Smutek (rysunek van Gogha)

Smutek
Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1882
Medium	litografia
Wymiary	38,9 × 29,2 cm
	Miejsce przechowywania
Lokalizacja	kolekcja prywatna

Smutek
Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1882
Medium	rysunek
Wymiary	44,5 × 27 cm
	Miejsce przechowywania
Lokalizacja	The Garman Ryan Collection, The New Art Gallery Walsall

Smutek (ang. Sorrow) – rysunek Vincenta van Gogha sporządzony w kilku wersjach ok. 10 kwietnia 1882 roku w Hadze^[1] oraz litografia wykonana na jego podstawie ok. 11 listopada tego samego roku^[2]. Zarówno rysunek jak i litografia znajdują się w prywatnych kolekcjach.

Nr kat.: F 929 (rysunek), JH 129; F 1655, JH 259 (litografia).

Smutek jest prawdopodobnie tym rysunkiem van Gogha, który najbardziej zapada w pamięć^[3].

Historia

Modelką była prostytutka Clasina Maria (Sien) Hoornik (1850–1904), którą młody van Gogh spotkał wkrótce po przybyciu do Hagi (styczeń 1882) i z którą zamieszkał. Miała już ona w tym czasie córkę i była w ciąży. Van Gogh wspomniał o Hoornik w liście do brata z 7 maja 1882:

Kobieta w ciąży, która włóczyła się zimą po ulicach i która musiała zarabiać na chleb, wyobrażasz sobie jak. Wziąłem ją jako modelkę i pracowałem z nią przez całą zimę. Nie byłem w stanie dać jej jako modelce całodziennego wynagrodzenia, tym niemniej opłacałem jej czynsz i mogę jak dotąd, dzięki Bogu, chronić ją i jej dziecko od głodu i chłodu, dzieląc się z nią moim chlebem. Kiedy spotkałem tę kobietę, wpadła mi w oko, bo wyglądała źle.^[4]

Jak wynika z listu, Hoornik stała się na pewien okres jego modelką i towarzyszką życia. W tym czasie urodziła chłopca (van Gogh nie był jego ojcem). Presja i oburzenie rodziny spowodowały, że w sierpniu 1883 roku van Gogh odszedł od Hoornik, opuścił Hagę i wyjechał na północ Holandii, do Drenthe.

Opis

Van Gogh narysował Hoornik nagą, siedzącą na zewnątrz domu, z głową wspartą na skrzyżowanych ramionach i obwisłymi piersiami, zwisającymi nad obrzmiałym brzuchem. W prawym dolnym rogu umieścił angielski tytuł "Sorrow", jako że myślał wówczas dużo o swym pobycie w Anglii, żywo interesował się sztuką i literaturą angielską^[5].

Robiąc pierwsze studium van Gogh użył jako podkładu dwóch arkuszy papieru. Kiedy odkrył, że kontur został odbity pod spodem, sporządził dwie kolejne wersje, z których jedną wysłał bratu, a drugą prawdopodobnie zachował dla siebie. Na lewym marginesie tej wersji rysunku umieścił cytat z "La Femme" Jules'a Micheleta:

Jak to jest, że istnieje na ziemi kobieta tak samotna?^[6]

Rysunek powstał w oparciu o "Ilustrację 24" z "Exercises au fusain" francuskiego rysownika i litografa Charlesa Bargue'a (ok. 1826/1827–1883). Użyty w nim ekspresyjny, linearny kontur był rezultatem przemyślanego procesu uczenia się przez van Gogha zasad rysunku ze wspomnianej książki^[7].

