Placówka Straży Celnej „Tworki”

Placówka SC „Tworki”
	Historia
Państwo	Polska
	Tradycje
Kontynuacja	Placówka SG II linii „Rajgród”
	Organizacja
Dyslokacja	Tworki
Formacja	Straż Celna
Podległość	Komisariat SC „Tworki”

Placówka Straży Celnej „Tworki” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca w okresie międzywojennym służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.

Geneza[edytuj | edytuj kod]

23 września 1920 roku w Tworkach stacjonowała placówka 2 szwadronu 6 pułku strzelców granicznych^[1]. Z końcem roku formację Strzelców Granicznych rozwiązano, a jej miejsce zajęły bataliony wartownicze, przekształcone wiosną 1921 w Bataliony Celne^[2]. W 1921 roku w Boguszach stacjonował sztab 1 kompanii 2 batalionu celnego. Kompania wystawiała między innymi placówkę w Tworkach^[3].

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[4]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[5]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[6]. Placówka Straży Celnej „Tworki” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Tworki” z Inspektoratu SC „Grajewo”^[7].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[8]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Ochronę północnej, zachodniej i południowej granicy państwa przejęła powołana z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczna^[9]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariatu SG „Rajgród”. Placówka Straży Granicznej II linii „Rajgród” znalazła się w jego strukturze^[10].

Osobny artykuł: Placówka Straży Granicznej II linii „Rajgród”.

Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]

Sąsiednie placówki

placówka Straży Celnej „Okoniówek” ⇔ placówka Straży Celnej „Przestrzele” – 1926^[11]

Funkcjonariusze placówki[edytuj | edytuj kod]

Kierownicy placówki

stopień	imię i nazwisko, numer	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
strażnik	Adam Chrobociński^[12] (18)^[a]	był w 1926^[13]	funkcjonariusz placówki
st. przewodnki	Mieczysław Gniewiński (56)	był w 1927^[14]

Obsada personalna placówki w 1926^[13]:

strażnik Adam Chrobociński (18)
strażnik Julian Kudas (798)
strażnik Piotr Krystkiewicz (195)
strażnik Stanisław Jarzyński (147)
strażnik Jan Podeszwiński (966)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Przy nazwiskach w nawiasach podano numery służbowe funkcjonariuszy Straży Celnej^[13]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Dyslokacja 6 pStG ↓, s. 22-23.
↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 122.
↑ OdeB batalionów celnych ↓, s. 2bc.
↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 26.
↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 13.
↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000 ↓.
↑ Tchórzewski 2012 ↓, s. 73.
↑ ^a ^b ^c Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 173.
↑ Wykaz strażników ISC „Grajewo” ↓, s. 9.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839.. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
Maciej Krzysztof Tchórzewski: Łomżyńskie formacje graniczne. Zarys dziejów. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2012. ISBN 978-83-934271-3-0.
Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2018-02-27].
Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Materiały dotyczące dyslokacji 6 pułku Strzelców Granicznych 1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Wykaz imienny strażników Inspektoratu Straży Celnej „Grajewo” w latach 1927–1928 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.

[14] Przy nazwiskach w nawiasach podano numery służbowe funkcjonariuszy Straży Celnej^[13]

[CITEREFDyslokacja_6_pStG22-23-1] Dyslokacja 6 pStG ↓, s. 22-23.

[CITEREFDominiczak1975122-2] Dominiczak 1975 ↓, s. 122.

[CITEREFOdeB_batalionów_celnych2bc-3] OdeB batalionów celnych ↓, s. 2bc.

[CITEREFDominiczak1975130-4] Dominiczak 1975 ↓, s. 130.

[CITEREFPiekarz201728-5] Piekarz 2017 ↓, s. 28.

[CITEREFDominiczak1997250-6] Dominiczak 1997 ↓, s. 250.

[CITEREFKozłowski201226-7] Kozłowski 2012 ↓, s. 26.

[CITEREFKula199440-8] Kula 1994 ↓, s. 40.

[CITEREFGoryński2012226-9] Goryński 2012 ↓, s. 226.

[CITEREFJabłonowskiPolak199913-10] Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 13.

[CITEREFWIG_–_mapa_operacyjna_Polski_1:300_000-11] WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000 ↓.

[CITEREFTchórzewski201273-12] Tchórzewski 2012 ↓, s. 73.

[CITEREFSzematyzm_Straży_Celnej1927173-13] Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 173.

