem i zimą w Tatrach (od 1953), Dolomitach (1 polskie przejścia drogi Soldy na Marmoladzie i drogi Comiciego na Cima Grande di Lavaredo) i Alpach Francuskich (1 polskie przejście pn. ścianą Aiguille de Triolet, 1965). Kierował pionierskimi wyprawami w góry Cilo w Turcji (1967, 1968) oraz wyprawą w góry Wachanu w Afganistanie, na pograniczu Pamiru i Hindukuszu. W tej ostatniej uczestniczył m.in. w zdobyciu dziewiczych szczytów w otoczeniu doliny Purwakszan: szczyt bez nazwy (6110 m n.p.m.), Kohe Purwakszan (6080 m n.p.m.) i szczyt bez nazwy (5950 m n.p.m., samotnie). Opublikował szereg artykułów o górach i wyprawach górskich i speleologicznych, m.in. w czasopismach „Poznaj Świat”, „Taternik” i „Wierchy”. Był redaktorem i współautorem jednego z najlepszych polskich podręczników wspinaczki pt. „Alpinizm” (wyd. 1971 i 1974).

Dzieła

• Turcja (Wiedza Powszechna, Warszawa 1971, 1984, 1987),
• Góry pod półksiężycem, (Iskry, Warszawa 1974),
• Mitologia hetyckiej Anatolii (Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1976, 1980, 1987),
• Religie starożytnej Anatolii (Iskry, Warszawa 1980),
• Magia i wróżbiarstwo u Hetytów (PIW 1982),
• Wierzenia ludów starożytnej Azji Mniejszej (Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1989),
• Huryci (PIW, Warszawa 1992, 2005),
• Zippalanda, ein Kultzentrum im hethitischen Kleinasien (Universitätsverlag C. Winter, Heidelberg 1994),
• Religions of Asia Minor (DIALOG, Warszawa 1995),
• Ludy i języki starożytnej Anatolii (DIALOG, Warszawa 1999, ISBN 83-88238-01-9).
• Völker und Sprachen Altanatoliens (Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2008, ISBN 978-3-447-05708-0).
• Arinna, eine heilige Stadt der Hethiter (Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2009, ISBN 978-3-447-05867-4).

Osiągnięcia wspinaczkowe

Zestawienie najważniejszych przejść:

Data	Szczyt	Droga	Osiągnięcie	Towarzysze
1 kwietnia 1957	Mięguszowiecki Szczyt	N-E filar	IV przejście zimowe, I jednodniowe zimowe	H. Furmanek
24 sierpnia 1957	Mięguszowiecki Szczyt Czarny	N-E grzęda z dolnym urwiskiem	I przejście	Krystyna Sałyga-Dąbkowska
15 lipca 1958	Kazalnica Mięguszowiecka	przez Sanktuarium	I przejście	Jan Długosz
14 marca 1960	Mały Młynarz	N ściana, droga Korosadowicza	I przejście zimowe	Jan Mostowski
20 kwietnia 1960	Hruby Wierch	N ściana i Grań Hrubego do końca	I przejście zimowe	Stanisław Biel
12 lipca 1960	Pośrednia Bednarzowa Turnia	N filarem	I przejście	L. Saduś
30 stycznia 1961	Żabi Szczyt Wyżni	N-E filarem	I przejście zimowe	A. Drescher, C. Mielczarek
6 kwietnia 1961	Kazalnica Mięguszowiecka	"lewa", drogą Długosza	II przejście zimowe, I jednodniowe zimowe	Z. Jurkowski
22 kwietnia 1961	Ciężki Szczyt	N-E ścianą, drogą Stanisławskiego	I przejście zimowe	Bronisław Kunicki
10 lutego 1962	Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem	wprost od N	II przejście zimowe	G. Małaczyński
14 kwietnia 1962	Żabi Szczyt Wyżni	lewą częścią N ściany, drogą Orłowskiego	I przejście zimowe	A. Heinrich, L. Saduś, R. şki
26 kwietnia 1962	Skrajna Bednarzowa Ławka	N żleb	I przejście zimowe	G. Małaczyński, L. Saduś, R. Zawadzki
26 lipca 1962	Mniszek	E ściana, direttissima	I przejście	Józef Nyka
29-30 sierpnia 1962	Marmolada	S ściana, via Solda	pierwsze polskie VI+ w Dolomitach	R. Zawadzki
3-4 kwietnia 1963	Mięguszowiecki Szczyt	E ściana, droga Kurczaba	I przejście zimowe	Z. Jurkowski, Janusz Kurczab
kwiecień 1963	Rysy	lewą depresją wschodniej ściany	I przejście zimowe	Jacek Hanasiewicz, A. Mróz
23 lipca 1963	Orla Ściana		I przejscie	K. Paliwoda
2 sierpnia 1963	Kazalnica Mięguszowiecka	filarem	I przejście jednodniowe	M. Pogorzelski
18 lipca 1967	Ararat		II wejście polskie	A. Kuś, A. Mróz, J. Tuszyński
15 lipca 1968	Genişkaya (Turcja)	N-E filar	I przejście	J. Tuszyński
24 lipca 1968	Keskin Tepe (Turcja)	E żebro	I przejście	K. Wieteska
29 grudnia 1969	Mięguszowiecki Szczyt Czarny	N-E grzędą z dolnym urwiskiem	I przejście zimowe	K. Wieteska
10 kwietnia 1971	Mięguszowiecki Szczyt Czarny	środkową częścią N ściany	I przejście	R. Wrona
27 sierpnia 1973	Świstowy Szczyt	prawym żebrem W ściany	I przejście	Tomasz Łubieński
12 kwietnia 1974	Mały Kościół	lewym filarem N-E ściany	I przejście	M. Mikołajczyk
14 kwietnia 1974	Strzelecka Turnia	N filarem S ściany	I przejście zimowe (?)	M. Mikołajczyk
16 sierpnia 1974	Turnia ponad Kościół	środkowym żebrem E ściany	I przejście (wg Stanislava Samuhela)	M. Mikołajczyk
3 września 1974	Wielki Kościół	N-E filarem, Granią Dziadków	I przejście (?)	M. Mikołajczyk
22 lipca 1975	Koh-e Wedel (Afganistan, góry Koh-e Wachan)		I wejście	M. Mikołajczak
26 lipca 1975	Koh-e Purwakszan (Afganistan, góry Koh-e Wachan)		I wejście	M. Mikołajczyk

Linki zewnętrzne

• Prof. zw. dr hab. Maciej Popko, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-06-04] .