Placówka Straży Celnej „Gębalówka”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Placówka Straży Celnej „Gębalówka”[a] – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca w okresie międzywojennym służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[3]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[4]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[5]. Placówka Straży Celnej „Gębalówka” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Bakałarzewo” z Inspektoratu SC „Suwałki”[2].
W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[6]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Ochronę północnej, zachodniej i południowej granicy państwa przejęła powołana z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczna[7].
Jeszcze w roku 1927 Inspektorat Straży Celnej „Suwałki” przekazał rejon ochranianej granicy państwowej jednostkom Korpusu Ochrony Pogranicza, a konkretnie batalionowi odwodowemu KOP „Suwałki”[2]. W tym celu na granicy polsko-pruskiej rozwinięto strażnice kompanii granicznej KOP „Filipów”, która przejęła służbę graniczną od rozformowanych komisariatów straży celnej[8].
Rozkazem nr 2 z 16 stycznia 1939 roku w sprawie przejęcia odcinka granicy polsko-niemieckiej od Korpusu Ochrony Pogranicza na terenie Mazowieckiego Okręgu Straży Granicznej oraz przekazania Korpusowi Ochrony Pogranicza odcinka granicy na terenie Wschodniomałopolskiego Okręgu Straży Granicznej, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski utworzył komisariat Straży Granicznej „Filipów”[9], a z dniem 1 lutego 1939 utworzył placówkę Straży Granicznej I linii „Gębałówka” [10].
Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]
- Sąsiednie placówki
Funkcjonariusze placówki[edytuj | edytuj kod]
- Kierownicy placówki
| stopień | imię i nazwisko, numer | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| przodownik | Edward Szczęśniak (19)[b] | był w 1926[1] |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 i Piotr Kozłowski w: Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku używają nazwy „Gembalówka”[1][2]. Na Mapie Operacyjnej WIG z 1932 (1:300 000) miejscowość nazywa się "Gembalówka" natomiast na Mapie Taktycznej WIG z 1931 (1:100 000) nazwa brzmi "Gębalówka"
- ↑ Przy nazwiskach w nawiasach podano numery służbowe funkcjonariuszy Straży Celnej[1]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 292.
- ↑ a b c Kozłowski 2012 ↓, s. 24.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Danielewicz 1994 ↓, s. 32.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 142.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 148.
- ↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.