Nauki ścisłe i przyrodnicze w polskojęzycznej Wikipedii
Po prawej stronie znajdują się kategorie poszczególnych dziedzin wiedzy. Zaprezentowane zostały też wyróżnione, głównie ze względu na jakość, artykuły. Jeżeli uważasz, że brakuje jakiejś dziedziny wiedzy, albo chciałbyś pomóc w opiece nad którymś z portali, zapraszamy na stronę dyskusji.
Będziemy wdzięczni za Twoją pomoc, szanowny czytelniku, w rozwijaniu haseł związanych z poniżej przedstawionymi naukami. Przy każdej z nich zamieściliśmy odpowiednie strony odnoszące się do współpracy. Zapraszamy także do wikiprojektów.
 Matematyka |
|
Wyróżniony artykuł |
Animacja własności korelacji rangowej.
Korelacja rang Spearmana (lub: korelacja rangowa Spearmana, rho Spearmana) – w statystyce jedna z nieparametrycznych miar monotonicznej zależności statystycznej między zmiennymi losowymi.
Pierwotny pomysł korelowania rang był już znany wcześniej i pochodził od Bineta i Henriego, jednak współczynnik ten został solidnie opisany i rozpropagowany dopiero w 1904 roku przez angielskiego psychologa Charlesa Spearmana. Zauważył on, że w wielu badaniach nie da się zastosować klasycznego współczynnika korelacji lub daje on nieistotne wyniki ze względu na nadmiar obserwacji odstających.
Spearman zdefiniował swój współczynnik jako zwykły współczynnik korelacji Pearsona, liczony dla rang zmiennych (stąd nazwa współczynnik korelacji rang). Obecnie stosowanych jest kilka jego wersji, nieznacznie różniących się od siebie. Ich wartości są identyczne w przypadku, gdy obserwacje każdej zmiennej w próbie nie powtarzają się.
Korelacja rangowa przyjmuje zawsze wartości z przedziału [-1,+1]. Ich interpretacja jest podobna do klasycznego współczynnika korelacji Pearsona, z jednym zastrzeżeniem: w odróżnieniu od współczynnika Pearsona, który mierzy liniową zależność między zmiennymi, a wszelkie inne związki traktuje jak zaburzone zależności liniowe, korelacja rangowa pokazuje dowolną monotoniczną zależność (także nieliniową).
|
|
Polecamy artykuły:
|
Zapraszamy do współpracy:
|
|
|
 Astronomia |
|
Wyróżniony artykuł |
Zdjęcie Saturna wykonane z sondy Cassini
Saturn – gazowy olbrzym, szósta planeta Układu Słonecznego pod względem oddalenia od Słońca, druga po Jowiszu pod względem masy i wielkości. Charakterystyczną jego cechą są pierścienie, składające się głównie z lodu i w mniejszej ilości z odłamków skalnych; inne planety-olbrzymy także mają systemy pierścieni, ale żaden z nich nie jest tak rozległy, ani tak jasny. Według danych z lipca 2013 roku znane są 62 naturalne satelity Saturna.
Promień Saturna jest około 9 razy większy od promienia Ziemi. Chociaż jego gęstość to tylko jedna ósma średniej gęstości Ziemi, ze względu na wielokrotnie większą objętość masa Saturna jest dziewięćdziesiąt pięć razy większa niż masa Ziemi. We wnętrzu Saturna panują ciśnienie i temperatura, których nie udało się dotąd uzyskać w laboratoriach na Ziemi.
przeczytaj cały artykuł | poprzednie miesiące...
|
|
Polecamy artykuły:
Medalowe artykuły: chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym, dysk rozproszony, Galaktyka Andromedy, Głębokie Pole Hubble’a, gromada otwarta, Mars, Merkury, Mgławica Kraba, obiekt Herbiga-Haro, Obłok Oorta, Pas Kuipera, pas planetoid, pierścienie Jowisza, Proxima Centauri, Saturn, Ziemia
Dobre artykuły: (10) Hygiea, (2) Pallas, 2008 TC3, astronomia, atmosfera Plutona, atmosfera Wenus, autograf De revolutionibus Mikołaja Kopernika, geologia Marsa, Gliese 876 b, Gliese 876 c, Gwiazda Barnarda, HD 2039, Johannes Kepler, Jowisz, Księżyc, Mgławica Guma, Neptun, obiekt odłączony, oś czasu dalekiej przyszłości, powstanie i ewolucja Układu Słonecznego, Słońce, Uran, WASP-13, Wenus, Wielka Mgławica w Orionie
|
|
Zapraszamy do współpracy:
|
|
|
 Biologia |
|
Wyróżniony artykuł |
|
Galaxias pedderensis – endemiczny gatunek ryby słodkowodnej z rodziny galaksowatych (Galaxiidae). Pierwotnie ryby z tego gatunku zamieszkiwały jezioro Pedder w południowo-zachodniej części Tasmanii (wyspy położonej na południe od Australii). Od 1996 roku uznawany przez IUCN za krytycznie zagrożony, wówczas również po raz ostatni zaobserwowany w naturalnym środowisku. W celu ratowania Galaxias pedderensis został on sztucznie wprowadzony do jeziora Oberon w łańcuchu górskim Arthur Range.
