Owińska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Pernambuko (dyskusja | edycje) →Historia: źródła/przypisy, linki zewnętrzne |
Michal-100 (dyskusja | edycje) m poprawa linków, liczba ludności |
||
| Linia 12: | Linia 12: | ||
|sołectwo = |
|sołectwo = |
||
|wysokość = |
|wysokość = |
||
|liczba ludności = |
|liczba ludności = 2170<ref>[http://www.czerwonak.pl/mieszkaniec/pl/niezbednik/charakterystyka.html Gmina Czerwonak - Charakterystyka]</ref> |
||
|rok = 2013 |
|rok = 2013 |
||
|strefa numeracyjna = (+48) 61 |
|strefa numeracyjna = (+48) 61 |
||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Owińska''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo wielkopolskie|województwie wielkopolskim]], w [[powiat poznański|powiecie poznańskim]], w [[Czerwonak (gmina)|gminie Czerwonak]], położona około 8 km na północ od granic Poznania, licząca |
'''Owińska''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo wielkopolskie|województwie wielkopolskim]], w [[powiat poznański|powiecie poznańskim]], w [[Czerwonak (gmina)|gminie Czerwonak]], położona około 8 km na północ od granic Poznania, licząca 2170 mieszkańców <small>(31.12.2013)</small>. |
||
[[Podział administracyjny Polski 1975–1998|W latach 1975-1998]] miejscowość położona była w [[województwo poznańskie|województwie poznańskim]]. |
[[Podział administracyjny Polski 1975–1998|W latach 1975-1998]] miejscowość położona była w [[województwo poznańskie|województwie poznańskim]]. |
||
| Linia 49: | Linia 49: | ||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
=== Zespół pocysterski === |
=== Zespół pocysterski === |
||
{{osobny artykuł|Klasztor Cysterek w Owińskach}} |
|||
[[Plik:Owińska kościół pw. św. Jana Chrzciciela2.JPG|thumb|250px|Zespół pocysterski]] |
[[Plik:Owińska kościół pw. św. Jana Chrzciciela2.JPG|thumb|250px|Zespół pocysterski]] |
||
Owińska znane są przede wszystkim z barokowego |
Owińska znane są przede wszystkim z barokowego zespołu pocysterskiego, na który składają się: kościół pw. św. Jana Chrzciciela, obecnie parafialny – wybudowany w latach 1720-28 według projektu Pompeo Ferrariego, klasztor – wybudowany wg projektu Jana Catenazziego w 1700 r. i odbudowany po pożarze w 1720 r. przez Pompeo Ferrariego, a następnie przebudowany w latach 1873-75 dla potrzeb znajdującego się wówczas w nim Szpitala Psychiatrycznego, oraz plebania klasztorna. W budynkach poklasztornych znajduje się od 1952 r. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych, w którym pracował m.in. [[Tadeusz Piszczek]]. |
||
=== Kościół pw. św. Mikołaja === |
=== Kościół pw. św. Mikołaja === |
||
Wersja z 00:51, 26 sty 2014
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
 Pałac von Treskow w Owińskach | |
| Państwo | wielkopolskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2013) |
2170[1] |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 61 |
| Kod pocztowy |
62-005 |
| Tablice rejestracyjne |
PZ |
| SIMC | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} | |
Owińska – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Czerwonak, położona około 8 km na północ od granic Poznania, licząca 2170 mieszkańców (31.12.2013).
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie poznańskim.
Historia
Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych pochodzi z roku 1249 z dokumentu sygnowanego przez Przemysła I[2] i po łacinie wymienia nazwę Ovensko[3], jednak znaleziono w pobliżu ślady osadnictwa datowane na IV tysiąclecie p.n.e.
Miejscowość pod zlatynizowaną nazwą Ovensko oraz Owensk wymieniona jest w łacińskim dokumencie wydanym w Poznaniu w 1280 roku sygnowanym przez króla polskiego Przemysła II.[4] Kolejny dokument tego księcia wymienia miejscowość pod nazwą Owensko.[5] Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiiej formie "Ouenzko" wymienia spisany ok. 1300 roku średniowieczny łaciński utwór opisujący żywot świętej Jadwigi Vita Sanctae Hedwigis.[6] Od założenia w połowie XIII wieku do kasaty zakonu w 1797 roku własność klasztoru cysterek, później rodziny von Treskow.
