Pilica

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pilica
Ilustracja
Pilica na wysokości Tomaszowa Mazowieckiego
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Rzeka
Długość 319 km
Powierzchnia zlewni

8341 km²

Średni przepływ

48,6 m³/s w pobliżu ujścia

Źródło
Miejsce w okolicy miasta Pilica
Wysokość

350 m n.p.m.

Współrzędne

50°27′11,2″N 19°38′24,3″E/50,453111 19,640083

Ujście
Recypient

Wisła

Miejsce w okolicy wsi Mniszew (powiat kozienicki)
Wysokość

96 m n.p.m.

Współrzędne

51°51′46″N 21°16′51″E/51,862778 21,280833

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Pilica w początkowym biegu (Szczekociny)
Pilica w Radoszewnicy

Pilica – rzeka w południowej i centralnej Polsce, najdłuższy lewy dopływ Wisły. Długość rzeki wynosi 319 km[1], a powierzchnia dorzecza 8341 km². Płynie przez Wyżynę Krakowsko-Częstochowską, Niziny Środkowopolskie oraz Nizinę Środkowomazowiecką i wpada do Wisły w okolicach wsi Ostrówek, w regionie geograficznym zwanym Doliną Środkowej Wisły.

W 1974, przez wybudowanie zapory i spiętrzenie wód, w okolicy Sulejowa utworzono Zalew Sulejowski, długości ok. 17 km, maksymalnej szerokości 2 km i powierzchni 2700 ha.

Obszar dorzecza Pilicy określany jest nazwą Nadpilicze. W 1997 powstało Stowarzyszenie Przyjaciół Pilicy i Nadpilicza.

Dopływy[edytuj | edytuj kod]

W kolejności od źródeł do ujścia.

Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]

Nadpiliczne Parki Krajobrazowe:

Miasta położone nad Pilicą[edytuj | edytuj kod]

Wsie położone nad Pilicą[edytuj | edytuj kod]

Dobra, Dobra-Kolonia, Sławniów, Wierbka, Kleszczowa, Wola Libertowska, Łany Małe, Żarnowiec, Łany Wielkie, Brzeziny, Małoszyce, Jasieniec, Dąbrowica, Grodzisko, Rudka, Maluszyn, Krzętów, Będzyn, Taras, Faliszew, Łęg Ręczyński, Skotniki, Ostrów, Smardzewice, Spała, Inowłódz, Rzeczyca, Mysiakowiec, Gapinin, Domaniewice, Łęgonice, Pobiedna, Wola Pobiedzińska, Gostomia, Tomczyce, Ulaski Stamirowskie, Przybyszew, Michałów Górny, Pilica, Ostrołęka, Przylot, Sudzinek, Pacew, Wola Przedborska, Przyłęk, Bobrowniki, Góry, Grotowice, Ponikła, Kozłowiec, Brzeg, Brzeźce.

Szlak wodny Pilicy[edytuj | edytuj kod]

Długość: 228 km

Trasa: Zarzecze – Przedbórz – Faliszew – Skotniki – Sulejów – Zalew Sulejowski – Tomaszów Mazowiecki – Spała – Inowłódz – Żądłowice – Grotowice – Domaniewice – Nowe Miasto nad Pilicą – Białobrzegi – Warka – ujście Pilicy.

Stopień trudności według klasyfikacji międzynarodowej: CL I (przejazd łatwy), miejscami CL II (przejazd trudniejszy – wąskie koryto, znaczny spadek, kamieniste dno).

szlak turystyczny niebieski Pieszy Szlak Rekreacyjny Rzeki Pilicy[edytuj | edytuj kod]

Długość: 122 km

Wzdłuż środkowego odcinka Pilicy przebiega szlak turystyczny niebieski pieszy Szlak Rekreacyjny Rzeki Pilicy.

Trasa: Piotrków Trybunalski – Barkowice – Bronisławów – Swolszewice – Borki – zapora na Pilicy – Smardzewice – Tresta – Zarzęcin – Sulejów – Taraska – Szarbsko – Dąbrówka – Diabla Góra – Wacławów – Skotniki – Faliszew – Taras – Przedbórz – Biały Brzeg – okolice wsi Rączki – Krzętów

Rzeka w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Przez wieki Pilica stanowiła granicę między historycznymi krainami: Małopolską, Wielkopolską i Mazowszem. Podział ten utrzymał się częściowo w czasach zaborów, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę został zatarty. Tereny nadpiliczne przez większość okresów dziejów Polski pozostawały na uboczu głównych nurtów życia kulturalnego, jednak niektóre z okolicznych miejscowości były lokalnymi ośrodkami kultury (zamki, klasztory, pałace) i słyną z wydarzeń historycznych lub cyklicznych wydarzeń kulturalnych (np. Pilica, Żarnowiec, Koniecpol, Przedbórz, Bąkowa Góra, Majkowice, Skotniki, Sulejów, Tomaszów Mazowiecki, Spała, Inowłódz, Nowe Miasto nad Pilicą, Przybyszew, Warka, a na pobliskich terenach na wschód od Pilicy znajdują się ośrodki górnicze, hutnicze i metalurgiczne dawnego Staropolskiego Okręgu Przemysłowego (m.in. Maleniec, Skórnice i Pląskowice)[3].

W latach 1965–1994 w Tomaszowie Mazowieckim istniały duże zakłady odzieżowe nazwane – od położenia w największym mieście nad Pilicą – Zakładami Przemysłu Odzieżowego „Pilica”.

Przy innym dużym zakładzie produkcyjnym w Tomaszowie – Wistomie, przez czterdzieści lat działał zespół kultury ludowej „Piliczanie”, który w okresie PRL występował z wieloma koncertami w Polsce i za granicą[4].

W Tomaszowie Mazowieckim od początku XXI wieku działa „Skansen Rzeki Pilicy”, gromadzący pamiątki związane z Pilicą; do największych atrakcji należą budynek młyna wodnego, jak również wyłowiony z Pilicy i odrestaurowany do stanu używalności niemiecki pojazd pancerny[5].

Na wyposażeniu Wojska Polskiego od drugiej dekady XXI wieku znajduje się przeciwlotniczy zestaw bardzo krótkiego zasięgu Pilica[6].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pilica, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2008-06-06].
  2. ↑ Przystań nareszcie otwarta... od piątku, Nasz Tomaszów, 7 lipca 2020 [dostęp 2020-07-07] (pol.).
  3. ↑ Skoczylas Michał M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza Środkowego. W: red. Magowska Anita, Pękacka-Falkowska Katarzyna, Owecki Michał. Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53-75. ISBN 978-83-65275-95-0, treść on-line
  4. ↑ Antoniego Malewskiego historie subiektywne: Mirek Orłowski (71), Nasz Tomaszów, 20 czerwca 2019 [dostęp 2020-06-22] (pol.).
  5. ↑ O Skansenie | Skansen Rzeki Pilicy [dostęp 2020-07-10] (pol.).
  6. ↑ PZRA PILICA, wml.wat.edu.pl [dostęp 2020-07-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-10].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pilica&oldid=71732447”