Krzyżacy (powieść): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 109.196.50.59 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Einsbor. Znacznik: Wycofanie zmian |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawia linkowanie do disambigów, a niekiedy błędy typograficzne oraz techniczne. |
||
Linia 21: | Linia 21: | ||
'''Krzyżacy''' – [[powieść historyczna]] [[Henryk Sienkiewicz|Henryka Sienkiewicza]], która ukazywała się w czasopiśmie „[[Tygodnik Ilustrowany]]”<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Tygodnik Ilustrowany |data = |data dostępu = 2018-02-13 |opis = Od nr 6 (6 lutego) 1897 do nr 28 (14 lipca) 1900 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/press/tygodnik-illustrowany,Nzk5ODM5MQ/}}</ref> od lutego 1897 do lipca 1900 roku, a w postaci książkowej w roku [[1900]]<ref>Ze zmianami wprowadzonymi przez H.Sienkiewicza.</ref>. Powieść przedstawia dzieje [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|konfliktu polsko-krzyżackiego]], a akcja utworu toczy się od [[1399]] (rok śmierci królowej [[Jadwiga Andegaweńska|Jadwigi]]) do [[1410]] ([[bitwa pod Grunwaldem]]). |
'''Krzyżacy''' – [[powieść historyczna]] [[Henryk Sienkiewicz|Henryka Sienkiewicza]], która ukazywała się w czasopiśmie „[[Tygodnik Ilustrowany]]”<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Tygodnik Ilustrowany |data = |data dostępu = 2018-02-13 |opis = Od nr 6 (6 lutego) 1897 do nr 28 (14 lipca) 1900 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/press/tygodnik-illustrowany,Nzk5ODM5MQ/}}</ref> od lutego 1897 do lipca 1900 roku, a w postaci książkowej w roku [[1900]]<ref>Ze zmianami wprowadzonymi przez H.Sienkiewicza.</ref>. Powieść przedstawia dzieje [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|konfliktu polsko-krzyżackiego]], a akcja utworu toczy się od [[1399]] (rok śmierci królowej [[Jadwiga Andegaweńska|Jadwigi]]) do [[1410]] ([[bitwa pod Grunwaldem]]). |
||
W okresie publikacji powieść była protestem przeciwko [[germanizacja|germanizacji]] prowadzonej przez władze [[Rozbiory Polski|zaboru]] [[Królestwo Prus|pruskiego]]. Sienkiewicz w swojej książce przywołał Polskę w okresie świetności jej oręża i skupił się na zwycięstwie nad [[Zakon krzyżacki|Zakonem krzyżackim]]. Tytuł oraz tematyka powieści Sienkiewicza była zainspirowana powieścią ''[[Krzyżacy 1410]]'' [[Józef Ignacy Kraszewski|Józefa Ignacego Kraszewskiego]] z [[1874]] roku<ref>[https://www.ibuk.pl/fiszka/108768/krzyzacy-1410.html ''Krzyżacy 1410''] na ibuk.pl</ref>. |
W okresie publikacji powieść była protestem przeciwko [[germanizacja|germanizacji]] prowadzonej przez władze [[Rozbiory Polski|zaboru]] [[Królestwo Prus|pruskiego]]. Sienkiewicz w swojej książce przywołał Polskę w okresie świetności jej oręża i skupił się na zwycięstwie nad [[Zakon krzyżacki|Zakonem krzyżackim]]. Tytuł oraz tematyka powieści Sienkiewicza była zainspirowana powieścią ''[[Krzyżacy 1410]]'' [[Józef Ignacy Kraszewski|Józefa Ignacego Kraszewskiego]] z [[1874]] roku<ref name="Krzyżacy 1410">[https://www.ibuk.pl/fiszka/108768/krzyzacy-1410.html ''Krzyżacy 1410''] na ibuk.pl</ref>. |
||
W roku 1960, w 550. rocznicę bitwy pod Grunwaldem, powstał polski film w reżyserii [[Aleksander Ford|Aleksandra Forda]], pt. ''[[Krzyżacy (film)|Krzyżacy]]'' będący ekranizacją powieści. |
