Marcin Król
Marcin Król (2006) | |
Data i miejsce urodzenia |
18 maja 1944 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
25 listopada 2020 |
Profesor nauk humanistycznych | |
Specjalność: historia idei, filozofia polityki | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1971 |
Habilitacja |
1977 |
Profesura |
12 lipca 1999 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
Instytut | |
Odznaczenia | |
Marcin Feliks Król (ur. 18 maja 1944 w Warszawie[1], zm. 25 listopada 2020 w Białej Podlaskiej[2]) – polski filozof polityki, historyk idei, nauczyciel akademicki i publicysta. Działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL. Profesor nauk humanistycznych.
Uczestnik wydarzeń marcowych w 1968, więziony w tym samym roku przez kilka miesięcy. Długoletni współpracownik „Tygodnika Powszechnego”, współzałożyciel (wraz z Wojciechem Karpińskim) pisma „Res Publica”, a także jego redaktor naczelny. W 1975 sygnatariusz Listu 59 przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. Współpracownik PPN oraz członek TKN. Na początku lat 80. doradca NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze. W 1988 zaproszony w skład Komitetu Obywatelskiego. W III RP profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1996–2002 i 2005–2012 dziekan Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych UW, przewodniczący rady Fundacji im. Stefana Batorego (2009–2020).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Był synem Stanisława Józefa Króla[2] (1902–1984), profesora Politechniki Warszawskiej, i Zofii Antoniny[2] z domu Trybulskiej[1]. Jego ojcem chrzestnym był Józef Rybicki[3].
Marcin Król był żonaty z teatrolożką Małgorzatą Dziewulską[4], a następnie z tłumaczką Julią Kalinowską-Król[1]. Miał dwoje dzieci: córkę Zofię[5] i syna Józefa[1].
Okres PRL
[edytuj | edytuj kod]Lata 60. i 70.
[edytuj | edytuj kod]Był absolwentem VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1961)[6][7]. Tam zaprzyjaźnił się z Wojciechem Karpińskim, kolegą z klasy i późniejszym wieloletnim współpracownikiem[8]. W 1966 ukończył studia filozoficzne, a w 1967 studia socjologiczne (studiował dwa kierunki równolegle) na Uniwersytecie Warszawskim[9]. Jego praca magisterska z dziedziny filozofii nosiła tytuł Absolut epistemologiczny i komunikacja intersubiektywna u Kartezjusza i Husserla[10]. W 1967 rozpoczął na Uniwersytecie Warszawskim studia doktoranckie[9].
W styczniu 1968 uczestniczył w proteście przeciwko zdjęciu ze sceny spektaklu Dziady Adama Mickiewicza w reżyserii Kazimierza Dejmka. 8 marca 1968 wziął udział w demonstracji studenckiej w obronie relegowanych z Uniwersytetu Warszawskiego studentów; był członkiem delegacji studenckiej, która podjęła rozmowy z władzami uczelni. 9 marca 1968 uczestniczył w nieformalnym spotkaniu u Włodzimierza Kofmana, na którym omawiano przebieg wydarzeń i rozważano dalsze możliwości protestu. W kolejnych dniach wspierał komitet studencki, który koordynował dalsze protesty[11]. 10 kwietnia 1968 został zatrzymany, a 12 kwietnia 1968 aresztowany po zarzutem „organizacji nielegalnych zgromadzeń”[9]; zwolniono go bez procesu po trzech miesiącach[6].
Następnie kontynuował studia doktoranckie, w 1971 obronił pracę doktorską pt. Historia i utopia. Świadomość historyczna w ideologii jakobinów (1789–1794), napisaną pod kierunkiem Niny Assorodobraj-Kuli[12]. Od 1972 był zatrudniony w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk[6][9]. Na przełomie lat 60. i 70. nawiązał współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym”, w którym debiutował w 1972[13]. Razem z Wojciechem Karpińskim publikował na jego łamach teksty w cyklu Od Mochnackiego do Piłsudskiego. Sylwetki polityczne XIX wieku, które ukazały się drukiem w 1974 (okrojone przez cenzurę, która nie zgodziła się m.in. na pierwszą część tytułu)[6]. Książka ta była jedną z ważnych lektur środowisk opozycyjnych II połowy lat 70.[6]; była dyskutowana m.in. w środowisku Aleksandra Halla, który uważał ją za wyjątkowo ważną dla przełamania lęku przed ideą narodową[14].
