Nauki ścisłe i przyrodnicze w polskojęzycznej Wikipedii
Po prawej stronie znajdują się kategorie poszczególnych dziedzin wiedzy. Zaprezentowane zostały też wyróżnione, głównie ze względu na jakość, artykuły. Jeżeli uważasz, że brakuje jakiejś dziedziny wiedzy, albo chciałbyś pomóc w opiece nad którymś z portali, zapraszamy na stronę dyskusji.
Będziemy wdzięczni za Twoją pomoc, szanowny czytelniku, w rozwijaniu haseł związanych z poniżej przedstawionymi naukami. Przy każdej z nich zamieściliśmy odpowiednie strony odnoszące się do współpracy. Zapraszamy także do wikiprojektów.
 Matematyka |
|
Wyróżniony artykuł |
Animacja własności korelacji rangowej.
Korelacja rang Spearmana (lub: korelacja rangowa Spearmana, rho Spearmana) – w statystyce jedna z nieparametrycznych miar monotonicznej zależności statystycznej między zmiennymi losowymi.
Pierwotny pomysł korelowania rang był już znany wcześniej i pochodził od Bineta i Henriego, jednak współczynnik ten został solidnie opisany i rozpropagowany dopiero w 1904 roku przez angielskiego psychologa Charlesa Spearmana. Zauważył on, że w wielu badaniach nie da się zastosować klasycznego współczynnika korelacji lub daje on nieistotne wyniki ze względu na nadmiar obserwacji odstających.
Spearman zdefiniował swój współczynnik jako zwykły współczynnik korelacji Pearsona, liczony dla rang zmiennych (stąd nazwa współczynnik korelacji rang). Obecnie stosowanych jest kilka jego wersji, nieznacznie różniących się od siebie. Ich wartości są identyczne w przypadku, gdy obserwacje każdej zmiennej w próbie nie powtarzają się.
Korelacja rangowa przyjmuje zawsze wartości z przedziału [-1,+1]. Ich interpretacja jest podobna do klasycznego współczynnika korelacji Pearsona, z jednym zastrzeżeniem: w odróżnieniu od współczynnika Pearsona, który mierzy liniową zależność między zmiennymi, a wszelkie inne związki traktuje jak zaburzone zależności liniowe, korelacja rangowa pokazuje dowolną monotoniczną zależność (także nieliniową).
|
|
Polecamy artykuły:
|
Zapraszamy do współpracy:
|
|
|
 Astronomia |
|
Wyróżniony artykuł |
|
Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego rozpoczęły się 4,6 miliarda lat temu, gdy na skutek grawitacyjnego zapadnięcia się jednej z części niestabilnego obłoku molekularnego rozpoczął się proces formowania Słońca i innych gwiazd. Większość zapadającej się masy z tej części obłoku zebrała się pośrodku, tworząc Słońce, podczas gdy reszta spłaszczyła się, formując dysk protoplanetarny, z którego następnie powstały planety, księżyce, asteroidy i pozostałe małe ciała Układu Słonecznego.
Ten powszechnie akceptowany model znany jako hipoteza mgławicy słonecznej został po raz pierwszy zaproponowany w XVIII wieku przez Emanuela Swedenborga, Immanuela Kanta i Pierre'a Simona Laplace'a. Jego późniejszy rozwój wymagał współudziału rozmaitych dyscyplin naukowych takich jak astronomia, fizyka, geologia czy nauki planetarne.
przeczytaj cały artykuł | poprzednie miesiące...
|
|
Polecamy artykuły:
Medalowe artykuły: chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym, dysk rozproszony, Galaktyka Andromedy, Głębokie Pole Hubble’a, gromada otwarta, Mars, Merkury, Mgławica Kraba, obiekt Herbiga-Haro, Obłok Oorta, Pas Kuipera, pas planetoid, pierścienie Jowisza, Proxima Centauri, Saturn, Ziemia
Dobre artykuły: (10) Hygiea, (2) Pallas, 2008 TC3, astronomia, atmosfera Plutona, atmosfera Wenus, autograf De revolutionibus Mikołaja Kopernika, geologia Marsa, Gliese 876 b, Gliese 876 c, Gwiazda Barnarda, HD 2039, Johannes Kepler, Jowisz, Księżyc, Mgławica Guma, Neptun, obiekt odłączony, oś czasu dalekiej przyszłości, powstanie i ewolucja Układu Słonecznego, Słońce, Uran, WASP-13, Wenus, Wielka Mgławica w Orionie
|
|
Zapraszamy do współpracy:
|
|
|
 Biologia |
|
Wyróżniony artykuł |
|
Ząb ćwiekowy (ząb sztyftowy) – stałe uzupełnienie protetyczne odbudowujące ząb. Stanowi rodzaj wkładu koronowo-korzeniowego, jest jednak uzupełnieniem samodzielnym i składa się zwykle z ćwieka oraz korony całkowitej połączonych na stałe (tj. bez cementu) i umieszczanych w jamie ustnej pacjenta razem podczas jednej wizyty. Często zawiera jeszcze element ochronny – tzw. skuwkę.