W roku 1960, w 550. rocznicę bitwy pod Grunwaldem, powstał polski film w reżyserii [[Aleksander Ford|Aleksandra Forda]], pt. ''[[Krzyżacy (film)|Krzyżacy]]'' będący ekranizacją powieści. |
||
Książka została przetłumaczona na 25 języków{{fakt}}. |
Książka została przetłumaczona na 25 języków{{fakt}}. |
||
== Tło historyczne == |
== Tło historyczne == |
||
Tłem historycznym ''Krzyżaków'' jest fragment historii Polski przedstawiający konflikt jagiellońskiej Polski z [[zakon krzyżacki|zakonem krzyżackim]]. Przy pisaniu powieści autor korzystał z ''Kroniki'' Janka z Czarnkowa, ''Historii'' Jana Długosza, dzieł takich historyków jak [[Stanisław Smolka]] i [[Karol Szajnocha]], niemieckich i francuskich opracowań historycznych, map, odpisów ksiąg itd. |
Tłem historycznym ''Krzyżaków'' jest fragment historii Polski przedstawiający konflikt jagiellońskiej Polski z [[zakon krzyżacki|zakonem krzyżackim]]. Przy pisaniu powieści autor korzystał z ''Kroniki'' Janka z Czarnkowa, ''Historii'' Jana Długosza, dzieł takich historyków jak [[Stanisław Smolka]] i [[Karol Szajnocha]], niemieckich i francuskich opracowań historycznych, map, odpisów ksiąg itd. |
||
Na tle znaczących wydarzeń historycznych autor opisuje dzieje barwnych i wyrazistych postaci. Bohaterami powieści są: Jurand ze Spychowa i jego córka Danusia, a także polski rycerz Maćko i jego bratanek Zbyszko z Bogdańca. Tragiczna miłość Zbyszka i Danusi stanowi wątek melodramatyczny, a walka ze zdradzieckimi Krzyżakami miała podnosić ducha Polaków pod zaborami. |
Na tle znaczących wydarzeń historycznych autor opisuje dzieje barwnych i wyrazistych postaci. Bohaterami powieści są: Jurand ze Spychowa i jego córka Danusia, a także polski rycerz Maćko i jego bratanek Zbyszko z Bogdańca. Tragiczna miłość Zbyszka i Danusi stanowi wątek melodramatyczny, a walka ze zdradzieckimi Krzyżakami miała podnosić ducha Polaków pod zaborami. |
||
Kulminacją powieści jest zwycięska [[bitwa pod Grunwaldem]], przedstawiona jako tryumf oręża polsko-litewskiego. Przebieg bitwy Sienkiewicz odtworzył według [[Jan Długosz|Jana Długosza]] i pod wpływem obrazu [[Jan Matejko|Jana Matejki]]. Powieść opisuje wiele wydarzeń i postaci historycznych, choć nie wszystkie opisane są zgodnie z prawdą<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Kuczyński| imię = Stefan| autor link = | tytuł = Rzeczywistość historyczna w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza | wydawca = PIW| miejsce = Warszawa| rok = 1967| wydanie= 2| strony =| isbn =}}</ref>. |
Kulminacją powieści jest zwycięska [[bitwa pod Grunwaldem]], przedstawiona jako tryumf oręża polsko-litewskiego. Przebieg bitwy Sienkiewicz odtworzył według [[Jan Długosz|Jana Długosza]] i pod wpływem obrazu [[Jan Matejko|Jana Matejki]]. Powieść opisuje wiele wydarzeń i postaci historycznych, choć nie wszystkie opisane są zgodnie z prawdą<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Kuczyński| imię = Stefan| autor link = | tytuł = Rzeczywistość historyczna w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza | wydawca = PIW| miejsce = Warszawa| rok = 1967| wydanie= 2| strony =| isbn =}}</ref>. |
||