W 1975 podpisał List 59, którego sygnatariusze protestowali przeciwko zmianom w Konstytucji PRL, w tym wpisaniu do niej kierowniczej roli PZPR i wieczystego sojuszu z ZSRR[6]. W 1977 uzyskał w IFiS PAN stopień doktora habilitowanego[1], na podstawie pracy poświęconej polskiemu konserwatyzmowi XIX wieku[15]. W latach 1977–1978 przebywał w USA, wykładał na Uniwersytecie Yale i Uniwersytecie Teksańskim w Austin[6].
Po powrocie do Polski włączył się w działania niezależne od władz. Jesienią 1978 został członkiem Towarzystwa Kursów Naukowych, w roku akademickim 1979/1980 powierzono mu prowadzenie seminarium Polska myśl polityczna XX wieku. Był opiekunem przygotowywanej przez Aleksandra Halla pracy doktorskiej zatytułowanej Polska myśl polityczna na przełomie XIX i XX wieku, a w 1981 wydał broszurę Józef Piłsudski – ewolucja myśli politycznej[16]. W 1978 założył razem z Wojciechem Karpińskim pismo „Res Publica” (pierwszy numer ukazał się na początku 1979) i został jego redaktorem naczelnym[6]. Ambicją pisma było poszukiwanie liberalno-konserwatywnego, pragmatycznego stylu pisania o polityce, wolnego od nadużywania patriotycznych haseł i symboli[17].
W 1979 w emigracyjnym wydawnictwie Libella opublikował książkę Style politycznego działania. Wokół „Buntu Młodych” i „Polityki”, która odbiła się szerokim echem w środowiskach opozycji[18]. W książce tej wskazywał na aktualność myśli konserwatywnej dla kształtowania filozofii polityki opartej na roztropnym rozpoznawaniu problemów społecznych, a także formowania wewnętrznej suwerenności narodu. Jednocześnie wykluczał stosowanie ideologii konserwatywnej w bieżącej akcji politycznej, uznając takie próby za groteskowe[19].
Również w 1979 został członkiem polskiego oddziału PEN Clubu[20].
Lata 80.
[edytuj | edytuj kod]W okresie wydarzeń sierpniowych w 1980 był sygnatariuszem skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[21]. Współpracował z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym, dla którego przygotował wydane w sierpniu 1980 fragmenty pamiętników Jeana Monneta[22]. W 1980 został doradcą NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze, nie był jednak członkiem związku, gdyż formalnie nigdzie nie pracował[6]. Podjął pozostawioną bez odzewu próbę legalizacji „Res Publiki”, której wydawanie zakończyło wprowadzenie stanu wojennego w grudniu 1981[6].