[CITEREFWykaz_strażników_ISC_„Grajewo”9-15] Wykaz strażników ISC „Grajewo” ↓, s. 9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[13]

[14]

Dyrekcje ceł	Dyrekcja Ceł „Wilno” Dyrekcja Ceł „Poznań” Dyrekcja Ceł „Warszawa” Dyrekcja Ceł „Mysłowice” Dyrekcja Ceł „Lwów”
Inspektoraty okręgowe	Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Celnej Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Celnej Wielkopolski Inspektorat Okręgowy Straży Celnej Śląski Inspektorat Okręgowy Straży Celnej Małopolski Inspektorat Okręgowy Straży Celnej
Inspektoraty Straży Celnej	Chodzież Chojnice Chorzele Cieszyn Dolina Dukla Działdowo Grajewo Grudziądz Kościerzyna Leszno Międzychód Ostrów Praszka Rybnik Sambor Sącz Suwałki Śniatyn Tarnowskie Góry Wejherowo Worochta Zaleszczyki Żywiec
Komisariaty Straży Celnej	Bakałarzewo Bielszowice Bogusze Bojanowo Brzeźno Chojnice Chojnowo Chorzele Chośnica Chylonia Chyżne Cieszyn Czarnia Czarnków Dąbrowy Drzewce Dusocin Działdowo Dźwiniaczka Filipów Gniew Gola Gorzyce Góra Horodenka Istebna Jabłonica Jamielnik Janowiec Janowo Jaśliska Jelonki Jutrosin Kalety Kamień Kamińsko Karlsdorf Kaszczor Knurów Komańcza Konarzynki Konradów Kopanica Korbielów Krempna Krokowo Królewska Huta Kumelsk Kuty Leman Linja Lipinki Lipnica Lipówka Lipusz Lubawa Lubliniec P Lubliniec Lubomia Ludwikówka Lyski Ławoczne Łobżenica Maniów Miechów Mielnica Międzychód Moszczenica Muszyna Niedzica Nowe Obra Odolanów Orzegów Osmołoda Piłka Piwniczna Plesewo Podłęże Pomiany Praszka Przerośl Przymuszewo Puck Rafajłowa Rawicz Rutki Rybin Rybnik Rybno Rycerka Rychtal Sianki Sierakowice Silna Sińków Sypniewo Szczawnica Szybeny Śmiłowo Śniatyn Tarnowskie Góry Tuczapy Tworki Tylicz Tyłowo Ujsoły Ujście Ustroń Uścieryki Uzdowo Wetlina Wieleń Wincenta Witów Włoszakowice Worochta Wysoka Wysowa Zaborowo Zakopane Zaleszczyki Zbąszyń Zduny Zebrzydowice Żabie
Placówki Straży Celnej	Adamowice Andrzejówka Aniołka Antonia Antonia-Grądzkie Augustów Babia Góra Babilon Bagienice Bakałarzewo Balnica Barłomino Barwinek Bawernica Bądecz Beniowa Berehy Górne Berwinkowa Beskid Ł. Beskid W. Beskid Klauza Beuthen Bialiki Biała Woda Białe Koło Białuty Biały Szarlej Bieliczna Bielowce Blechnarka Błoto Bługowiec Bobczanka Bobrowa Bochlin Bogdaj Bogunice Bogusze Boguszowice C Boguszowice Bojanowo Bolesławiec Bolesławiec II Bonisław Borek Bory Boże Pole Braszczok Brenno Brodna Brodowo Brusiek Brustury Brzegi Brzezie Brzeźno C Brzeźno B Brzozowo B Brzozowo W Brzózki Buchacz Buczek Budy Buków Burkut Bystrzec Byszki Chachalnia Chałupy Charzykowy Chaszczowanie Chebzie Chełst Chłapowo Chobienice Chochołów Chojnice Chojnowo Chomontowo Chomry Chorap Chorocowa Chorzele Chorzów Chośnica F Chośnica L Chropaczów Chróścin Chudykowce Chwałęcice Chylonia Chyżne Chyżne m Ciecholewy Ciechania Cieszyn Cisówek Ciszkowo Cupel Cyk Cyprki Czantoria Czarne Czarnków Czarnowo Czercz Czeremcha Czystohorb Daćbogi