Książkowe wydanie powieści w roku 1900 uwieńczyło jubileusz dwudziestopięciolecia pracy pisarza. ''Krzyżacy'' ze względu na antyniemiecką wymowę byli pierwszą książką wydaną w Polsce po zakończeniu II wojny światowej; powieść została wydana w sierpniu 1945 roku<ref>H. Markiewicz, ''Henryk Sienkiewicz'', Polski Słownik Biograficzny, t. 37, 1996-1997, s. 214.</ref>. |
Książkowe wydanie powieści w roku 1900 uwieńczyło jubileusz dwudziestopięciolecia pracy pisarza. ''Krzyżacy'' ze względu na antyniemiecką wymowę byli pierwszą książką wydaną w Polsce po zakończeniu II wojny światowej; powieść została wydana w sierpniu 1945 roku<ref>H. Markiewicz, ''Henryk Sienkiewicz'', Polski Słownik Biograficzny, t. 37, 1996-1997, s. 214.</ref>. |
||
[[Plik:Krzyzacy-rekopis.jpg|thumb|350px|Kopia [[rękopis]]u pierwszej strony powieści]] |
[[Plik:Krzyzacy-rekopis.jpg|thumb|350px|Kopia [[rękopis]]u pierwszej strony powieści]] |
||
Linia 65: | Linia 65: | ||
* Cztan z Rogowa – zabiegał wraz z Wilkiem z Brzozowej o względy Jagienki ze Zgorzelic, córki Zycha; bił się o nią ze Zbyszkiem z Bogdańca w gospodzie w Krześni; później walczył w bitwie pod Grunwaldem. |
* Cztan z Rogowa – zabiegał wraz z Wilkiem z Brzozowej o względy Jagienki ze Zgorzelic, córki Zycha; bił się o nią ze Zbyszkiem z Bogdańca w gospodzie w Krześni; później walczył w bitwie pod Grunwaldem. |
||
* Wilk z Brzozowej – zabiegał wraz z Cztanem z Rogowa o względy Jagienki ze Zgorzelic, córki Zycha; bił się o nią ze Zbyszkiem z Bogdańca w gospodzie w Krześni, zginął na Śląsku walcząc pod grodem. |
* Wilk z Brzozowej – zabiegał wraz z Cztanem z Rogowa o względy Jagienki ze Zgorzelic, córki Zycha; bił się o nią ze Zbyszkiem z Bogdańca w gospodzie w Krześni, zginął na Śląsku walcząc pod grodem. |
||
* [[Fulko de Lorche]] – [[Rycerstwo|rycerz]] z [[Lotaryngia|Lotaryngii]]. Był gościem [[zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]], krewnym książąt z [[Brabancja|Brabancji]]. Przyjaźnił się ze Zbyszkiem z Bogdańca, który uratował go przed [[tur]]em. Ożenił się z Jagienką z Długolasu. W bitwie pod Grunwaldem walczył po stronie wojsk polsko-litewskich. W wersji filmowej postać tę zagrał [[Leon Niemczyk]]. |
* [[Fulko de Lorche]] – [[Rycerstwo|rycerz]] z [[Lotaryngia|Lotaryngii]]. Był gościem [[zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]], krewnym książąt z [[Brabancja (kraina historyczna)|Brabancji]]. Przyjaźnił się ze Zbyszkiem z Bogdańca, który uratował go przed [[tur]]em. Ożenił się z Jagienką z Długolasu. W bitwie pod Grunwaldem walczył po stronie wojsk polsko-litewskich. W wersji filmowej postać tę zagrał [[Leon Niemczyk]]. |
||
* [[Hlawa]] (Głowacz) – pomocnik (giermek) Zbyszka z Bogdańca, z pochodzenia Czech. |
* [[Hlawa]] (Głowacz) – pomocnik (giermek) Zbyszka z Bogdańca, z pochodzenia Czech. |
||
* [[Sanderus]] – Niemiec, lubiący nieco fantazjować i użalać się nad sobą oszust sprzedający fałszywe [[relikwie]] i [[odpust]]y: całkowite, na 500, 300 lub 200 lat – jak również tańsze „aby i ubodzy ludzie mogli je nabywać i tym sposobem czyśćcowe męki sobie skracać”. W jego ofercie znajdowały się między innymi: kopytko z osiołka, na którym odbyła się ucieczka Świętej Rodziny do Egiptu; pióro ze skrzydeł archanioła Gabriela; olej, w którym poganie chcieli usmażyć świętego Jana; szczebel z drabiny, o której się śniło Jakubowi oraz łzy Marii Egipcjanki. Twierdził, że