Na początku lat 80. został członkiem zespołu redakcyjnego „Tygodnika Powszechnego”[23]. W latach 80. przybliżał w dalszym ciągu myśl konserwatywną, w 1982 opublikował pracę Stańczycy. Antologia myśli społecznej i politycznej konserwatystów krakowskich, a w 1985 książkę Konserwatyści a niepodległość. Studia nad polską myślą konserwatywną XIX wieku[24]. Pozostawał natomiast krytyczny wobec dziedzictwa Narodowej Demokracji[25]. Wartości konserwatywne uznawał za istotne w refleksji teoretycznej, prowadzenie polityki prawicowej uważał jednak za anachroniczne[26]. W latach 1983–1985 współtworzył Grupę Publicystów Politycznych, która sformułowała propozycję ugody politycznej z władzami komunistycznymi. Dzięki temu miały zostać zapoczątkowane procesy modernizacyjne, ku czemu miały prowadzić ułatwienia dla prywatnej inicjatywy w gospodarce oraz niezależne od władz działania w sferze kultury i nauki[27]. Grupa nie widziała sensu prowadzenia polityki prowadzonej wyłącznie dla celów dalekosiężnych, takich jak niepodległość i demokracja[28]. Jesienią 1984 zaangażował się w założony przez Stanisława Stommę Klub Myśli Politycznej „Dziekania”; należał obok jego twórcy do głównych ideologów tego środowiska, kontynuując poszukiwanie realistycznych prób tworzenia większej autonomii obywatelskiej[29]. Jego oponenci w środowiskach opozycyjnych (Adam Michnik, publicyści pisma „Krytyka”) nazwali jego styl myślenia „nowym realizmem”, krytykując koncepcję ugody – jak uważali – za wszelką cenę[30]. Środowiska prawicowe z kręgu Wiesława Chrzanowskiego i Marka Jurka obawiały się fasadowych układów z władzą i rozmycia ideowego ruchu proweniencji konserwatywno-narodowej o odcieniu katolickim[31]. Czesław Bielecki uważał natomiast, że stanowisko „realistyczne” jest zbyt minimalistyczne, a nadto cechuje się nadmiernie gabinetowym, salonowym stylem[32]. Poczynając od 1986, Marcin Król był członkiem nieformalnego konwentu seniorów „Dziekanii”, wyznaczającego program działania klubu. W 1987 zaczął rozluźniać swoją współpracę, albowiem preferował wcześniejszą formułę klubu dyskusyjnego, zamiast sformalizowanego stowarzyszenia. W tym okresie zaczęło być mu bliżej do środowiska sformowanego wokół Lecha Wałęsy, Tadeusza Mazowieckiego i Bronisława Geremka[33]. Po legalizacji KMP „Dziekania” jako stowarzyszenia w sierpniu 1988 wszedł jeszcze w skład pozastatutowego Konwentu Opiniodawczego[34].
Po wielomiesięcznych staraniach w czerwcu 1987 rozpoczął wydawanie, tym razem w obiegu oficjalnym, reaktywowanego pisma „Res Publica” (w nakładzie 25 tys. egzemplarzy) i został jego redaktorem naczelnym. Jakkolwiek oznaczało to faktyczne poszerzenie możliwości działania niezależnego od władz, spotkało się z negatywnym odbiorem części opinii publicznej[6][35]. W listopadzie 1987 uczestniczył w spotkaniu 60 intelektualistów zaproszonych przez Lecha Wałęsę w celu poszukiwania możliwości formowania bardziej demokratycznego ustroju PRL. W czasie tego spotkania opowiedział się przeciwko jednolitemu kierownictwu całej opozycji (pogląd ten okazał się jednak mniejszościowy)[36]. Na łamach podziemnego pisma „Wola” we wrześniu 1988 postulował stworzenie Komitetu Ocalenia Ekonomicznego składającego się z fachowców wybranych wspólnie przez władzę i opozycję[37]. W „Tygodniku Powszechnym” zamieścił jesienią 1988 i w styczniu 1989 cykl artykułów poświęconych minimalnym warunkom ugody z władzami PRL, które dotyczyły legalizacji NSZZ „Solidarność”, odpolitycznienia gospodarki, zapewnienia legalnego działania opozycji oraz postulatu prowadzenia jawnej polityki międzynarodowej[38]. W grudniu 1988 został członkiem Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie. W 1989 uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu, pracował w zespole do spraw reform politycznych i w podzespole do spraw środków masowego przekazu[6]. Bezpośrednio po wyborach parlamentarnych w czerwcu 1989 opowiadał się na forum KO za budowaniem pluralistycznego życia politycznego i stworzeniem szerokiej partii obywatelskiej[39]. 22 czerwca wszedł w skład komisji ds. reorganizacji Komitetu Obywatelskiego, w ramach której przygotował projekt przekształcenia go w Radę Ruchu Obywatelskiego. Celem nowego organu miało być wzmocnienie ruchu regionalnych komitetów obywatelskich, tak aby mogły w większym stopniu animować inicjatywy lokalne, przygotować się do wyborów samorządowych i stać się zapleczem dla Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego[40]. Projekt ten nie znalazł ostatecznie poparcia na forum Komitetu Obywatelskiego z uwagi na niejasny status lokalnych komitetów[41]. W grudniu 1989 Marcin Król został członkiem rady Fundacji Obywatelskiej, której celem miało być wsparcie ruchu komitetowego[42].