Zobacz też

Kobieta szyjąca, z dziewczynką

Przypisy

↑ Vincent van Gogh Gallery: Grafic Works: "Sorrow". [dostęp 2011-01-11]. (ang.).
↑ Vincent van Gogh Gallery: Grafic Works: "Sorrow". [dostęp 2011-01-11]. (ang.).
↑ D. M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, 2006, s. 66. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).
↑ vangoghletters.org: 224: To Theo van Gogh. The Hague, on or about Sunday, 7 May 1882. [dostęp 2011-01-11]. Cytat: A pregnant woman who roamed the streets in winter – who had to earn her bread, you can imagine how. I took that woman as a model and worked with her the whole winter. I couldn't give her a model's full daily wage, but all the same, I paid her rent and have until now been able, thank God, to preserve her and her child from hunger and cold by sharing my own bread with her. When I met this woman, she caught my eye because she looked ill. (ang.).
↑ David Sweetman, Rebecca Alsberg (tłum.): Vincent van Gogh: Ett konstnärsliv (oryg. The love of many things). Stockholm: Natur & Kultur, 1990, s. 170. ISBN 91-27-02251-X. (szw.).
↑ Sorrow. [dostęp 2011-01-11]. Cytat: Comment se fait-il qu'il y ait sur la terre une femme seule? (ang.).
↑ Brian Petrie: Van Gogh. Oxford: Phaidon Press Ltd., 1985. ISBN 0-7148-1631-0. (ang.).

[1] Vincent van Gogh Gallery: Grafic Works: "Sorrow". [dostęp 2011-01-11]. (ang.).

[2] Vincent van Gogh Gallery: Grafic Works: "Sorrow". [dostęp 2011-01-11]. (ang.).

[3] D. M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, 2006, s. 66. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).

[4] vangoghletters.org: 224: To Theo van Gogh. The Hague, on or about Sunday, 7 May 1882. [dostęp 2011-01-11]. Cytat: A pregnant woman who roamed the streets in winter – who had to earn her bread, you can imagine how. I took that woman as a model and worked with her the whole winter. I couldn't give her a model's full daily wage, but all the same, I paid her rent and have until now been able, thank God, to preserve her and her child from hunger and cold by sharing my own bread with her. When I met this woman, she caught my eye because she looked ill. (ang.).

[5] David Sweetman, Rebecca Alsberg (tłum.): Vincent van Gogh: Ett konstnärsliv (oryg. The love of many things). Stockholm: Natur & Kultur, 1990, s. 170. ISBN 91-27-02251-X. (szw.).

[6] Sorrow. [dostęp 2011-01-11]. Cytat: Comment se fait-il qu'il y ait sur la terre une femme seule? (ang.).