odwiedził Ziemię Świętą, [[Konstantynopol]], [[Rzym]], [[Francja|Francję]], skąd powrócił na ziemie zakonu krzyżackiego oraz [[Mazowsze]]. Mówi po polsku, „gdyż się w Toruniu urodziłem, gdzie wszystek naród tak mówi. Później mieszkałem w Malborku, ale i tam to samo! Ba! nawet i bracia zakonni waszą mowę rozumieją.” Miłośnik wina, nie gardzący jednak kobylim mlekiem w sytuacjach, gdy brak było pod ręką szlachetniejszego trunku. Zbyszko z Bogdańca udzielił mu pomocy, gdy koń handlarza uciekł (według Sanderusa: został zjedzony przez wilki). Sanderus przez długi czas wędrował ze Zbyszkiem i pomógł mu w odzyskaniu [[Danusia Jurandówna|Danusi]]. |
* [[Sanderus]] – Niemiec, lubiący nieco fantazjować i użalać się nad sobą oszust sprzedający fałszywe [[relikwie]] i [[odpust]]y: całkowite, na 500, 300 lub 200 lat – jak również tańsze „aby i ubodzy ludzie mogli je nabywać i tym sposobem czyśćcowe męki sobie skracać”. W jego ofercie znajdowały się między innymi: kopytko z osiołka, na którym odbyła się ucieczka Świętej Rodziny do Egiptu; pióro ze skrzydeł archanioła Gabriela; olej, w którym poganie chcieli usmażyć świętego Jana; szczebel z drabiny, o której się śniło Jakubowi oraz łzy Marii Egipcjanki. Twierdził, że odwiedził Ziemię Świętą, [[Konstantynopol]], [[Rzym]], [[Francja|Francję]], skąd powrócił na ziemie zakonu krzyżackiego oraz [[Mazowsze]]. Mówi po polsku, „gdyż się w Toruniu urodziłem, gdzie wszystek naród tak mówi. Później mieszkałem w Malborku, ale i tam to samo! Ba! nawet i bracia zakonni waszą mowę rozumieją.” Miłośnik wina, nie gardzący jednak kobylim mlekiem w sytuacjach, gdy brak było pod ręką szlachetniejszego trunku. Zbyszko z Bogdańca udzielił mu pomocy, gdy koń handlarza uciekł (według Sanderusa: został zjedzony przez wilki). Sanderus przez długi czas wędrował ze Zbyszkiem i pomógł mu w odzyskaniu [[Danusia Jurandówna|Danusi]]. |
||
Linia 75: | Linia 75: | ||
== ''Krzyżacy'' Kraszewskiego a Sienkiewicza == |
== ''Krzyżacy'' Kraszewskiego a Sienkiewicza == |
||
W roku 1874, czyli 23 lata przed rozpoczęciem ukazywania się ''Krzyżaków'' Henryka Sienkiewicza powstała powieść ''[[Krzyżacy 1410]]'' [[Józef Ignacy Kraszewski|Józefa Ignacego Kraszewskiego]]. Sienkiewicz znał powieść Kraszewskiego, recenzował ją i zainspirował się nią w pisaniu swojej wersji [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|konfliktu polsko-krzyżackiego]]<ref |
W roku 1874, czyli 23 lata przed rozpoczęciem ukazywania się ''Krzyżaków'' Henryka Sienkiewicza powstała powieść ''[[Krzyżacy 1410]]'' [[Józef Ignacy Kraszewski|Józefa Ignacego Kraszewskiego]]. Sienkiewicz znał powieść Kraszewskiego, recenzował ją i zainspirował się nią w pisaniu swojej wersji [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|konfliktu polsko-krzyżackiego]]<ref name="Krzyżacy 1410"/><ref>[http://krz.ostatnidzwonek.pl/a-647-2.html Geneza ''Krzyżaków''] na ostatnidzwonek.pl</ref>. |
||