III Rzeczpospolita
[edytuj | edytuj kod]W 1990 został członkiem prezydenckiego sztabu wyborczego Tadeusza Mazowieckiego[6]. W kolejnych latach pomimo wielu propozycji znalazł się poza czynną polityką, poświęcając się pracy naukowej i publicystycznej[43].
Do 1992 pozostawał redaktorem naczelnym pisma „Res Publica”, następnie do 2007 był redaktorem naczelnym pisma „Res Publica Nowa”[6][44]. W 1992 został pracownikiem Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1996–2002 oraz 2005–2012 był dziekanem, a w latach 2002–2005 prodziekanem Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych UW[45], kierował założoną przez siebie w 2003 Katedrą Studiów nad Tradycją i Zmianą Społeczną w XIX i XX wieku (od 2007 pod nazwą Katedra Historii Idei i Antropologii Kulturowej)[46]. W 1999 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych[47].
Był członkiem Collegium Invisibile[48], w latach 2009–2020 przewodniczącym rady Fundacji im. Stefana Batorego[49][50].
W okresie III RP wydał kilkanaście książek, poświęconych m.in. zaletom i wadom myśli liberalnej, miejscu romantyzmu w polityce polskiej, pojęciu patriotyzmu, kryzysowi intelektualnemu i duchowemu zagrażającemu Europie. Popularyzował także historię myśli politycznej, akcentując jej aktualność w konfrontacji z problemami współczesności[51]. Podejmował refleksję nad wolnością, w tym nad jej relacjami ze sprawiedliwością i równością[43], oraz nad zagadnieniem demokracji[52].
Od 2000 publikował w „Tygodniku Powszechnym” stały felieton[53]. W 2008 zrezygnował z dalszej współpracy z tym tygodnikiem, był krytyczny wobec sposobu redagowania pisma[54][55]. Współpracował z gazetą „Dziennik Polska-Europa-Świat” i jej dodatkiem „Europa”[56][57]. Później był stałym komentatorem „Dziennika Gazety Prawnej”[58].
W udzielonym w 2014 „Gazecie Wyborczej” wywiadzie pt. Byliśmy głupi[59], a następnie w wydanej w 2015 książce pod tym samym tytułem, krytycznie spojrzał na sposób transformacji Polski po upadku komunizmu oraz na udział swojej formacji w tych przemianach[60].
Od lat 90. mieszkał w Drelowie w powiecie bialskim[2]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 315a, rząd 4, miejsce 24)[61].
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011, nadany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego, za wybitne zasługi dla przemian demokratycznych w Polsce, za znaczące osiągnięcia w działalności publicznej i społecznej)[62]
- Nagroda Fundacji im. Kościelskich (1975)[63]
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]Prace własne
[edytuj | edytuj kod]- Sylwetki polityczne XIX wieku, Znak, Kraków 1974 (z Wojciechem Karpińskim).
- Style politycznego myślenia: wokół «Buntu młodych» i «Polityki», Libella, Paryż 1979.
- Józef Piłsudski. Ewolucja myśli politycznej, Niezależny Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981.
- Ład utajony, Znak, Kraków 1983[64].
- Słownik demokracji, Wszechnica Społeczno-Polityczna, Kraków 1983.
- Konserwatyści a niepodległość. Studia nad polską myślą konserwatywną XIX wieku, Pax, Warszawa 1985[65].
- Podróż romantyczna, Libella, Paryż 1986[66].
- Liberalizm strachu czy liberalizm odwagi (seria Demokracja. Filozofia i praktyka), Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 1996[67].
- Od Mochnackiego do Piłsudskiego: sylwetki polityczne XIX wieku (z Wojciechem Karpińskim), Świat Książki, Warszawa 1997[68] (poszerzone o fragmenty usunięte przez cenzurę wydanie książki Sylwetki polityczne XIX wieku).
- Romantyzm – piekło i niebo Polaków, Fundacja „Res Publica”, Warszawa 1998[69].