Własność cysterek
Klasztor został ufundowany w latach 1242 – 1252 przez księcia Przemysła I oraz jego brata księcia Bolesława Pobożnego dla sióstr pochodzących z Trzebnicy. W ciągu wieków dzięki licznym darowiznom majątek klasztorny bardzo się powiększył i obejmował wiele okolicznych wsi (m.in. Barcinek, Biedrusko, Bolechowo, Chludowo, Czerwonak (?), Dębogóra, Miękowo, Radojewo, Radzim, Skorzęcin, Trzuskotowo, Wierzonka). Na terenie klasztoru siostry prowadziły szkołę żeńską.
Od 1797 do 1939
Po II rozbiorze Polski w 1793 Owińska znalazły się pod panowaniem Prus. Nastąpiło odebranie własności ziem klasztorowi i sprzedanie ich w 1797 berlińskiemu bankierowi Zygmuntowi Ottonowi von Treskow. Okoliczne tereny pozostały własnością rodziny von Treskow do zakończenia II wojny światowej w 1945. Zakonnice przebywały w klasztorze do 1835, kiedy nastąpiła ostateczna kasata klasztoru (po ówczesnym przesiedleniu pozostałych zakonnic do innych miejscowości). W 1838 w budynkach poklasztornych otwarto zakład dla psychicznie chorych, który w latach 1870-73 powiększono o zespół zabudowań w innej części Owińsk. W 1938 r., z okazji 100-lecia istnienia szpitala, odbył się w Poznaniu i Owińskach zjazd psychiatrów z całej Polski.
W czasie okupacji
W 1939 hitlerowcy w ramach akcji T4 zamordowali wszystkich pacjentów szpitala (część w lasach na północ od Obornik, część zagazowano w Forcie VII). W Owińskach działał obóz koncentracyjny będący filią obozu Groß-Rosen. W budynkach po byłym ośrodku wychowawczym, a jeszcze wcześniej po nowym ośrodku eutanazji dla dorosłych przy ul. Kolejowej, mieściła się szkoła SS im. Adolfa Hitlera. Pomieszczenia przyklasztorne zajął natomiast Wehrmacht. W pomieszczeniach piwnicznych kompleksu pocysterskiego do dnia dzisiejszego (15.07.2007) widoczne są napisy na ścianie. Sam kościół był natomiast magazynem. W lasach mieścił się poligon dla niemieckich żołnierzy i tak zwany panzergrab, czyli rów przeciwczołgowy. Pozostałości po transzejach i sam rów widoczne są do dziś.
Lata powojenne
Po wojnie w budynkach poklasztornych, od 1946 roku, otwarto Zakład Wychowawczy, przeniesiony w 1952 r. na ul. Kolejową do zabudowań dawnego szpitala psychiatrycznego. W miejsce Zakładu Wychowawczego w budynkach poklasztornych umieszczono ośrodek dla dzieci niewidomych, przeniesiony z zabudowań przy ul. Kolejowej, przekształcony później w Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych. Lokalne Państwowe Gospodarstwo Rolne wybudowało w 1970 w południowej części wsi wielkie zakłady szklarniowe, gdzie hodowane były głownie kwiaty ozdobne.
Zabytki
Zespół pocysterski
Owińska znane są przede wszystkim z barokowego zespołu pocysterskiego, na który składają się: kościół pw. św. Jana Chrzciciela, obecnie parafialny – wybudowany w latach 1720-28 według projektu Pompeo Ferrariego, klasztor – wybudowany wg projektu Jana Catenazziego w 1700 r. i odbudowany po pożarze w 1720 r. przez Pompeo Ferrariego, a następnie przebudowany w latach 1873-75 dla potrzeb znajdującego się wówczas w nim Szpitala Psychiatrycznego, oraz plebania klasztorna. W budynkach poklasztornych znajduje się od 1952 r. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych, w którym pracował m.in. Tadeusz Piszczek.
Kościół pw. św. Mikołaja
W latach 1574-1835 kościołem parafialnym był renesansowy kościół pw. św. Mikołaja. Kościół ten od 1939 roku jest nieużytkowany i popada powoli w ruinę. Obok znajduje się niewielki cmentarz, na którym w latach 70. XX wieku wydzielono kwaterę dla zmarłych pensjonariuszy zakładu opiekuńczo-leczniczego znajdującego się w jednym z budynków dawnego szpitala psychiatrycznego przy ul. Cysterek[7].
