Samuel Dickstein

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Samuel Dickstein
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 maja 1851
Warszawa

Data i miejsce śmierci

28 września 1939
Warszawa

Zawód, zajęcie

uczony

Narodowość

polska

Krewni i powinowaci

Szymon (brat)

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Grób Samuela Dicksteina na cmentarzu żydowskim w Warszawie (po prawej)

Samuel Dickstein (ur. 12 maja 1851 w Warszawie[1], zm. 28 września 1939 tamże[2]) – polski uczony pochodzenia żydowskiego; matematyk, pedagog i historyk nauki, encyklopedysta[3], członek Towarzystwa Historycznego we Lwowie[4].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Rafała i Małgorzaty z Waldenbergów. Brat Szymona Dicksteina. W latach 1866–1869 był słuchaczem Szkoły Głównej. W okresie 1878–1888 prowadził w Warszawie szkołę realną[2]. Zainicjował powstanie na bazie Uniwersytetu Latającego powstanie w 1905 Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. W latach 1906–1908 wykładowca matematyki i dziekan Wydziału Przyrodniczego TKN[5].

W 1915 roku objął posadę profesora Uniwersytetu Warszawskiego, zajmował się głównie teorią liczb i algebrą. W 1921 roku Uniwersytet Warszawski przyznał mu tytuł doktora honoris causa[6]. Był członkiem Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Obrony Państwa w 1920 roku[7].

Był założycielem i wydawcą czasopisma „Wiadomości Matematyczne”. W latach 1897–1939 wydał 47 tomów tego czasopisma[8]; po wojnie było ono reaktywowane w roku 1955 przez Polskie Towarzystwo Matematyczne jako jeden z dwóch roczników tego Towarzystwa. Założył również czasopismo „Prace Matematyczno-Fizyczne”, które ukazywało się w latach 1888–1951, jego tradycja jest kontynuowana od 1955 roku przez „Commentationes Mathematicae” (Prace Matematyczne).

W roku 1904 wygłosił odczyt Wronski als Mathematiker na Międzynarodowym Kongresie Matematyków w Heidelbergu. Było to pierwsze wystąpienie polskiego uczonego na tej największa na świecie konferencji poświęconej matematyce[9].

Zajmował się również historią nauki; wspierał finansowo i intelektualnie pracę Edwarda Stamma[10]. Był również encyklopedystą oraz w latach 1900–1914 członkiem komitetu redakcyjnego Encyklopedii Wychowawczej[11]. Był jednym z założycieli żydowskiej partii „Zjednoczenie”, opowiadającej się za asymilacją Żydów w Polsce.

W 1880 ożenił się z Pauliną z Natansonów (1861–1928)[1].

Zginął w czasie bombardowania Warszawy we wrześniu 1939 roku[12]. Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 20, uliczka 4)[13][14].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Polskie Towarzystwo Matematyczne utworzyło Nagrodę Dicksteina za wkład w nauczanie, popularyzację i historiografię matematyki.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 140.
  2. ↑ a b Wiadomości Matematyczne: Samuel Dickstein (1851–1939) [online], wiadmat.amu.edu.pl [dostęp 2019-06-03].
  3. ↑ Dickstein Samuel, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-02].
  4. ↑ Fryderyk Papée, Towarzystwo historyczne 1886–1900, [w:] Kwartalnik Historyczny, rocznik LI, zeszyt 1–2, Lwów 1937, s. 7.
  5. ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 81, 95 Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
  6. ↑ Doktoraty HC [online], uw.edu.pl [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  7. ↑ Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 19.
  8. ↑ Samuel Dickstein. „Wiadomości Matematyczne”. I–XLVII, 1897–1939. 
  9. ↑ ICM Proceedings 1893-2018 | International Mathematical Union (IMU) [online], mathunion.org [dostęp 2023-07-22].
  10. ↑ A. Wachułka, S. Dickstein a historia matematyki w Polsce w świetle korespondencji z E. Stammem, Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego Seria II: Wiadomości Matematyczne VII (1964), s. 191–202.
  11. ↑ Kierski, t.I 1923 ↓.
  12. ↑ J.J. O’Connor, E.F. Robertson, Samuel Dickstein [online], School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland [dostęp 2020-03-01] (ang.).
  13. ↑ Grób Samuela Dicksteina w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
  14. ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
  15. ↑ M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644 „za zasługi na polu naukowem i pedagogicznem”.
  16. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
  17. ↑ Odznaczeni w dniu 11 listopada. „Nowy Dziennik”, s. 15, nr 312 z 13 listopada 1937. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Prezesi Polskiego Towarzystwa Matematycznego
XX wiek
XXI wiek

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Samuel_Dickstein&oldid=73122790”