Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski

Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski
Kruk II
	pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	13 czerwca 1896 ; Tbilisi, gubernia tyfliska Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	17 sierpnia 1957 ; Kraków, Polska
	Przebieg służby
Lata służby	1913–1945
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie; Armia Krajowa
Jednostki	28 Pułk Strzelców Kaniowskich; 5 Pułk Strzelców Podhalańskich; 63 Pułk Piechoty; 163 Pułk Piechoty; 9 Batalion Strzelców Karpackich; 2 Brygada Strzelców Karpackich
Stanowiska	dowódca batalionu piechoty; kwatermistrz pułku; zastępca dowódcy pułku; zastępca dowódcy brygady; dowódca pułku piechoty; dowódca batalionu piechoty; zastępca dowódcy brygady; dowódca brygady piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; II wojna światowa; kampania wrześniowa; bitwa pod Barakiem
	Odznaczenia
	; ;

Przemysław Nakoniecznikoff^[1]-Klukowski^[2] ps. Kruk II (ur. 1 czerwca^?/13 czerwca 1896 w Tyflisie, zm. 17 sierpnia 1957 w Krakowie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, oficer Armii Krajowej, cichociemny.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Franciszka, urzędnika, działacza socjalistycznego, i Elżbiety z Klukowskich. Był bratem stryjecznym i ciotecznym Bronisława Nakoniecznikowa-Klukowskiego i ciotecznym Stanisława Nakoniecznikoffa^[3].

Od 1913 należał do konspiracyjnego (polskiego) Związku Strzeleckiego w Tyflisie. W latach 1915–1917 służył w armii rosyjskiej, walcząc w I wojnie światowej na froncie kaukaskim i perskim. Po rewolucji bolszewickiej 1917 wstąpił do Polskiej Oddzielnej Brygady na Kaukazie, a potem po jej rozbrojeniu przez Niemców działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. Po rozwiązaniu POW-u w listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. W czerwcu 1920 wyznaczony został na stanowisko adiutanta w Dowództwie Etapów Wojsk Polskich na Ukrainie^[4].

W 1923 pełnił obowiązki dowódcy, w następnym roku dowodził III batalionem, a od 1925 roku był kwatermistrzem 28 pułku piechoty w Łodzi. 26 kwietnia 1928 roku został przeniesiony do dowództwa 27 Dywizji Piechoty w Kowlu na stanowisku pełniącego obowiązki oficera Przysposobienia Wojskowego^[5]. Cztery lata później służył w 5 pułku strzelców podhalańskich w Przemyślu. Był członkiem oddziału Polskiego Białego Krzyża w Przemyślu^[6]. 28 czerwca 1933 roku został przeniesiony do 63 pułku piechoty w Toruniu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[7]. Następnie, od 21 kwietnia 1937 roku zastępca dowódcy Brygady KOP „Podole”.

II wojna światowa

Dowódca rezerwowego 163 pułku piechoty, walczącego w kampanii wrześniowej 1939 w obronie ziemi koneckiej i szydłowieckiej. 8 września 1939 objął dowództwo nad resztkami 36 Rezerwowej Dywizji Piechoty. Po agresji ZSRR na Polskę przeszedł granicę polsko-węgierską i został internowany. Z Węgier przedostał się na Zachód. W maju 1942 objął dowództwo 9 Batalionu Strzelców Karpackich. Później wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy i dowódcy 2 Brygady Strzelców Karpackich.

Cichociemny

Zgłosił się do służby w okupowanej Polsce. Zrzucony w nocy 21/22 września 1944 r. w operacji lotniczej „Przemek 1”, dowodzonej przez por. naw. Stanisława Kleybora, z samolotu Liberator KG-834 „U” (1586 Eskadra PAF) na placówkę odbiorczą „Rozmaryn” w okolicach miejscowości Czaryż, 6 km od Secemina. Razem z nim skoczyli: ppor. Marian Leśkiewicz ps. Wygoda, ppor. Zenon Sikorski ps. Pożar, por. Tadeusz Sokół ps. Bug 2, mjr Aleksander Stpiczyński ps. Klara, plt. Kazimierz Śliwa ps. Strażak.

We wrześniu i październiku 1944 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy Kieleckiego Korpusu AK. Następnie od października 1944 do stycznia 1945 komendant Okręgu Kraków AK.

Po zakończeniu II wojny światowej został aresztowany przez NKWD i wywieziony do ZSRR, gdzie przebywał do 1955. Po zwolnieniu powrócił do Krakowa, gdzie 17 sierpnia 1957 roku zmarł. Został pochowany w Lubaczowie^[3].

