Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Ciekawostki: drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Ciekawostki: drobne merytoryczne
Linia 139: Linia 139:


== Ciekawostki ==
== Ciekawostki ==
* [[Plik:Dziekania Street in Warsaw 2009 (3).jpg|thumb|240px|Tablica pamiątkowa wraz z fragmentem gąsienicy]]
[[Plik:Dziekania Street in Warsaw 2009 (3).jpg|thumb|240px|Tablica pamiątkowa wraz z fragmentem gąsienicy]]
W południowo-wschodnią ścianę katedry jest wmurowana pamiątka z [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]]: fragment gąsienicy wraz z tabliczką pamiątkową z błędnym napisem "''Gąsienica niemieckiego czołgu - miny "Goliat", który podczas powstania warszawskiego w 1944 r. zburzył część murów Katedry''". Tak naprawdę znajdujący się tam fragment gąsienicy na pewno nie należał do miny ''[[Goliath (mina)|Goliath]]'', ale prawdopodobnie do cięższego pojazdu typu ''[[Borgward IV]]''<ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Komacki|imię=Mariusz|tytuł=Tak zwany czołg pułapka |czasopismo=[[Rzeczpospolita (czasopismo)|Rzeczpospolita]]|wydanie=Nr 178|data=2003-08-01|url=http://www.wajszczuk.v.pl/polski/drzewo/tekst/0084barbara/0084barbara_rp.htm}}</ref>. [[Eksplozja czołgu-pułapki na ulicy Kilińskiego|Eksplozja jednego z takich pojazdów]] na pobliskiej [[Ulica Jana Kilińskiego w Warszawie|ulicy Kilińskiego]] doprowadziła [[Kalendarium powstania warszawskiego - 13 sierpnia|13 sierpnia]] [[1944]] do śmierci kilkuset powstańców i cywilów.
* W południowo-wschodnią ścianę katedry jest wmurowana pamiątka z [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]]: fragment gąsienicy wraz z tabliczką pamiątkową z błędnym napisem "''Gąsienica niemieckiego czołgu - miny "Goliat", który podczas powstania warszawskiego w 1944 r. zburzył część murów Katedry''". Tak naprawdę znajdujący się tam fragment gąsienicy na pewno nie należał do miny ''[[Goliath (mina)|Goliath]]'', ale prawdopodobnie do cięższego pojazdu typu ''[[Borgward IV]]''<ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Komacki|imię=Mariusz|tytuł=Tak zwany czołg pułapka |czasopismo=[[Rzeczpospolita (czasopismo)|Rzeczpospolita]]|wydanie=Nr 178|data=2003-08-01|url=http://www.wajszczuk.v.pl/polski/drzewo/tekst/0084barbara/0084barbara_rp.htm}}</ref>. [[Eksplozja czołgu-pułapki na ulicy Kilińskiego|Eksplozja jednego z takich pojazdów]] na pobliskiej [[Ulica Jana Kilińskiego w Warszawie|ulicy Kilińskiego]] doprowadziła [[Kalendarium powstania warszawskiego - 13 sierpnia|13 sierpnia]] [[1944]] do śmierci kilkuset powstańców i cywilów.
* Od około 1951 roku do około roku 1971 dach katedry był pokryty czerwoną dachówką klasztorną, którą, mimo protestów prof. Zachwatowicza, wymieniono na dach miedziany.
* Od około 1951 roku do około roku 1971 dach katedry był pokryty czerwoną dachówką klasztorną, którą, mimo protestów prof. Zachwatowicza, wymieniono na dach miedziany.


Wersja z 22:09, 19 kwi 2012

Archikatedra św. Jana Chrzciciela
archikatedra
Ilustracja
Fasada katedry św. Jana w Warszawie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

{{{adres}}}

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Jana Chrzciciela

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: POL-MZ Warszawa
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Widok katedry przed 1939
Nawa główna archikatedry
Gotycki szczyt katedry

Archikatedra św. Jana Chrzciciela – katedra archidiecezji warszawskiej znajdująca się na Starym Mieście w Warszawie przy ul. Świętojańskiej 8. Jedna z najstarszych świątyń Warszawy.

Stanowi jedno z najważniejszych miejsc kultury i tradycji narodowej Polski. W jej murach wygłaszał kazania ksiądz Piotr Skarga, Władysław IV Waza zaprzysiągł swoje pacta conventa, tu miały miejsce śluby, koronacje 2 władców Polski, pogrzeby wielu osobistości oraz została zaprzysiężona Konstytucja 3 maja. Do dziś odbywają się w niej ważne uroczystości narodowe. Od 1994 jest także miejscem odbywania się Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej "Organy Archikatedry".

Historia

Pierwszą świątynią w tym miejscu była wybudowana na przełomie XIII i XIV wieku drewniana kaplica zamkowa, która w 1339 stała się kościołem parafialnym miasta (w 1390 staraniem księcia Janusza I Mazowieckiego powstała tu budowla murowana), a także miejscem pochówku książąt mazowieckich.

