Witamy na stronie portalu poświęconego anarchizmowi na polskojęzycznej Wikipedii! Zachęcamy do zapoznania się z artykułami oraz innymi zasobami, które zebraliśmy w tym miejscu. Zapraszamy również do współpracy w ramach naszego wikiprojektu.
Ostatnia aktualizacja: 25 kwietnia 2012 r.
Anarchizm – doktryna i ruch społeczny powstałe w XIX wieku, uznające wolność jednostki za wartość nadrzędną. Anarchizm opowiada się za zlikwidowaniem organizacji opartych na hierarchii i przymusie (np. państwa). Postuluje stworzenie społeczeństwa wolnego od wyzysku, w którym równe jednostki współpracują ze sobą na zasadzie dobrowolności.
Józef Zieliński, pseud. dr Józef Zielczak, krypt. J. Z. (ur. 18 marca 1861 roku w Piotrkowie, zm. 12 grudnia 1927 roku w Warszawie) – jeden z pierwszych polskich lekarzy-higienistów, społecznik, działacz anarchistyczny i socjalistyczny, publicysta i wydawca prasy społeczno-politycznej, w późniejszych latach urzędnik w Ministerstwie Pracy, inicjator wielu ustaw i zarządzeń z dziedziny higieny pracy.
Jako emigrant polityczny z górą trzydzieści lat spędził w Paryżu. Był animatorem ruchu anarchistycznego wśród polskiej emigracji robotniczej i popularyzatorem idei anarchosyndykalizmu. Współtworzył wiele inicjatyw społecznych w kraju i na emigracji. Był aktywnym działaczem Warszawskiego Koła Oświaty Ludowej i kluczową postacią paryskiego Towarzystwa Robotniczego „Solidarność”. Wraz z żoną stworzył Polski Uniwersytet Ludowy, współtworzył polską sekcję Ligi Wolnej Myśli. Opublikował kilkanaście broszur o mocnej wymowie społeczno-politycznej, redagował i wydawał pismo anarchistyczne „Najmita”, współpracował z Jeanem Gravem przy redagowaniu „Les Temps Nouveaux” – jednego z największych pism anarchistycznych we Francji. Po I wojnie światowej odszedł od anarchizmu. Jako urzędnik ministerialny działał na rzecz poprawy warunków pracy polskiego proletariatu. Był członkiem Instytutu Gospodarstwa Społecznego i współzałożycielem Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela.
Według Ludwika Krzywickiego był pierwowzorem postaci doktora Judyma z Ludzi bezdomnych Stefana Żeromskiego. Był też autorem cieszących się ogromną popularnością poradników lekarskich dla chłopstwa.
Okładka Prawa do lenistwa, słynnego pamfletu politycznego, pióra Paula Lafargue'a. Lafargue, pisząc swoją broszurę, znajdował się pod silnym wpływem hiszpańskiego anarchizmu, co znalazło odzwierciedlenie w tekście. Jego broszura, inspirująca wielu działaczy anarchistycznych i socjalistycznych, miała też przemożny wpływ na Edwarda Abramowskiego i jego Program wykładów nowej etyki.
Zadanie etyczne: obudzić w człowieku potrzebę życiowej swobody, swobody od pracy; wykorzenić nałóg pracy i utylitaryzmu geszefciarskiego oraz pojęcia pracy jako obowiązku i celu życia; życie powinno być pojmowane jako zagadnienie szczęścia, praca zaś jako zła konieczność, od której ludzie powinni stopniowo wyswobadzać się.
narchizm
