Rollinia mucosa
![]() | |||||
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
Rollinia mucosa | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Rollinia mucosa (Jacq.) Baill. Adansonia 8: 268 1868[3] | |||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||||
![]() |
Rollinia mucosa (Jacq.) Baill. – gatunek rośliny z rodziny flaszowcowatych (Annonaceae Juss.). Występuje naturalnie na Karaibach, w Ameryce Centralnej oraz Ameryce Południowej[5][6][7]. Ponadto jest uprawiany w innych tropikalnych regionach świata[7]. W Brazylii jadalne owoce tego gatunku występują pod popularną nazwą biribá[8].
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Rośnie naturalnie na Karaibach, w Ameryce Centralnej oraz Ameryce Południowej[5][6][7]. Występuje w takich krajach jak Meksyk (w stanach Chiapas i Veracruz), Belize, Gwatemala, Honduras, Nikaragua, Kostaryka, Panama, Haiti, Dominikana, na wyspach Portoryko, Gwadelupie, Martynice i Trynidadzie, w Kolumbii, Wenezueli, Gujanie, Ekwadorze, Peru, Brazylii (w stanach Acre, Amazonas, Pará, Bahia, Mato Grosso, Minas Gerais, Rio de Janeiro i Rio Grande do Sul) oraz Boliwii (w departamencie Beni)[5][8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Zimozielone drzewo dorastające do 10 m wysokości. Kora ma brązowoszarawą barwę[7].
- Liście
- Mają podłużnie eliptyczny kształt. Mierzą 15–25 cm długości oraz 8–11 cm szerokości. Są skórzaste, owłosione od spodu. Nasada liścia jest ostrokątna. Blaszka liściowa jest o spiczastym wierzchołku. Ogonek liściowy jest nagi i dorasta do 5–10 mm długości[7].
- Kwiaty
- Są pojedyncze, rozwijają się w kątach pędów. Mierzą 2–3,5 cm średnicy. Działki kielicha mają trójkątny kształt i dorastają do 3–4 mm długości. Płatki zewnętrzne są z występem grzbietowym, natomiast wewnętrzne są mniejsze, w formie łusek[7].
- Owoce
- Synkarpiczne, o kształcie od kulistego do podłużnego, z zaokrąglonymi wypustkami i czarnymi kropkami przy wierzchołku. Są omszone, osadzone na szypułkach. Osiągają 10–20 cm długości i 7–20 cm szerokości. Mają ciemnozielony kolor, później przebarwiając się na żółtawo. Miąższ jest włóknisty i śluzowaty. Owoce wydzielają zapach[7].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Kwitnie od maja do czerwca, natomiast owoce dojrzewają od lipca do listopada[7].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Owoce są spożywane świeże lub w postaci soku. W Brazylii sfermentowany sok dodaje się do wina. Żółte i twarde drewno służy do budowy łodzi[7]. W medycynie owoce wykorzystywane są jako lek orzeźwiający i przeciwszkorbutowy. Ponadto sproszkowane nasiona są używane jako lekarstwo na zapalenie jelit[9].
100 g jadalnej części owoców dostarcza 80 kalorii[9]. Zawartość składników odżywczych w 100 g owoców przedstawia poniższa tabela:
kalorie | 80 |
woda | 77.2 g |
proteiny | 2.8 g |
lipidy | 0.2 g |
glicerydy | 19.1 g |
włókno | 1,3 g |
wapń | 24 mg |
fosfor | 26 mg |
żelazo | 1,2 mg |
witamina B1 | 0,04 mg |
witamina B2 | 0,04 mg |
niacyna | 0,5 mg |
kwas askorbinowy | 33,0 mg |
aminokwasy | (mg na gram azotu (N = 6,25) |
lizyna | 316 mg |
metionina | 178 mg |
treonina | 219 mg |
tryptofan | 57 mg |
Źródło: hort.purdue.edu[9]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
- ↑ a b Rollinia mucosa (Jacq.) Baill.. The Plant List. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).
- ↑ Rollinia mucosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Taxon: Annona mucosa Jacq.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).
- ↑ a b Discover Life: Point Map of Annona mucosa. Encyclopedia of Life. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Rollinia mucosa. Plantes & botanique. [dostęp 2016-05-06]. (fr.).
- ↑ a b Annona mucosa Jacq.. [w:] Lista de Espécies da Flora do Brasil [on-line]. Instituto de Pesquisas Jardim Botânico do Rio de Janeiro. [dostęp 2016-05-06]. (port.).
- ↑ a b c Biriba / Rollinia mucosa. [w:] Morton, J. 1987. Biriba. p. 88–90. In: Fruits of warm climates. Julia F. Morton, Miami, FL [on-line]. hort.purdue.edu. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).