- Historia myśli politycznej. Od Machiavellego po czasy współczesne, Arche, Gdańsk 1998.
- Patriotyzm przyszłości, Rosner & Wspólnicy, Warszawa 2004[70].
- Bezradność liberałów. Myśl liberalna wobec konfliktu i wojny, Prószyński i S-ka, Warszawa 2005[71].
- Nieco z boku. Autobiografia niepolityczna, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008[72].
- Czego nas uczy Leszek Kołakowski, Czerwone i Czarne, Warszawa 2010[73].
- Europa w obliczu końca, Czerwone i Czarne, Warszawa 2012[74].
- Klęska rozumu: kulisy najważniejszych wydarzeń w historii najnowszej, Czerwone i Czarne, Warszawa 2013[75].
- Słownik demokracji samorządowej, Kurhaus Publishing, Warszawa 2014[76].
- Wielcy władcy: Richelieu, Bismarck, de Gaulle, Churchill, Czerwone i Czarne, Warszawa 2014[77].
- Byliśmy głupi, Czerwone i Czarne, Warszawa 2015[78].
- Pora na demokrację, Znak, Kraków 2015[79].
- Lepiej już było. O luksusie wolności, niepamięci i trzech wartościach europejskich, Czerwone i Czarne, Warszawa 2016[80].
- Jaka demokracja?, Agora, Warszawa 2017[81].
- Do nielicznego grona szczęśliwych, Iskry, Warszawa 2018[82].
- Krótka historia myśli politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019[83].
- Pakuję walizkę, Iskry, Warszawa 2021[84].
Opracowania
[edytuj | edytuj kod]- Stańczycy. Antologia myśli społecznej i politycznej konserwatystów krakowskich, Pax, Warszawa 1982 – wybór tekstów, przedmowa i przypisy.
- Historia i polityka. Wybór publicystyki Adolfa Bocheńskiego, PIW, Warszawa 1989 – wybór, opracowanie i przedmowa.
- Zygmunt Krasiński Wybór listów politycznych, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013 – wprowadzenie i redakcja naukowa.
- Konserwatyści polscy 1918–1939. Wybór pism, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015 – wprowadzenie i redakcja naukowa.
- Genealogia współczesności. Historia idei w Polsce 1815–1939, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015 – redakcja naukowa (z Bartłomiejem Błesznowskim i Adamem Puchejdą).
Tłumaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Społeczne ramy pamięci Maurice’a Halbwachsa, PWN, Warszawa 1969.
- Socjologia i antropologia Marcela Maussa, PWN, Warszawa 1973 (z Jerzym Szackim i Krzysztofem Pomianem).
- U źródeł nowoczesnego religioznawstwa Franka E. Manuela, Książka i Wiedza, Warszawa 1973 (z Janiną Wiercińską).
- Bitwa milczenia Vercorsa, Czytelnik, Warszawa 1974.
- O demokracji w Ameryce Alexisa de Tocqueville’a, PIW, Warszawa 1976.
- Morze Śródziemne i świat śródziemnomorski w epoce Filipa II. T. 2 Fernanda Braudela, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1977 (z Marią Kwiecińską).
- Polska rewolucja. Solidarność Timothy’ego Gartona Asha, Polonia, Londyn 1987 (z Małgorzatą Dziewulską).
- Telewizja – zagrożenie dla demokracji, Sic!, Warszawa 1996 (z esejami Złodziejka czasu, niewierna służebnica Johna Condry’ego i Prawo do telewizji Karla Poppera).
- Zwyczajne przywary Judith N. Shklar, Znak, Kraków 1997.
- Wiek skrajności. Spojrzenie na krótkie dwudzieste stulecie Erica Hobsbawma, Politeja i Świat Książki, Warszawa 1999 (z Julią Kalinowską-Król).
- O demokracji Roberta Dahla, Znak, Kraków 2002.
Powieści
[edytuj | edytuj kod]- Prowincja, W.A.B., Warszawa 2017 (powieść kryminalna).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków, Zug: Hübners blaues Who is Who, 2007 .
- ↑ a b c d Marcin Król [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 2021-02-21] .