Darnowiec Dąbrowa Dąbrowy Dębki Dębno Dębowiec Długie N Długie S Dobrowlany Dobrzec Dolina Kościeliska Doliszew Dołhopole Dołżyce Doręgowice Dormowo Dorotowo Drahasymów Drawska Huta Drawsko Drożki Drzewce Dubne Dusocin Dywan Działdowo Dziembowo Dzięgielów Dżembronia Fereskula Filipki Filipów Fitowo Folwark Garbaś Gardeja Garki Gdynia Gębalówka Gierłoż Giewarty Glinica Glinka Glinki Glinowo Gliśno Głuchaczki Gmurowo Gniew l Gniew w Godów Gola Golejów Gołkowice Gołczewo Gołębie Gorzyce Gorzycko Gorzyczki Gowidlino Góra Górna-Leszno Górowo-Trząski Gorzyń Grab Grabowo Grabów Gralewo Gronowo Gródek Grójec Grześlaki Gulcz Hel Henryków Herby Hnyła Hołoszyna Horodnica Horoszowa Howerla Hryniawa Hubki Husne Huta P Huta W Ignacówka Istebna Iwaszkowce Izby Jabłonica Jabłonica I Jabłonica II Jabłonica III Jabłonna Jamielnik Jamno Jankielówka Janowiec Janowo G Janowo J Janówka Jaromierz Jasiel Jasieniów Jastarnia Jastrzębki Jaworki Jawornik I Jawornik II Jaworzynka Jazdrowo Jaźwiska Jażyniec Jelenkowate Jelonki Jerzmionk Jeziora Jeziorki F Jeziorki Ś Jędrysek Judziki Jurgów Kacwin I Kacwin II Kaczorówka Kaczory I Kaczory II Kaczyce D Kaczyce G Kalety Kalina Kamienica Kamienicki Młyn Kamienna Kamiennik Kamień Kamińsko Kamionka Karf Karol Emanuel Kartoszyno Karwieńskie Błota Karwowo Kaszczor Katowice Kazanice Kąty Ś Kębłowo Kembłowska T Kętrzyno Kiczera Kiełcze-Kopki Kik Kisiny Klimiec Klin Kluczno Kłobocko Kłobucko Kniaże Knurów Kobaki Kobyle Kobyle G Kochanowo Kochcice Kocina Kołodróbka Komorniki Konarzyny Konopki Ba Konopki Bo Konradów Kończyce Kopanica Kopernica Korytki Korzeniewo Kosówka Kościelniki Kośmidry Kotło Kowale Koza W Kozioł Krasnołąka Krotoszyny Króla Polana Królewska Huta Krupka Krywałd Ka Krywałd Kn Krywka Krzepice Krzepice II Krzewina Krzywka Krzywoń Krzyżówki Kuklin Kukowo Kukula Kułaczyn Kunowo Kurki I Kurki II Kuty Kuźnica Kuźnica N Kuźnice Kwiejce Lasocice Leluchów Leman Leszkiemie Leśniewo Leśniki Libuchora Lipinki Lipnica D Lipnica W Lipówka Lublinice Lubonia Lubstynek Lukasyn Lutówko Luzino Łacha Łagiewniki Łapszanka Łaziska Łączki Łąkie Łąkta Łążek Łebki Łobżonka Łosisza Maciejka Maciejkowice Magóra Majer Makoszowy Maksymiec Mała Bezula Mała Wieś Małe Pólko Mały Kack Mały Wełcz Marjen Marklowice Maryniec Masłowo Matlak Mąkoszyce Michałów Miechów Miedzichowo Mielnica Mierzyn Międzychód Mikołajewo Mikołeska Milewo Mirosław Mirucie Mława Mochnaczka Mochy Morgi Moszczenica K Moszczenica M Możdżanów Mścigniew Muchocin Muchocinek Muszyna Muszyna D Muszynka Nad Stawem Nadole Naguszewo Nakło Nądnia Nieboczowy Niechłoda Niedzica I Niedzica II Niedźwiadna Niepoczołowice Nieszki Niwki Książęce Niwy Nogat Nowa Karczma Nowa Obra Nowa Wieś B Nowa Wieś J Nowa Wieś K Nowe l Nowe w Nowe Repty Nowie Nowy Bytom Nowy Tryl Obidza Obra Ochojec Odra Okoniówek Okopy św. Trójcy Oksywie Olchowiec M Olchowiec K Olza Omule Opalenie Orle Orzegów Orzełek Osłonino Ostawica Ostrów