Został upamiętniony symboliczną inskrypcją (podobnie jak Stanisław Nakoniecznikoff-Klukowski), na grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 51-6-23,24)^[8]. W treści tej inskrypcji został określony jako generał brygady^[8].

Awanse

kapitan - 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów piechoty
major - 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 126 lokatą w korpusie oficerów piechoty
podpułkownik - ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 w korpusie oficerów piechoty
pułkownik – 22 września 1944

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyż Niepodległości (3 maja 1932)^[9]
Krzyż Walecznych (trzykrotnie, po raz pierwszy i drugi 1921)^[10]
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 19 marca 1931^[11], 1938 „za zasługi w służbie ochrony pogranicza”^[12])
Brązowy Medal za Długoletnią Służbę (1938)^[a]
Państwowa Odznaka Sportowa (1931)^[13]
Odznaka za Rany i Kontuzje^[14]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[15]

Zobacz też

Znane postacie noszące nazwisko Nakoniecznikoff

Uwagi

↑ Medal nadany Rozkazem nr 25 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 28 maja 1938 roku, pkt 4 (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).

Przypisy

↑ Czasem wzmiankowany jako Nakoniecznikow, zob. Święto K. O. P-u w Czortkowie. „Chwila”. 1274, s. 10, 17 października 1938.
↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Przemysław Nakoniecznikoff”.
↑ ^a ^b Stawecki 1977 ↓.
↑ Janusz Odziemkowski: Polskie formacje etapowe w Galicji Wschodniej na Wołyniu i Ukrainie w latach 1918-1920. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2019, s. 130. ISBN 978-83-8090-616-7.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 141.
↑ „Oświata - to potęga”. Wydawnictwo pamiątkowe z okazji obchodu 15-lecia Niepodległości Państwa Polskiego. Przemyśl: 1933, s. 95.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 126.
↑ ^a ^b Cmentarz Stare Powązki: MARCELINA NAKONIECZNIKOFF, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-06-18] .
↑ M.P. z 1932 r. nr 109, poz. 142 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ „Za męstwo i osobistą odwagę okazane w walce z nieprzyjacielem w obronie Ojczyzny”; Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1836 z 12 lipca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1209)
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 102 „za zasługi na polu wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego”.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 29.
↑ Kronika. Krajowa. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 230 z 6 października 1931.
↑ na podstawie fotografii
↑ na podstawie fotografii z infoboxa

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1923.
Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924.
Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928.
Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932.
Marek Jabłonowski, Jerzy Prochwicz: O Niepodległą i granice. [T. 4], Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939 : wybór dokumentów. Pułtusk, Warszawa: 2001, s. 681, 735. ISBN 83-88067-47-8.
Stanisław Piwowarski, Ostatni komendant Okręgu Krakowskiego Armii Krajowej pułkownik Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski, ps. "Kruk II" - "Garda" - "Czarny", "Krzysztofory" nr 23 Zeszyt Naukowy Muzeum Historycznego Miasta Krakowa
Piotr Stawecki: Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski. Internetowy Polski Słownik Biograficzny, 1977. [dostęp 2018-03-20].

Linki zewnętrzne

biogram na stronie elitadywersji.org

[13] Medal nadany Rozkazem nr 25 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 28 maja 1938 roku, pkt 4 (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).

[1] Czasem wzmiankowany jako Nakoniecznikow, zob. Święto K. O. P-u w Czortkowie. „Chwila”. 1274, s. 10, 17 października 1938.

[2] W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Przemysław Nakoniecznikoff”.

[CITEREFStawecki1977-3] Stawecki 1977 ↓.

[4] Janusz Odziemkowski: Polskie formacje etapowe w Galicji Wschodniej na Wołyniu i Ukrainie w latach 1918-1920. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2019, s. 130. ISBN 978-83-8090-616-7.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_9_z_26_kwietnia_1928_roku,_s._141-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 141.

[6] „Oświata - to potęga”. Wydawnictwo pamiątkowe z okazji obchodu 15-lecia Niepodległości Państwa Polskiego. Przemyśl: 1933, s. 95.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_28_czerwca_1933_roku,_s._126-7] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 126.

[UMW-8] Cmentarz Stare Powązki: MARCELINA NAKONIECZNIKOFF, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-06-18] .

[9] M.P. z 1932 r. nr 109, poz. 142 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[10] „Za męstwo i osobistą odwagę okazane w walce z nieprzyjacielem w obronie Ojczyzny”; Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1836 z 12 lipca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1209)

[11] M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 102 „za zasługi na polu wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego”.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_3_z_11_listopada_1938_roku,_s._29-12] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 29.

[14] Kronika. Krajowa. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 230 z 6 października 1931.

[15] stawie fotografii

[16] stawie fotografii z infoboxa

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[13]

[14]

[15]