[7] Brian Petrie: Van Gogh. Oxford: Phaidon Press Ltd., 1985. ISBN 0-7148-1631-0. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Ogólne	Biografia Chronologia Listy Postimpresjonizm
Rodzina	brat Theo siostra Willemina szwagierka Johanna Andries Bonger reżyser Theo van Gogh
Przyjaciele	Anthon van Rappard Paul Gachet Paul Gauguin Émile Bernard John Peter Russell Eugène Boch Anna Boch Anton Mauve Albert Aurier
Znawcy twórczości	Jacob Baart de la Faille Jan Hulsker
Grupy obrazów	Autoportrety Dwa krzesła Japońszczyzna Słoneczniki Tkacz Wiejskie chaty Wieża starego kościoła w Nuenen
Obrazy	Agostina Segatori siedząca w kawiarni du Tambourin Alejka w Ogrodzie Luksemburskim Alyscamps Arlezjanka Arlezjanka (Pani Ginoux) Autoportret (F 345) Autoportret (F 626) Autoportret (F 627) Autoportret (dedykowany Paulowi Gauguinowi) Autoportret przed sztalugą Autoportret z zabandażowanym uchem Barki z węglem Biały dom w nocy Bzy Chaty kryte strzechą Chaty kryte strzechą pod wzgórzem Cyprysy Cyprysy z dwoma postaciami kobiet Czaszka z palącym się papierosem Czerwona winnica Ćma pawica Dobry Samarytanin Dolina z oraczem widzianym z góry Dom publiczny Dom Vincenta w Arles Domy w Auvers Droga w Auvers po deszczu Droga z cyprysem i gwiazdą Drzewa i poszycie Drzewa oliwne z Alpilles w tle Dwa ścięte słoneczniki Dziecko Marcelle Roulin Dziedziniec szpitala w Arles Dziecko z pomarańczą Fotel Paula Gauguina Gaj oliwny Głowa kobiety z rozpiętymi włosami Gwiaździsta noc Gwiaździsta noc nad Rodanem Irys Irysy Jedzący kartofle Kobieta siedząca przy kołysce Kościół w Auvers Krajobraz górski za szpitalem świętego Pawła Krzesło Vincenta z jego fajką Kwitnące różowe drzewo brzoskwiniowe Kwitnący migdałowiec Kwitnący ogród Kwitnący sad otoczony cyprysami Kwitnący sad z widokiem na Arles La Mousmé Le Moulin de la Galette Łąka w górach: Le Mas de Saint Paul Łodzie rybackie na plaży w Saintes-Maries-de-la-Mer Malarz w drodze do pracy Marguerite Gachet przy pianinie Marguerite Gachet w ogrodzie Martwa natura: deska kreślarska, fajka, cebule i wosk pieczątkarski Martwa natura: wazon z irysami Martwa natura: wazon z pięcioma słonecznikami Martwa natura: wazon ze słonecznikami Martwa natura: wazon z różami Martwa natura z Biblią Martwa natura z francuskimi powieściami i różą Martwa natura z niebieskim emaliowanym dzbankiem do kawy, ceramiką i owocami Matka Roulin ze swym dzieckiem Młyn wodny w Gennep Most Langlois w Arles Most nad Sekwaną w Asnières Naga kobieta leżąca na łóżku Naprawiający drogę Nocna kawiarnia Oddział w szpitalu w Arles Ogrodzone pole ze wschodzącym słońcem Ogród Daubigny’ego Ogród poetów Ogród Szpitala Świętego Pawła Para butów Para zakochanych Pejzaż Auvers w deszczu Pejzaż o zmierzchu Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem Pejzaż z przechadzającą się parą i półksiężycem Pejzaż ze śniegiem Piastunka (Augustine Roulin) Pierwsze kroki Pietà Pokój van Gogha w Arles Pole pszenicy przed burzą Pole pszenicy w deszczu Pole pszenicy z białym domem w Auvers Pole pszenicy z cyprysami Pole pszenicy z krukami Pole pszenicy ze skowronkiem Pole pszenicy ze żniwiarzem i słońcem Południe – Odpoczynek od pracy Portret Adeline Ravoux Portret doktora Félixa Reya Portret doktora Gacheta Portret Eugène’a Bocha Portret kobiety z czerwoną wstążką Portret listonosza Józefa Roulina Portret matki artysty Portret Millieta, podporucznika żuawów Portret „Ojca” Tanguy Ratusz w Auvers 14 lipca 1890 Restauracja de la Sirène w Asnières Sala taneczna w Arles Siewca Snopy pszenicy Sosny i mlecze w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Sosny z postacią w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Spacer więźniów Stara wieża pośród pól Stary człowiek w smutku Szachownice cesarskie w miedzianym wazonie Śnieżny krajobraz z Arles w tle Taras kawiarni w nocy Ulica w Saintes-Maries Wazon z cyniami i innymi kwiatami Wejście do parku publicznego w Arles Widok morza w Saintes-Maries Widok morza w Scheveningen Widok na Arles z irysami na pierwszym planie Widok na Vessenots nieopodal Auvers Widok Saintes-Maries Widzowie na arenie w Arles Wierzby o zachodzie słońca Włoszka Wskrzeszenie Łazarza Wspomnienie ogrodu w Etten Zachód słońca koło Montmajour Zachód słońca: pola pszenicy w pobliżu Arles Zielona winnica Zielone pole pszenicy z cyprysem Żniwa w La Crau z Montmajour w tle Żuaw
Akwarele	Dom Vincenta w Arles (Żółty Dom) Łodzie rybackie na plaży Most Langlois w Arles Nocna kawiarnia Żniwa w Prowansji, po lewej Montmajour Żuaw
Rysunki	Dziedziniec szpitala w Arles Gwiaździsta noc Jedzący kartofle Kobieta szyjąca, z dziewczynką La Mousmé Most Langlois w Arles Pole pszenicy z cyprysami Sien Smutek Ulica w Saintes-Maries Żuaw
Akwaforty	Portret doktora Gacheta: mężczyzna z fajką
Obrazy przypisywane van Goghowi	Martwa natura z kuflem piwa i owocami Autoportret z okaleczonym uchem
Kolekcje publiczne	Muzeum Vincenta van Gogha Kröller-Müller Museum Musée d’Orsay
Van Gogh w sztuce	filmy: Pasja życia (1956) Vincent. Życie i twórczość Vincenta van Gogha (1987) Vincent i Theo (1990) Sny (1990) Van Gogh (1991) Twój Vincent (2017) Van Gogh. U bram wieczności (2019)