Rodzina ryb galaksowatych jest najbardziej zróżnicowaną rodziną słodkowodnych ryb żyjących na Tasmanii. Spośród 15 gatunków występujących na Tasmanii aż 10 zalicza się do rodzaju Galaxias, cztery do Paragalaxias, jeden zaś do do rodzaju Galaxiella. Ponadto dziesięć gatunków ryb jest endemitami. Australijska Agencja ds. Ochrony Przyrody (ang. Australian Nature Conservation Agency) spośród sześciu endemicznych gatunków ryb z rodzaju Galaxias aż czterem nadała status zagrożonego lub krytycznie zagrożonego. Galaxias pedderensis uważa się obecnie za gatunek najbardziej zagrożony wymarciem. Ciąg dalszy...
|
|
Polecamy artykuły:
|
|
Zapraszają do współpracy:
Portale biologiczne: Zoologia · Dinozaury · Paleontologia |
|
|
 Chemia |
|
Wyróżniony artykuł |
Jeziora węglowodorowe na Tytanie
Węglowodory to organiczne związki chemiczne zawierające w swojej strukturze tylko atomy węgla i wodoru. Wszystkie one składają się z podstawowego szkieletu węglowego (powiązanych z sobą atomów węgla) i przyłączonych do tego szkieletu atomów wodoru.
Węglowodory są podstawowym składnikiem ropy naftowej, która stanowi ich podstawowe źródło w przemyśle. Innym źródłem węglowodorów są procesy tzw. suchej destylacji drewna i zgazowywania węgla. Oprócz tego węglowodory o złożonej budowie pełnią rozmaite role w organizmach żywych (np. karotenoidy).
|
|
Polecamy artykuły:
Medalowe artykuły: atom, biochemia piwa, bortezomib, jonofory, konfiguracja absolutna, neptun (pierwiastek), paracetamol, rifaksymina
Dobre artykuły: acetazolamid, anagrelid, bilirubina, CTLA-4, klatrat metanu, kwetiapina, marawirok, nomenklatura chemii nieorganicznej, oganesson, roentgen (pierwiastek), sugammadeks, walinomycyna
|
|
Zapraszamy do współpracy:
|
|
|
 Fizyka |
|
Wyróżniony artykuł |
|
Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne, występujące w postaci charakterystycznego wielobarwnego łuku, widocznego, gdy Słońce oświetla krople wody w atmosferze ziemskiej. Tęcza powstaje w wyniku rozszczepienia światła, załamującego się i odbijającego wewnątrz kropli wody (np. deszczu) o kształcie zbliżonym do kulistego.
Rozszczepienie światła jest wynikiem zjawiska dyspersji, powodującego różnice w kącie załamania światła o różnej długości fali przy przejściu z powietrza do wody i z wody do powietrza.
Światło widzialne jest postrzegalną wzrokiem częścią widma promieniowania elektromagnetycznego i w zależności od długości fali postrzegane jest w różnych barwach. Kiedy światło słoneczne przenika przez kropelki deszczu, woda rozprasza światło białe (mieszaninę fal o różnych długościach) na składowe o różnych długościach fal (różnych barwach) i oko ludzkie postrzega wielokolorowy łuk.
Pomimo faktu, że w tęczy występuje niemal ciągłe widmo kolorów, tradycyjnie uznaje się, że kolorami tęczy są: czerwony (na zewnątrz łuku), pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, indygowy i fioletowy (wewnątrz łuku).
|
|
Polecamy artykuły:
|
|
Zapraszamy do współpracy:
|
|
|
|
|
|
