Michał I Rumuński

Michał I

Król Rumunii
Okres	od 1927 do 1930
Poprzednik	Ferdynand I
Następca	Karol II
Król Rumunii
Okres	od 1940 do 1947
Poprzednik	Karol II
Następca	republika
Dane biograficzne
Dynastia	Dynastia Rumuńska (do 2007 Hohenzollern-Sigmaringen)
Data i miejsce urodzenia	25 października 1921 Sinaia
Ojciec	Karol II
Matka	Helena, księżniczka grecka i duńska
Żona	Anna Burbon-Parmeńska
Dzieci	Małgorzata Helena Irena Zofia Maria
Odznaczenia

{{Władca infobox}} Przestarzałe pola: "tytulatura". Nieoczekiwana grafika: "2. tytuł" oraz "1. tytuł".

Michał I, właśc. rum. Mihai I (ur. 25 października 1921 w Sinai) – ostatni król Rumunii w latach 1927–1930 i 1940–1947. Syn Karola II i księżnej Heleny, pochodzi z dynastii Hohenzollern-Sigmaringen. Był następcą Ferdynanda I. W sierpniu 1944 obalił dyktaturę Iona Antonescu. W grudniu 1947 pod naciskiem ZSRR abdykował i wyemigrował do Szwajcarii.

Rządy w Rumunii

Plik:King Mihai I of Romania postcard.jpg

Michał w dzieciństwie

Michał I jako król Rumunii

20 lipca 1927 małoletni Michał I objął tron po śmierci króla Ferdynanda. 8 czerwca 1930, z inicjatywy grupy polityków niezadowolonych z regencji, do kraju powrócił ojciec Michała I – Karol II.

Od 1940 roku dyktatorem Rumunii był Ion Antonescu, który zdecydował o przystąpieniu do sojuszu z III Rzeszą niemiecką. Po zwycięstwie Armii Czerwonej nad 4 Armią rumuńską, król Michał próbował przekonać Antonescu do ogłoszenia zawieszenia broni. W związku z odmową dyktatora 23 sierpnia 1944 roku doszło do zamachu stanu zorganizowanego przez Blok Narodowo-Demokratyczny, paramilitarne skrzydło komunistów i część armii rumuńskiej, w wyniku którego aresztowano Antonescu i członków jego rządu. Karol II został odsunięty od władzy, a król Michał (wówczas 19-letni) ponownie został proklamowany królem. Sformowany przez króla rząd wydał rozkaz przerwania walk z Armią Czerwoną, a gen. Antonescu został wydany ZSRR. Król Michał I ogłosił zerwanie sojuszu z Niemcami i wypowiedział im wojnę, stając tym samym po stronie aliantów. W ciągu kilku kolejnych dni wojska radzieckie opanowały dużą część Rumunii, łącznie z Bukaresztem (cały kraj opanowany został do końca października). W dniu 13 września podpisany został oficjalny układ rozejmowy z ZSRR, który pozwalał wojskom radzieckim oficjalnie stacjonować w Rumunii i dawał im faktyczną kontrolę nad krajem, a Rumunię zobowiązywał do zbrojnego udziału w wojnie przeciwko Niemcom. Postanowiono też o powrocie do granic z 1940 roku (o ponownym włączeniu do ZSRR Besarabii i północnej Bukowiny oraz o odzyskaniu przez Rumunię od Węgier północnego Siedmiogrodu). Za postawę w 1944 roku pod koniec wojny prezydent USA Harry Truman odznaczył Michała I orderem Legion of Merit najwyższego stopnia (Chief Commander).

W marcu 1945 nacisk ZSRR (do Bukaresztu przyjechał Andriej Wyszynski) zmusił Michała do powołania rządu Petru Grozy, zdominowanego faktycznie przez Rumuńską Partię Komunistyczną (PCR). W lipcu tego samego roku Józef Stalin nadał Michałowi sowiecki Order Zwycięstwa za osobistą odwagę, jaką król wykazał się w trakcie obalenia Antonescu, za zaprzestanie wojny przeciwko wojskom sprzymierzonym i za wydanie rozkazu wstrzymania ognia. Od sierpnia 1945 do stycznia 1946 miał miejsce tzw. strajk królewski – Michał podjął bezskuteczną próbę przeciwstawienia się komunistycznemu rządowi Petra Grozy, odmawiając podpisywania dekretów.

30 grudnia 1947 król Michał I został zmuszony do abdykacji (w razie odmowy komuniści zagrozili mu zabiciem kilkuset studentów aresztowanych podczas protestów), a 3 stycznia 1948 do emigracji.

Jest ostatnim żyjącym kawalerem Orderu Zwycięstwa.