Jednak o ile powieść Kraszewskiego, zgodnie z tytułem skupia się na działaniach Zakonu i jego zwolenników, to ''Krzyżacy'' Sienkiewicza ukazują przede wszystkim przygotowania Polaków do konfliktu. Poza tym Kraszewski przedstawia również wydarzenia po Grunwaldzie, w tym nieudane [[Oblężenie Malborka (1410)|oblężenie Malborka]], a jego powieść odznacza się większym realizmem w przedstawieniu rzeczywistych zdarzeń i tła historycznego. Tymczasem Sienkiewicz gloryfikuje zwycięstwo grunwaldzkie i jako przyczyny wojny sugeruje [[nacjonalizm|narodowościowy]] konflikt polsko-niemiecki, co w stosunku do XV wieku jest [[anachronizm]]em. Uważa się też, że przedstawione przez Kraszewskiego postacie (na przykład główna bohaterka Ofka) są bardziej wielowymiarowe niż u Sienkiewicza<ref>[http://projekt-kraszewski.blogspot.com/2012/02/92.html ''Krzyżacy 1410''] na projekt-kraszewski.blogspot.com</ref>. |
Jednak o ile powieść Kraszewskiego, zgodnie z tytułem skupia się na działaniach Zakonu i jego zwolenników, to ''Krzyżacy'' Sienkiewicza ukazują przede wszystkim przygotowania Polaków do konfliktu. Poza tym Kraszewski przedstawia również wydarzenia po Grunwaldzie, w tym nieudane [[Oblężenie Malborka (1410)|oblężenie Malborka]], a jego powieść odznacza się większym realizmem w przedstawieniu rzeczywistych zdarzeń i tła historycznego. Tymczasem Sienkiewicz gloryfikuje zwycięstwo grunwaldzkie i jako przyczyny wojny sugeruje [[nacjonalizm|narodowościowy]] konflikt polsko-niemiecki, co w stosunku do XV wieku jest [[anachronizm]]em. Uważa się też, że przedstawione przez Kraszewskiego postacie (na przykład główna bohaterka Ofka) są bardziej wielowymiarowe niż u Sienkiewicza<ref>[http://projekt-kraszewski.blogspot.com/2012/02/92.html ''Krzyżacy 1410''] na projekt-kraszewski.blogspot.com</ref>. |
Wersja z 17:40, 31 paź 2019
Okładka wydania z 1900 roku | |
Autor | |
---|---|
Typ utworu | |
Data powstania | |
Wydanie oryginalne | |
Miejsce wydania | |
Język | |
Data wydania |
Krzyżacy – powieść historyczna Henryka Sienkiewicza, która ukazywała się w czasopiśmie „Tygodnik Ilustrowany”[1] od lutego 1897 do lipca 1900 roku, a w postaci książkowej w roku 1900[2]. Powieść przedstawia dzieje konfliktu polsko-krzyżackiego, a akcja utworu toczy się od 1399 (rok śmierci królowej Jadwigi) do 1410 (bitwa pod Grunwaldem).
W okresie publikacji powieść była protestem przeciwko germanizacji prowadzonej przez władze zaboru pruskiego. Sienkiewicz w swojej książce przywołał Polskę w okresie świetności jej oręża i skupił się na zwycięstwie nad Zakonem krzyżackim. Tytuł oraz tematyka powieści Sienkiewicza była zainspirowana powieścią Krzyżacy 1410 Józefa Ignacego Kraszewskiego z 1874 roku[3].
W roku 1960, w 550. rocznicę bitwy pod Grunwaldem, powstał polski film w reżyserii Aleksandra Forda, pt. Krzyżacy będący ekranizacją powieści.
Książka została przetłumaczona na 25 języków[potrzebny przypis].
Tło historyczne
Tłem historycznym Krzyżaków jest fragment historii Polski przedstawiający konflikt jagiellońskiej Polski z zakonem krzyżackim. Przy pisaniu powieści autor korzystał z Kroniki Janka z Czarnkowa, Historii Jana Długosza, dzieł takich historyków jak Stanisław Smolka i Karol Szajnocha, niemieckich i francuskich opracowań historycznych, map, odpisów ksiąg itd.
Na tle znaczących wydarzeń historycznych autor opisuje dzieje barwnych i wyrazistych postaci. Bohaterami powieści są: Jurand ze Spychowa i jego córka Danusia, a także polski rycerz Maćko i jego bratanek Zbyszko z Bogdańca. Tragiczna miłość Zbyszka i Danusi stanowi wątek melodramatyczny, a walka ze zdradzieckimi Krzyżakami miała podnosić ducha Polaków pod zaborami.