- ↑ Marcin Król , Nieco z boku. Autobiografia niepolityczna, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008, s. 17 .
- ↑ Henryk Woźniakowski, Marcin Król, człowiek wolny, „Znak” (788), styczeń 2021 [dostęp 2021-02-21] .
- ↑ Zofia Król , Marcin Król (1944–2020), zeszytyliterackie.pl, 13 grudnia 2020 [zarchiwizowane 2021-01-18] .
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Krzysztof Burnetko , Marcin Król, [w:] Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–1989, t. 3., Warszawa: Ośrodek Karta, 2006, s. 160–162 .
- ↑ Wojciech Rylski , Absolwenci Reytana 1961, wne.uw.edu.pl [zarchiwizowane 2010-04-23] .
- ↑ Marcin Król , Nieco z boku. Autobiografia niepolityczna, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008, s. 15 .
- ↑ a b c d Marzec 1968 w dokumentach MSW, t. 2. Kronika wydarzeń. Część I, Warszawa: IPN, 2009, s. 39 .
- ↑ Marcin Król , Nieco z boku. Autobiografia niepolityczna, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008, s. 52 .
- ↑ Andrzej Friszke, Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi, Kraków: Znak, 2010, s. 518, 569, 577, 584 .
- ↑ Instytut Socjologii: Dorobek: Prace doktorskie [online], uw.edu.pl [dostęp 2020-11-29] .
- ↑ Witold Bereś, Krzysztof Burnetko, Joanna Podsadecka, Krąg Tygodnika. Tygodnik, czasy, ludzie. 1945–1999, Limanowa-Kraków: Fundacja Świat Ma Sens, 2012, s. 369 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 67 .
- ↑ Marcin Król , Nieco z boku. Autobiografia niepolityczna, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008, s. 39 .
- ↑ Ryszard Terlecki, Uniwersytet Latający i Towarzystwo Kursów Naukowych 1977–1981, Kraków-Rzeszów: Instytut Europejskich Studiów Społecznych, 2000, s. 82, 145, 165, 235 .
- ↑ Andrzej Friszke , Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Londyn: Aneks, 1994, s. 515 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 99 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 100–101 .
- ↑ Prof. Marcin Król nie żyje [online], penclub.com.pl, 26 listopada 2020 [dostęp 2020-11-29] .
- ↑ Apel (64 intelektualistów wraz z załączonym suplementem zawierającym nazwiska sygnatariuszy apelu), karta.org.pl [zarchiwizowane 2020-10-23] .
- ↑ PPN. 1976–1981. Język niepodległości, Łukasz Bertram, Warszawa: Ośrodek Karta i Narodowe Centrum Kultury, 2012, s. 128 .
- ↑ Kalendarium Tygodnika Powszechnego. Co było potem?, tygodnik.com.pl [zarchiwizowane 2022-11-02] .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 149–150 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 152 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 486 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 234–235 .
- ↑ Jan Skórzyński, Rewolucja Okrągłego Stołu, Kraków: Znak, 2009, s. 32 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 392–393 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 396 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 393 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 418 .
- ↑ Radosław Ptaszyński , Stommizm. Biografia polityczna Stanisława Stommy, Kraków: Znak, 2018, s. 602, 609–610 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 461 .
- ↑ Jan Skórzyński , Rewolucja Okrągłego Stołu, Kraków: Znak, 2009, s. 74 .
- ↑ Jan Skórzyński , Rewolucja Okrągłego Stołu, Kraków: Znak, 2009, s. 87–89 .
- ↑ Jan Skórzyński , Rewolucja Okrągłego Stołu, Kraków: Znak, 2009, s. 212 .
- ↑ Tomasz Sikorski , O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989), Toruń-Szczecin: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011, s. 487 .
- ↑ Inka Słodkowska, Komitety Obywatelskie 1989–1992. Rdzeń polskiej transformacji, Warszawa: ISP PAN, 2014, s. 129 .
- ↑ Inka Słodkowska , Komitety Obywatelskie 1989–1992. Rdzeń polskiej transformacji, Warszawa: ISP PAN, 2014, s. 134, 191-193 .