K Ostrów L Ozarów Ozorów Oźna Ożenna Pakówka Pełty I Pełty II Pałubice Papiernia Parchowo Pawełki Pawłów B Pawłów R Pawonków Pepłówek Perzyny Piaseczna Pieczarna Pieniny Pierwoszyno Pieńki Pisarzowice Podczerwone Podgroblane Podłęże K Podłęże S Podolik Pogwizdów Polanica Polanki Pomierki Popielniki Popielniki R Popowo Potrzebowo Praszka Prawy Las Prądówka Prądzona Probabin Prosna Proszowo Przedmoście Przegibek Przerośl Przerwa Przestrzele Przychodzko Przymuszewo Przyszowice Przywarówka Puck Pudełko Puńców I Puńców II Pusta Kuźnica Pustynia Leśna Racza Radgoszcz Radły Radocyna Radomno P Radomno W Radoszyce Radusz Rafajłowa Rajgród Rakowo Rakówek I Rakówek II Raszczyce Rawicz Redensblick Regetów Rewa Rodzone Romanowo D Romanowo G Rosko Rostoki Roztoki Rożen W Ruchaje Ruda Ruda Rudniki II Rudolfsdorf Rudzka K Rumienica Ruptawa Rutki N Rutki S Rybin Rybna Rybno Rychtal Rydzewo Ryki Rzepiska Seneczów Sękowo Serafińce Sianki Siemianice Silno Silno N Sińków Siwa Polana Skalania Skomlin Skomlin II Skoroszowo Skoszewo Skrbeńsko Skrzeszewo Skwierawy Słobódka Słupia Smolany Smolarnia Smolniki Smugi Sochy Solarnia Solec Solinka Sopotnia W Sosnówek Sośnie Sowia Góra Sowy Sroki Sromowce N Sromowce Ś Sromowce W Stany Stara Huta Stara Jabłonka Stare Stare Tarnowice Starokrzepice Stary Folwark Starza Stecowa Stogniewice Stożek Straceniec Strubowiska Strzebielino Strzyżewo Sucha Góra Sulmierzyce Sumin Sumina Supienie Sworowo Sylwester K Sypitka Sypniewo Szałas Szarlej Szczawnica Szczepankowo Szczęść Boże Szczupliny Szembruk Szenfeld Szkaradowo Szklana Huta Szklarka T Szlachtowa Szwarcenowo Szybene K Szynwałd Szyszkowo Śmiłowo Śniatyn Śniatyn D Świechocin Święte Tarachy Tarnowa Łąka Tarnowskie Góry Tempcze Tłuczewo Tłukomy Toplin Trębaczów Trubczyn Truskolasy II Tryl Trzebosz Tuczapy Tudjów Tupadły Tuszkowy Tworki Tylicz Tyłowo Tymanowa Uciechów Ujsoły Ujście Upiłka Ustrzyki G Uścieryki Uzdowo Walentynowo Walichnowy Walkowice Wałdyki Warmiak Warszew Warszkowo Wasilówka Wasiły Wąchabno Wądzyn Wądzynek Wersele Wetlina Węglowice Widlice Wieleń Wielka Tymawa Wielka Wieś Wielki Wełcz Wielkie Łagiewniki Wierchomla Wierciochy Wierzchocin Wijewo Wiktorówko Wilamów Wilcza Dolina Wilsznia Wincenta Wiosło Wisłok Wiśniewo Witkowo Witów I Witów II Witówka Witrogoszcz Włoszakowice Wodziczna Wojkowa Wojsk Wola Michowa Wola Wyżna Wolność Wołkowce Wołosate Wołosianka Wonna Woronienka Wólka Ch Wólka F Wrzeszczyna Wybudowanie Wygiełdów Wysoka Wysowa Wyszków Wyżłów Zaborówiec Zaborowo J Zaborowo L Zabrze Zacieczki Zacisze Zakrzewo Zalesie Zaleszczyki Załakowo Załucze D Załucze G Zamostne Zaręby I Zaręby II Zarośle Zarzecze Zawda Zawdzka Wola Zawale Zawoja Zazulińce Zbarzewo Zbąszyń Zduny Zdynia Zebrzydowice Zelene Zelewo Zelgniewo Zieleniec Zielkowo Zielona Wieś Zimna Złatna Zubeńsko Zubrzyk Zwardoń Myto Zwardoń Stacja Zwonowice Zyndranowa Żabie Żabiny Żarnowiec Żegiestów Żupanie Żylice Żytna