Kulminacją powieści jest zwycięska bitwa pod Grunwaldem, przedstawiona jako tryumf oręża polsko-litewskiego. Przebieg bitwy Sienkiewicz odtworzył według Jana Długosza i pod wpływem obrazu Jana Matejki. Powieść opisuje wiele wydarzeń i postaci historycznych, choć nie wszystkie opisane są zgodnie z prawdą[4].
Książkowe wydanie powieści w roku 1900 uwieńczyło jubileusz dwudziestopięciolecia pracy pisarza. Krzyżacy ze względu na antyniemiecką wymowę byli pierwszą książką wydaną w Polsce po zakończeniu II wojny światowej; powieść została wydana w sierpniu 1945 roku[5].
Bohaterowie
Główni bohaterowie
Postacie historyczne
- król Władysław Jagiełło
- królowa Jadwiga Andegaweńska
- wielki książę Witold
- książę Janusz Mazowiecki
- książę Siemowit IV
- księżna Anna Danuta
- Aleksandra Olgierdówna
- Marcin z Wrocimowic
- Mikołaj Powała z Taczewa
- Zawisza Czarny
- Zyndram z Maszkowic
- wielki mistrz Ulrich von Jungingen
- Kuno von Lichtenstein
Postacie drugoplanowe
- Anula Sieciechówna – służka Jagienki, zakochał się w niej Hlawa.
- Cztan z Rogowa – zabiegał wraz z Wilkiem z Brzozowej o względy Jagienki ze Zgorzelic, córki Zycha; bił się o nią ze Zbyszkiem z Bogdańca w gospodzie w Krześni; później walczył w bitwie pod Grunwaldem.
- Wilk z Brzozowej – zabiegał wraz z Cztanem z Rogowa o względy Jagienki ze Zgorzelic, córki Zycha; bił się o nią ze Zbyszkiem z Bogdańca w gospodzie w Krześni, zginął na Śląsku walcząc pod grodem.
- Fulko de Lorche – rycerz z Lotaryngii. Był gościem zakonu krzyżackiego, krewnym książąt z Brabancji. Przyjaźnił się ze Zbyszkiem z Bogdańca, który uratował go przed turem. Ożenił się z Jagienką z Długolasu. W bitwie pod Grunwaldem walczył po stronie wojsk polsko-litewskich. W wersji filmowej postać tę zagrał Leon Niemczyk.
- Hlawa (Głowacz) – pomocnik (giermek) Zbyszka z Bogdańca, z pochodzenia Czech.
- Sanderus – Niemiec, lubiący nieco fantazjować i użalać się nad sobą oszust sprzedający fałszywe relikwie i odpusty: całkowite, na 500, 300 lub 200 lat – jak również tańsze „aby i ubodzy ludzie mogli je nabywać i tym sposobem czyśćcowe męki sobie skracać”. W jego ofercie znajdowały się między innymi: kopytko z osiołka, na którym odbyła się ucieczka Świętej Rodziny do Egiptu; pióro ze skrzydeł archanioła Gabriela; olej, w którym poganie chcieli usmażyć świętego Jana; szczebel z drabiny, o której się śniło Jakubowi oraz łzy Marii Egipcjanki. Twierdził, że odwiedził Ziemię Świętą, Konstantynopol, Rzym, Francję, skąd powrócił na ziemie zakonu krzyżackiego oraz Mazowsze. Mówi po polsku, „gdyż się w Toruniu urodziłem, gdzie wszystek naród tak mówi. Później mieszkałem w Malborku, ale i tam to samo! Ba! nawet i bracia zakonni waszą mowę rozumieją.” Miłośnik wina, nie gardzący jednak kobylim mlekiem w sytuacjach, gdy brak było pod ręką szlachetniejszego trunku. Zbyszko z Bogdańca udzielił mu pomocy, gdy koń handlarza uciekł (według Sanderusa: został zjedzony przez wilki). Sanderus przez długi czas wędrował ze Zbyszkiem i pomógł mu w odzyskaniu Danusi.