- ↑ Inka Słodkowska , Komitety Obywatelskie 1989–1992. Rdzeń polskiej transformacji, Warszawa: ISP PAN, 2014, s. 197 .
- ↑ Inka Słodkowska , Komitety Obywatelskie 1989–1992. Rdzeń polskiej transformacji, Warszawa: ISP PAN, 2014, s. 255 .
- ↑ a b Małgorzata Fuszara, Wojciech Pawlik , Księga dla jubilata, [w:] Idee, historia, społeczeństwo. Księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 70-lecia urodzin Marcina Króla, Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 2014, s. 9–10 .
- ↑ Pisma kulturalne w Polsce po 1989 roku. Leksykon, Katowice: Śląsk, 2009, s. 253 .
- ↑ Prof. zw. dr. hab. Marcin Król [online], uw.edu.pl, listopad 2020 [dostęp 2020-11-29] .
- ↑ Katedra Historii Idei i Antropologii Kulturowej [online], uw.edu.pl [dostęp 2020-11-29] .
- ↑ Prof. dr hab. Marcin Feliks Król, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-11-28] .
- ↑ Lista tutorów Collegium Invisibile [online], ci.edu.pl [dostęp 2011-05-19] .
- ↑ Rada i Zarząd Fundacji, batory.org.pl [zarchiwizowane 2019-09-23] .
- ↑ Edwin Bendyk prezesem Fundacji Batorego, Szymon Gutkowski w zarządzie [online], press.pl, 1 lipca 2020 [dostęp 2021-02-20] .
- ↑ Piotr Górski , Bibliografia prac Marcina Króla, [w:] Idee, historia, społeczeństwo. Księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 70-lecia urodzin Marcina Króla, Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 2006, s. 258–260 .
- ↑ Marcin Król. Styl myślenia. O Polsce i Europie z odwagą [online], publica.pl [dostęp 2021-02-22] .
- ↑ Felietony: Marcin Król, tygodnik.com.pl [zarchiwizowane 2022-07-01] .
- ↑ Rafał Romanowski , O co spierają się w Tygodniku Powszechnym [online], wyborcza.pl, 16 stycznia 2008 [dostęp 2020-11-29] .
- ↑ Grzegorz Kopacz , Rozłam w redakcji „Tygodnika Powszechnego” [online], press.pl, 15 stycznia 2008 [dostęp 2020-11-29] .
- ↑ Znane postacie ambasadorami Dziennika [online], portalmedialny.pl, 18 maja 2006 [dostęp 2020-02-20] .
- ↑ Marcin Król , Nieco z boku. Autobiografia niepolityczna, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008, s. 253 .
- ↑ Robert Stępowski , Nowi komentatorzy „Dziennika Gazety Prawnej” [online], wirtualnemedia.pl, 6 stycznia 2010 [dostęp 2020-11-29] .
- ↑ Grzegorz Sroczyński , Byliśmy głupi [online], wyborcza.pl, 7 lutego 2014 [dostęp 2020-11-29] .
- ↑ Michał Sutowski , Sutowski o książce Króla: Czy można było inaczej? [online], krytykapolityczna.pl, 23 maja 2015 [dostęp 2021-02-20] .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAW TRYBULSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2022-02-02] .
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 sierpnia 2011 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2011 r. nr 98, poz. 994).
- ↑ Laureaci, koscielscy.pl [zarchiwizowane] .
- ↑ Marcin. Król , Ład utajony, Kraków: Znak, 1983, ISBN 83-7006-000-5, OCLC 12838675 .
- ↑ Marcin Król , Konserwatyści a niepodległość. Studia nad polską myślą konserwatywną XIX wieku, Warszawa: Pax, 1985, ISBN 83-211-0580-7, OCLC 14149768 .
- ↑ Marcin Król , Podróż romantyczna, Paris: Libella, 1986, ISBN 2-903332-02-9, OCLC 18552795 .
- ↑ Marcin Król , Liberalizm strachu czy liberalizm odwagi, Kraków: Znak, 1996, ISBN 83-7006-571-6, OCLC 37579947 .