Pałac w Owińskach
Piękny późnoklasycystycznym obiektem jest pałac pochodzący z lat 1804-06, wybudowany dla Ottona von Treskowa, ówczesnego właściciela Owińsk. Projektantem budowli był jeden z architektów berlińskich, być może Karol Fryderyk Schinkel lub Franciszek Catella. Właścicielami do II wojny byli spadkobiercy von Treskow. W czasie wojny w piwnicach tego pałacu urządzono katownie. Po wojnie w pałacu mieściła się m.in. szkoła i przedszkole – wówczas stan budynku był jeszcze dobry. Sprzedany niesprawdzonemu nabywcydata[potrzebny przypis] został ogołocony z cenniejszych elementów wyposażeniadata[potrzebny przypis]. Dzisiaj ponownie własność gminy, zabezpieczona, lecz nieomal w ruinie.
Wewnątrz szczególnie ciekawa jest trójnawowa sień z kolumnami oraz nakryty parasolowatym sklepieniem westybul. W ścianie frontowej centralny ryzalit poprzedzony portykiem z czterema doryckimi kolumnami podtrzymującymi balkon. Na piętrze obszerna sala przez całą szerokość budynku. Pałac położony jest w sporym XIX-wiecznym parku, obecnie zaniedbanym. Na podjazd przed pałacem prowadzą dwie bramy – kordegardy.
Szpital psychiatryczny
W parku przy ul. Kolejowej znajdują się budynki tzw. nowego zakładu psychiatrycznego, zbudowanego w latach 60. XIX w. W latach 1952-1993 mieścił się w nim Młodzieżowy Zakład Wychowawczy, a od czasu jego zamknięcia systematycznie popada w ruinę.
Droga świętego Jakuba
Przez wieś przebiega Wielkopolska Droga św. Jakuba odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.
Komunikacja
Wieś położona jest przy drodze wojewódzkiej nr 196 z Poznania do Wągrowca. Znajduje się tu również stacja kolejowa Owińska linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód - Bydgoszcz Główna.
Sport
W roku 2012 we wsi powstał wyciąg do nart wodnych i wakeboardu WakeSpot będąc jedynym tego rodzaju obiektem w okolicy. We wsi działa piłkarski klub sportowy Błękitni Owińska. Wiosną 2011 klub wywalczył awans do IV Ligi.
Ciekawostki
- Owińska były połączone przeprawą promową na rzece Warcie z Radojewem. Została ona zerwana w styczniu 1945 r. w czasie ucieczki Niemców przed Sowietami. Od kilku lat planowana jest jej odbudowa w tym miejscu,
- w 1806 Owińska odwiedził i zwiedzał klasztor Napoleon Bonaparte. Cesarz przebywał w tym czasie w Poznaniu i robił konne wycieczki po okolicy. 13 grudnia w towarzystwie Dezyderego Chłapowskiego przejechał przez Naramowice oraz Radojewo i korzystając z przeprawy promowej dotarł do Owińsk,
- Owińska leżą na trasie szlaku cysterskiego,
- w XIX w. funkcjonowała cegielnia, która zaopatrywała Twierdzę Poznań oraz inne obiekty w materiały budowlane,
- w Owińskach powstał pierwszy w Polsce i w Europie Park Orientacji Przestrzennej i Ogród Zabaw dla niewidomych. Jest on usytuowany w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla dzieci niewidomych. Park pomaga niewidomym i niedowidzącym dzieciom przystosować się do poruszania się samodzielnie w mieście. Został otwarty 3 września 2012 r. W maju 2013 r. projekt ten zwyciężył w konkursie "Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich", w kategorii „Miejsce przyjazne dzieciom" [8]
- ↑ Gmina Czerwonak - Charakterystyka
- ↑ "Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski", tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.243.
- ↑ KODEKS DYPLOMATYCZNY WIELKOPOLSKI. TOM XI. Dokument nr 1704
- ↑ "Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski", tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.465-66.
- ↑ "Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski", tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.484.
- ↑ "Monumenta Poloniae Historica", Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita Sanctae Hedwigis", str. 552.
- ↑ Strona internetowa parafii Owińska. [dostęp 2011-09-26].
- ↑ Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: Znamy zwycięzców konkursu "Polska Pięknieje – 7 cudów Funduszy Europejskich"
Linki zewnętrzne
- Serwis mieszkańców wsi Owińska
- Galeria zdjęć opuszczonego szpitala psychiatrycznego w Owińskach
- Galeria zdjęć na stronie opuszczone.com
- Zdjęcia na stronie opuszczone.net
| Sołectwa | |
|---|---|
| Pozostałe miejscowości |
