Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości
przedstawiono sytuację tylko z polskiej perspektywy – artykuł powinien być przekrojowy.
Pomóż go poprawić. Na stronie dyskusji mogą znajdywać się pomocne komentarze.
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości – prowadzenie pojazdów mechanicznych albo innych niż mechaniczne w okresie spożywania lub po spożyciu alkoholu.
Alkohol zaburza procesy akcji i reakcji, co wywołuje opóźnione reagowanie na przeszkody. Wystarczy już w tym przypadku jedno uchybienie, żeby doprowadzić do wypadku. Prowadzenie pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości jest prawnie zakazane w większości krajów świata.
Sytuacja prawna w Polsce
[edytuj | edytuj kod]| KK z 1997 | |
| Ciężar gatunkowy |
występek |
|---|---|
| Przepis |
art. 178a § 1 k.k. (typ podstawowy występku) |
| Kara |
pozbawienia wolności (typ podstawowy występku: do lat 3, typ kwalifikowany: od 3 miesięcy do lat 5) |
| Strona podmiotowa |
umyślna |
| Odpowiedzialność od 15. roku życia |
nie |
| Typ kwalifikowany |
tak |
| Typ uprzywilejowany |
|
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Według polskiego prawa wyłącznie prowadzenie pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości stanowi występek. W przypadku pojazdów innych niż mechaniczne dokonano kontrawencjonalizacji.
Za stan nietrzeźwości uznawany jest przypadek, gdy w organizmie kierującego występuje stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu na poziomie powyżej 0,25 mg w 1 dm³ albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość[1]. Natomiast stężenie wynoszące 0,10 mg do 0,25 mg oznacza tzw. prowadzenie pojazdu po użyciu alkoholu[2]. Taki czyn też jest prawnie zakazany i stanowi wykroczenie.
Pojazd mechaniczny
[edytuj | edytuj kod]Przestępstwa dopuszcza się ten, kto znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym.
Prowadzenie pojazdu mechanicznego oznacza wprawianie go w ruch i nadawanie mu kierunku jazdy. Wprawieniem w ruch będzie zazwyczaj uruchomienie silnika i przemieszczenie pojazdu z miejsca jego postoju. Zdaniem Sądu Najwyższego[3] odpowiedzialność karną za rzeczone przestępstwo ponosi także osoba nietrzeźwa, która kieruje pojazdem holowanym.
Czyn zabroniony może być popełniony tylko w miejscu, gdzie odbywa się ruch drogowy, wodny lub powietrzny. Z tego względu nie jest sprawcą przestępstwa ten, kto będąc w stanie nietrzeźwości porusza się pojazdem na własnym podwórku, działce itp.
Jeżeli sprawca tego czynu był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, art. 174, art. 177 lub art. 355 § 2 popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo, odpowiedzialność karna ulega zaostrzeniu.
Kary za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości
[edytuj | edytuj kod]Przed 1 października 2023 r. prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości - zagrożone było:
- karą pozbawienia wolności do lat dwóch
- karą ograniczenia wolności
- karą grzywny. Po tym dniu wymierza się karę pozbawienia wolności do 3 lat[4].
Dodatkowo sąd w przypadku skazania orzeka:
- świadczenie z Funduszu Sprawiedliwości w kwocie od 5000 zł
- zakaz prowadzenia pojazdów od 3 do 15 lat.
Warunkowe umorzenie postępowania
[edytuj | edytuj kod]Można jednak taką karę złagodzić - jest to możliwe w przypadku tzw. warunkowego umorzenia postępowania. W takiej sytuacji sąd może znacznie obniżyć zasądzane kwoty pieniężne, może obniżyć zakaz prowadzenia pojazdów do roku, a w wyjątkowych sytuacjach nawet odstąpić od jego wymierzenia. Dodatkowo w przypadku warunkowego umorzenia postępowania - skazany pozostaje osobą niekaraną i nie jest wpisywany do Krajowego Rejestru Karnego. Warunkowe umorzenie postępowania może być zastosowane wyłącznie w stosunku do osób niekaranych albo do osób, które co prawda były karane, ale ich poprzednie ukarania uległy zatarciu.
Pojazdy inne niż mechaniczne
[edytuj | edytuj kod]| KW z 1971 | |
| Ciężar gatunkowy |
wykroczenie |
|---|---|
| Przepis |
art. 87 § 1 (prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie po użyciu alkoholu) i 1a k.w. (prowadzenie pojazdu innego niż mechaniczy w stanie nietrzeźwości) |
| Kara |
aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych (wykroczenie określone w § 1 i 1a), aresztu do 14 dni albo karze grzywny (wykroczenie określone w § 2) |
| Strona podmiotowa |
umyślna |
| Odpowiedzialność od 15. roku życia |
nie |
| Typ kwalifikowany |
nie |
| Typ uprzywilejowany |
|
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Odmiennie niż w przypadku pojazdu mechanicznego, prowadzenie w stanie nietrzeźwości innego pojazdu rodzi odpowiedzialność karną jedynie wtedy, gdy ma miejsce na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu i od 9 listopada 2013 r. stanowi wykroczenie z art. 87 § 1a Kodeksu wykroczeń. Nie popełnia wykroczenia więc nietrzeźwy rowerzysta, który porusza się po polnej drodze niezaliczonej do kategorii dróg publicznych. Wcześniej ten czyn stanowił występek i zagrożony był maksymalnie karą do roku pozbawienia wolności. Sąd mógł także wymierzyć łagodniejszą karę - grzywnę lub ograniczenie wolności.
W razie popełnienia wykroczenia można orzec zakaz prowadzenia pojazdów innych niż mechaniczne.
Niezależnie od rodzaju pojazdu, jego prowadzenie po użyciu alkoholu pozostaje wykroczeniem.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ art. 115 § 16 k.k.
- ↑ art. 46 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
- ↑ Wyrok SN z dnia 18 marca 2003 r., III KKN 390/01, OSNKW 2003, nr 5-6, poz. 56.
- ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 2600