Zęby ćwiekowe opracowano w celu skrócenia cyklu wykonawczego oraz pominięcia niektórych etapów laboratoryjnych. Mimo że przy stosowaniu się do wskazań i przeciwwskazań mogły utrzymać się długie lata, zęby ćwiekowe nie spełniły stawianych im wymagań i obecnie nie są już stosowane. Lepsze efekty uzyskuje się przez zacementowanie samego wkładu koronowo-korzeniowego na stałe i dalsze wykonawstwo korony w taki sposób, jakby to był kikut własnego zęba pacjenta opracowany pod koronę. W przeciwnym wypadku laboratoryjne połączenie korony z wkładem niesie większe ryzyko niedokładności, następczej nieszczelności korony, wypłukiwania cementu i próchnicy zęba. Ciąg dalszy...
|
|
Polecamy artykuły:
|
|
Zapraszają do współpracy:
Portale biologiczne: Zoologia · Dinozaury · Paleontologia |
|
|
 Chemia |
|
Wyróżniony artykuł |
Jeziora węglowodorowe na Tytanie
Węglowodory to organiczne związki chemiczne zawierające w swojej strukturze tylko atomy węgla i wodoru. Wszystkie one składają się z podstawowego szkieletu węglowego (powiązanych z sobą atomów węgla) i przyłączonych do tego szkieletu atomów wodoru.
Węglowodory są podstawowym składnikiem ropy naftowej, która stanowi ich podstawowe źródło w przemyśle. Innym źródłem węglowodorów są procesy tzw. suchej destylacji drewna i zgazowywania węgla. Oprócz tego węglowodory o złożonej budowie pełnią rozmaite role w organizmach żywych (np. karotenoidy).
|
|
Polecamy artykuły:
Medalowe artykuły: atom, biochemia piwa, bortezomib, jonofory, konfiguracja absolutna, neptun (pierwiastek), paracetamol, rifaksymina
Dobre artykuły: acetazolamid, anagrelid, bilirubina, CTLA-4, klatrat metanu, kwetiapina, marawirok, nomenklatura chemii nieorganicznej, oganesson, roentgen (pierwiastek), sugammadeks, walinomycyna
|
|
Zapraszamy do współpracy:
|
|
|
 Fizyka |
|
Wyróżniony artykuł |
|
Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne, występujące w postaci charakterystycznego wielobarwnego łuku, widocznego, gdy Słońce oświetla krople wody w atmosferze ziemskiej. Tęcza powstaje w wyniku rozszczepienia światła, załamującego się i odbijającego wewnątrz kropli wody (np. deszczu) o kształcie zbliżonym do kulistego.
Rozszczepienie światła jest wynikiem zjawiska dyspersji, powodującego różnice w kącie załamania światła o różnej długości fali przy przejściu z powietrza do wody i z wody do powietrza.
Światło widzialne jest postrzegalną wzrokiem częścią widma promieniowania elektromagnetycznego i w zależności od długości fali postrzegane jest w różnych barwach. Kiedy światło słoneczne przenika przez kropelki deszczu, woda rozprasza światło białe (mieszaninę fal o różnych długościach) na składowe o różnych długościach fal (różnych barwach) i oko ludzkie postrzega wielokolorowy łuk.
Pomimo faktu, że w tęczy występuje niemal ciągłe widmo kolorów, tradycyjnie uznaje się, że kolorami tęczy są: czerwony (na zewnątrz łuku), pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, indygowy i fioletowy (wewnątrz łuku).
|
|
Polecamy artykuły:
|
|
Zapraszamy do współpracy:
|
|
|
 Medycyna |
|
Wyróżniony artykuł |
|
Ruch antynikotynowy w III Rzeszy – zbiór działań administracyjno-propagandowych przeprowadzonych przez władze III Rzeszy w latach 30. i wczesnych 40. XX w., których celem było ograniczenie palenia tytoniu przez ludność tego kraju. Gdy niemieccy lekarze jako pierwsi odkryli związek pomiędzy paleniem tytoniu a rakiem płuca, władze III Rzeszy zapoczątkowały zakrojony na szeroką skalę ruch antynikotynowy. Wśród czynników motywujących kampanię była również nazistowska polityka rozrodcza i osobista niechęć Adolfa Hitlera do tytoniu. Ruch antynikotynowy nie odniósł wielkich efektów w początkowym okresie nazistowskiego reżimu, a w latach 1933-1939 konsumpcja tytoniu nawet wzrosła, od 1939 do 1945 roku liczba palących wśród personelu wojskowego stopniowo jednak się zmniejszała.
|
|
Polecamy artykuły:
|
|
Zapraszamy do współpracy:
|
|
|