- Tolima – członek świty Juranda ze Spychowa.
- Zych ze Zgorzelic – ojciec Jagienki, mąż zmarłej Małgochny, sąsiad Maćka i Zbyszka. Zajęty wojowaniem, rzadko przebywał w Zgorzelicach, pozostawiając córkę pod opieką ojca chrzestnego, opata Jaśka z Tulczy. Pragnął, by Jagienka wyszła za Zbyszka z Bogdańca. Posiadał dużą posiadłość Moczydoły, które zostawił w spadku Jagience, i Zgorzelice przeznaczone dla jej młodszych braci. Zginął z rąk rycerzy niemieckich ze Śląska w czasie napadu na dwór księcia oświęcimskiego, u którego przebywał w gościnie.
- Zygfryd de Löwe – kat Juranda.
- Rotgier – zakonnik krzyżacki; był ulubieńcem Zygfryda de Löwe, który traktował go jak swojego syna; uknuł wraz z Gotfrydem i Danveldem spisek celem porwania Danusi Jurandówny. Wyzwał Zbyszka z Bogdańca na „sąd Boży”, czyli pojedynek na śmierć i życie, w którym został pokonany. Jego ciało przewieziono następnie na zamek w Szczytnie.
- Skirwoiłło – wódz Żmudzinów.
Krzyżacy Kraszewskiego a Sienkiewicza
W roku 1874, czyli 23 lata przed rozpoczęciem ukazywania się Krzyżaków Henryka Sienkiewicza powstała powieść Krzyżacy 1410 Józefa Ignacego Kraszewskiego. Sienkiewicz znał powieść Kraszewskiego, recenzował ją i zainspirował się nią w pisaniu swojej wersji konfliktu polsko-krzyżackiego[3][6].
Jednak o ile powieść Kraszewskiego, zgodnie z tytułem skupia się na działaniach Zakonu i jego zwolenników, to Krzyżacy Sienkiewicza ukazują przede wszystkim przygotowania Polaków do konfliktu. Poza tym Kraszewski przedstawia również wydarzenia po Grunwaldzie, w tym nieudane oblężenie Malborka, a jego powieść odznacza się większym realizmem w przedstawieniu rzeczywistych zdarzeń i tła historycznego. Tymczasem Sienkiewicz gloryfikuje zwycięstwo grunwaldzkie i jako przyczyny wojny sugeruje narodowościowy konflikt polsko-niemiecki, co w stosunku do XV wieku jest anachronizmem. Uważa się też, że przedstawione przez Kraszewskiego postacie (na przykład główna bohaterka Ofka) są bardziej wielowymiarowe niż u Sienkiewicza[7].
Przypisy
- ↑ Tygodnik Ilustrowany [online], Od nr 6 (6 lutego) 1897 do nr 28 (14 lipca) 1900, polona.pl [dostęp 2018-02-13] .
- ↑ Ze zmianami wprowadzonymi przez H.Sienkiewicza.
- ↑ a b Krzyżacy 1410 na ibuk.pl
- ↑ Stefan Kuczyński: Rzeczywistość historyczna w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza. Wyd. 2. Warszawa: PIW, 1967.
- ↑ H. Markiewicz, Henryk Sienkiewicz, Polski Słownik Biograficzny, t. 37, 1996-1997, s. 214.
- ↑ Geneza Krzyżaków na ostatnidzwonek.pl
- ↑ Krzyżacy 1410 na projekt-kraszewski.blogspot.com
Linki zewnętrzne
- Krzyżacy w serwisie Wolne Lektury
- Krzyżacy : powieść w 4 tomach. T. 1 (1902) w serwisie Polona.pl
- Krzyżacy : powieść w 4 tomach. T. 2 (1902) w serwisie Polona.pl
- Krzyżacy : powieść w 4 tomach. T. 3 (1902) w serwisie Polona.pl
- Krzyżacy : powieść w 4 tomach. T. 4 (1902) w serwisie Polona.pl
- Krzyżacy T. 1 (eng.) (1900) w serwisie Polona.pl
- Krzyżacy T. 2 (eng.) (1900) w serwisie Polona.pl