- ↑ Marcin Król , Wojciech Karpiński , Od Mochnackiego do Piłsudskiego: sylwetki polityczne XIX wieku, Warszawa: Świat Książki, 1997, ISBN 83-7129-348-8, OCLC 37249372 .
- ↑ Marcin Król , Romantyzm – piekło i niebo Polaków, Warszawa: Fundacja „Res Publica”, 1998, ISBN 83-910975-1-X, OCLC 45463567 .
- ↑ Marcin Król , Patriotyzm przyszłości, Warszawa: Rosner & Wspólnicy, 2004, ISBN 83-89217-62-7, OCLC 62732083 .
- ↑ Marcin Król , Bezradność liberałów. Myśl liberalna wobec konfliktu i wojny, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2005, ISBN 83-7337-937-1, OCLC 60587636 .
- ↑ Marcin Król , Nieco z boku. Autobiografia niepolityczna, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008, ISBN 978-83-7469-898-6 .
- ↑ Marcin Król , Czego nas uczy Leszek Kołakowski, Warszawa: Czerwone i Czarne, 2010, ISBN 978-83-7700-002-1, OCLC 649504967 .
- ↑ Marcin Król , Europa w obliczu końca, Warszawa: Czerwone i Czarne, 2012, ISBN 978-83-7700-054-0 .
- ↑ Marcin Król , Klęska rozumu: kulisy najważniejszych wydarzeń w historii najnowszej, Warszawa: Czerwone i Czarne, 2013, ISBN 978-83-7700-126-4, OCLC 860537357 .
- ↑ Marcin Król , Słownik demokracji samorządowej, Warszawa: Kurhaus Publishing, 2014, ISBN 978-83-63993-97-9, OCLC 898250777 .
- ↑ Marcin Król , Wielcy władcy: Richelieu, Bismarck, de Gaulle, Churchill, Warszawa: Czerwone i Czarne, 2014, ISBN 978-83-7700-164-6, OCLC 892615745 .
- ↑ Marcin Król , Byliśmy głupi, Warszawa: Czerwone i Czarne, 2015, ISBN 978-83-7700-192-9, OCLC 912312197 .
- ↑ Marcin Król , Pora na demokrację, Kraków: Znak, 2015, ISBN 978-83-240-3258-7, OCLC 936071455 .
- ↑ Marcin Król , Lepiej już było. O luksusie wolności, niepamięci i trzech wartościach europejskich, Warszawa: Czerwone i Czarne, 2016, ISBN 978-83-7700-240-7, OCLC 959018134 .
- ↑ Marcin Król , Jaka demokracja?, Warszawa: Agora, 2017, ISBN 978-83-268-2560-6, OCLC 1019469790 .
- ↑ Marcin Król , Do nielicznego grona szczęśliwych, Warszawa: Iskry, 2018, ISBN 978-83-244-1011-8, OCLC 1089458225 .
- ↑ Marcin Król , Krótka historia myśli politycznej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2019, ISBN 978-83-66232-08-2, OCLC 1103811374 .
- ↑ Marcin Król , Pakuję walizkę, Warszawa: Iskry, 2021, ISBN 978-83-244-1103-0 .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Król, Marcin [online], Instytut Herdera w Marburgu [dostęp 2021-01-28] (niem.).
- Dobre Artykuły
- Absolwenci VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie
- Absolwenci Wydziału Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego
- Członkowie Collegium Invisibile
- Członkowie polskiego PEN Clubu
- Działacze PPN
- Filozofowie współcześni
- Laureaci Nagrody Fundacji im. Kościelskich
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy autorzy powieści kryminalnych
- Polscy filozofowie XX wieku
- Polscy filozofowie XXI wieku
- Polscy historycy idei
- Polscy publicyści
- Polscy redaktorzy naczelni
- Pracownicy Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
- Sygnatariusze Apelu 64
- Sygnatariusze Listu 59
- Uczestnicy Okrągłego Stołu (strona solidarnościowa)
- Uczestnicy wydarzeń Marca 1968
- Więźniowie polityczni w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1957–1989
- Wydawcy podziemni w PRL (1976–1989)
- Wykładowcy Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego
- Urodzeni w 1944
- Zmarli w 2020