W 1406 kościół farny stał się kolegiatą (kapituła przybyła z Czerska), w 1798 po utworzeniu godności biskupa warszawskiego kolegiata otrzymała tytuł katedry, a w 1818 stała się archikatedrą.

W czasie stanu wojennego w Królestwie Polskim, 15 października 1861 wojska rosyjskie dowodzone przez wojskowego generał-gubernatora warszawskiego Aleksandra Daniłowicza Gerstenzweiga dokonały pacyfikacji ludności cywilnej zebranej tu dla uczczenia rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki. W wyniku tego kościół katolicki ogłosił 16 października zamknięcie wszystkich kościołów warszawskich[2].

Katedra była wielokrotnie przebudowywana, najczęściej w XIX wieku (neogotyk angielski). Kościół do XIX wieku stanowił przykład gotyku. Świątynia została niemal całkowicie zniszczona przez Niemców w 1944. Zrekonstruowano ją w latach 1948 – 1956 wzorując się na planach pierwotnego kościoła z XIV wieku. Powojenna fasada została zbudowana w tzw. gotyku nadwiślańskim i wzorowana była na fasadzie kościoła dominikanów pw. św. ap. Piotra i Pawła w Chełmnie.

W 1960 kościół otrzymał tytuł bazyliki.

Wnętrze

Bazylika posiada surowe i mroczne wnętrze ze sklepieniem gwiaździstym. W prezbiterium znajduje się ołtarz główny z obrazem MB Częstochowskiej oraz zrekonstruowane barokowe stalle. Na uwagę zasługują:

Pochowani w katedrze

Śluby królewskie w katedrze

Koronacje w katedrze

Tutaj 24 maja 1829 odbyła się uroczysta msza po koronacji Mikołaja I Romanowa na króla polskiego. Sam akt koronacji miał miejsce w Sali Senatorskiej na Zamku Królewskim.

Papieże w katedrze

  • 28 października 1919 odbyła się tutaj uroczystość przyjęcia sakry biskupiej przez Achille Ratti, późniejszego papieża Piusa XI (1922-1939). Święcenia przyjął z rąk kardynała Aleksandra Kakowskiego, metropolity warszawskiego. Nuncjusz Ratti niejednokrotnie uczestniczył lub sam celebrował msze św. w tej świątyni.
  • Warszawska archikatedra była pięciokrotnie odwiedzana przez papieża Jana Pawła II (1979, 1983, 1987, 1991, 1999) w czasie jego pontyfikatu oraz wielokrotnie wcześniej, gdy był biskupem i arcybiskupem.
  • 25 maja 2006 wizytę w archikatedrze złożył papież Benedykt XVI, odbyło się wówczas spotkanie z klerem archidiecezji warszawskiej. Benedykt XVI jako Joseph Ratzinger był też obecny w tym miejscu w 1981, podczas pogrzebu metropolity warszawskiego, prymasa Stefana Wyszyńskiego.

Ciekawostki

Tablica pamiątkowa wraz z fragmentem gąsienicy
  • W południowo-wschodnią ścianę katedry jest wmurowana pamiątka z powstania warszawskiego: fragment gąsienicy wraz z tabliczką pamiątkową z błędnym napisem "Gąsienica niemieckiego czołgu - miny "Goliat", który podczas powstania warszawskiego w 1944 r. zburzył część murów Katedry". Tak naprawdę znajdujący się tam fragment gąsienicy na pewno nie należał do miny Goliath, ale prawdopodobnie do cięższego pojazdu typu Borgward IV[3]. Eksplozja jednego z takich pojazdów na pobliskiej ulicy Kilińskiego doprowadziła 13 sierpnia 1944 do śmierci kilkuset powstańców i cywilów.
  • Od około 1951 roku do około roku 1971 dach katedry był pokryty czerwoną dachówką klasztorną, którą, mimo protestów prof. Zachwatowicza, wymieniono na dach miedziany.

Literatura

  • Tadeusz Zagrodzki: Gotycka architektura katedry św. Jana w Warszawie. Warszawa: DiG, 2000, s. 82. ISBN 83-7181-163-2.
  • Michał Tomasz Wójciuk, Walki o archikatedrę św. Jana w Warszawie (21 – 28 sierpnia 1944 roku). Próba rekonstrukcji, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, R. XI (LXII), Nr 4 (233), 2010, strony 243 - 262

Galeria

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych m. st. Warszawy. [dostęp 2010-01-22].
  2. ↑ Stefan Kieniewicz, Warszawa w powstaniu styczniowym, Warszawa 1983, s. 93-95. Большой Русский Биографический Словарь
  3. ↑ Mariusz Komacki. Tak zwany czołg pułapka. „Rzeczpospolita”, 2003-08-01. 

Linki zewnętrzne

Miejsca pochówku władców Polski
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bazylika_archikatedralna_św._Jana_Chrzciciela_w_Warszawie&oldid=30729098”