Małżeństwo i potomstwo

Zamek Peleş w Sinaia zwrócony Michałowi I w 2006 (później król otworzył go ponownie dla zwiedzających w zamian za odpowiednie wynagrodzenie dla rodziny królewskiej)

W listopadzie 1947 roku Michał wyjechał do Londynu na ślub królowej Elżbiety II i tam poznał księżniczkę Annę Parmeńską, swoją przyszłą żonę. Nie uzyskali papieskiej dyspensy i dlatego 10 czerwca 1948 roku w Atenach pobrali się w obrządku prawosławnym. Ślub ten uważany był za nieważny przez Kościół katolicki, dlatego 9 listopada 1966 roku w Monako para wzięła ślub w obrządku katolickim. Urodziło się im 5 córek:

• Małgorzata (ur. 1949), żona Radu Duda, księcia Hohenzollern-Veringen;
• Helena (Elena) (ur. 1950), żona (1) Robina Medforth-Millsa, (2) Alexandra Philipsa Nixon McAteer. Księżniczka Helena jest matką Nicolasa Michaela de Roumanie-Medforth-Mills (ur. 1 kwietnia 1983), który w 2007 roku z rąk dziadka otrzymał tytuł księcia Rumunii i w przyszłości stanie się pierwszym pretendentem do tronu i głową rumuńskiej rodziny królewskiej. Księżniczka Helena jest również matką Elizabeth Kariny de Roumanie-Medforth-Mills (ur. 1989);
• Irena (Irina, ur. 1953) – w 1983 poślubiła Johna Kreugera, z którym rozwiodła się w 2003 r., ponownie wyszła za mąż za Johna Wesleya Walkera. Irena ma dwójkę dzieci: Michaela Torstena de Roumanie-Kreuger (ur. 1985) i Angelikę Margaretę Biankę de Roumanie-Kreuger (ur. 1986), która poślubiła Richarda Roberta Knighta;
• Zofia (Sofia, ur. 1957) – w 1998 r. poślubiła Alaina Michela Léonce Biarneix de Laufenborg, rozwód nastąpił w 2002 r.; jedna córka Elisabeth-Maria Bianca Elena Biarneix de Laufenborg (ur. 1999);
• Maria (ur. 1964) – w 1995 r., wbrew woli ojca, poślubiła Polaka Casimira/Kazimierza Mystkowskiego (ur. 13 września 1958 we wsi Las-Toczyłowo k. Łomży). Para rozwiodła się w grudniu 2003 roku.

Dalsze życie

Po 1989 roku, kiedy Michał I próbował wrócić do kraju, raz został zatrzymany na lotnisku. Potem udało mu się wyjechać poza Bukareszt, ale po kilku kilometrach zatrzymała go policja i zmusiła do wyjazdu. W 1992 nowy rząd Rumunii zezwolił w końcu Michałowi I na przyjazd do Rumunii, jednak przestraszony jego entuzjastycznym przyjęciem (ponad milion mieszkańców Bukaresztu wyszło na ulice, aby zobaczyć króla), zabronił mu wstępu do kraju na kolejne 5 lat. W 1997 nowym prezydentem Rumunii został Emil Constantinescu i powtórnie przyznał Michałowi I rumuńskie obywatelstwo. Michał I otrzymał również wszystkie uprawnienia byłej głowy państwa i jest w kraju oficjalnie tytułowany królem. Przysługuje mu m.in. ochrona i pensja byłej głowy państwa. Byłemu monarsze zwrócono również kilka rezydencji monarszych.

Z konstytucyjnego punktu widzenia Rumunia jest republiką. Ale w republice Rumunii jest król oraz królewska rodzina i Dom Królewski. Król spędza swój czas w Aubonne, małej szwajcarskiej wiosce nad jeziorem Leman, ale od kilku lat mieszka też w swojej rezydencji w zachodniej Rumunii (w Săvârşin, zamku kupionym przez rodzinę królewską w 1943 roku). Rodzina królewska korzysta także z prywatności zapewnionej przez Pałac Elżbiety, piękną posiadłość w zielonym obszarze na północ od Bukaresztu, udostępnionym rodzinie królewskiej przez władze Rumunii. To właśnie, na pierwszym piętrze tego pałacu, król Michał zmuszony został do abdykacji 30 grudnia 1947 roku.

30 grudnia 2007 roku ogłosił akt o nazwie „Fundamentalne prawa Rodziny Królewskiej Rumunii”, w którym uznał za spadkobierczynię praw do korony rumuńskiej swoja najstarszą córkę Małgorzatę. Jako że dotychczasowe prawo sukcesyjne nie dopuszczało do dziedziczenia tronu przez kobiety, zaznaczył tym samym, że w razie restauracji monarchii należy znieść prawo salickie w zakresie dziedziczenia tronu. Zmiana zasad dziedziczenia ma prywatny charakter. Zgodnym z ostatnim prawem sukcesyjnym obowiązującym przed zniesieniem monarchii rumuńskiej, następcą praw do tronu rumuńskiego, jest Karol Fryderyk, książę Hohenzollern, głowa rodu Hohenzollern-Sigmarinen (ur. 20 kwietnia 1952).

Odznaczenia

Rumuńskie

• Wielki Mistrz Orderu Karola I
• Wielki Mistrz Orderu Wiernej Służby
• Wielki Mistrz Orderu Korony Rumunii
• Wielki Mistrz Orderu Gwiazdy Rumunii
• Order Michała Walecznego
• Order Ferdynanda I

Zagraniczne

• Order Domowy Książęcy Hohenzollernów (Hohenzollern-Sigmaringen)
• Krzyż Wielki Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego (Wielka Brytania)
• Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia)
• Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja)
• Łańcuch Orderu Jerzego I (Grecja)
• Order Annuncjaty (Włochy)
• Order Orła Białego (Polska, 1937)
• Łańcuch Orderu Białej Róży (Finlandia, 1942)
• Wielki Komandor Legii Zasługi (USA)
• Order Zwycięstwa (ZSRR)