Wojciech Skarszewski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Wojciech Skarszewski
Prymas Królestwa Polskiego
Ilustracja
Herb Wojciech Skarszewski
Data i miejsce urodzenia 10 listopada 1743
Janów
Data i miejsce śmierci 12 czerwca 1827
Warszawa
Arcybiskup metropolita warszawski
Okres sprawowania 1824–1827
Biskup diecezjalny lubelski
Okres sprawowania 1805–1824
Wyznanie katolicyzm
Kościół rzymskokatolicki
Prezbiterat 21 lipca 1776
Sakra biskupia 6 lutego 1791
Odznaczenia
Order Orła Białego Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Sukcesja apostolska
Data konsekracji 6 lutego 1791
Konsekrator Antoni Onufry Okęcki
Współkonsekratorzy Kasper Cieciszowski
Tymoteusz Gorzeński

Wojciech Skarszewski herbu Leszczyc (ur. 10 listopada 1743, zm. 12 czerwca 1827 w Warszawie) – biskup rzymskokatolicki, biskup diecezjalny chełmski w latach 1791–1805, biskup diecezjalny lubelski w latach 1805–1824, arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego w latach 1824–1827, pisarz wielki koronny, podkanclerzy koronny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pełnił funkcję sekretarza Rady Nieustającej w 1788[1]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[2]. Sprzeciwiał się konstytucji 3 maja, został konsyliarzem konfederacji targowickiej[3] i jako jeden z nielicznych senatorów duchownych wziął udział w sejmie rozbiorowym grodzieńskim w 1793. Na sejmie grodzieńskim w 1793 został mianowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego członkiem deputacji do traktowania z posłem rosyjskim Jakobem Sieversem[4]. Podczas sejmu agitował za ratyfikacją traktatów rozbiorowych. Z ramienia konfederacji targowickiej mianowany został w 1793 członkiem Komisji Edukacyjnej Koronnej[5]. Był członkiem konfederacji grodzieńskiej 1793 roku[6]. 22 lipca 1793 podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję, a 25 września cesji ziem zagarniętych przez Prusy w II rozbiorze Polski[7]. Sejm grodzieński (1793) nominował go do Komisji Edukacji Narodowej[8]. Zwalniał z przysięgi na wierność Konstytucji 3 maja. W czasie insurekcji kościuszkowskiej został aresztowany i 11 września 1794 skazany przez Sąd Kryminalny Wojskowy na karę śmierci. Uniknął szubienicy dzięki osobistej interwencji nuncjusza papieskiego Laurentiusa Litty[9] i nakłonionego do tego przez króla, prawicę i Radę Najwyższą Narodową Tadeusza Kościuszkę (wywołało to oburzenie wśród jakobinów).

Od 1806 był biskupem lubelskim[10], a od 4 września 1823 był wikariuszem kapitulnym archidiecezji warszawskiej. W dniu 11 lipca 1824 został prekonizowany na arcybiskupa metropolitę warszawskiego[11]. Jednocześnie był prymasem Królestwa Polskiego[10].

W Królestwie Polskim został senatorem i jako obrońca nierozerwalności małżeństwa przyczynił się w 1820 do upadku ministra oświecenia publicznego Stanisława Kostki Potockiego.

Biskup zdawał się tolerować na swym terenie szerokie wpływy wolnomularstwa. Wydaje się, że nawet w roku supresji zakonów skłonny był współpracować z władzami w sprawach skarg masonów na potępiających ich księży. W końcu jednak przywołał bullę Klemensa XII z 1738, zakazującą katolikom przynależności do masonerii[12].

Jego szczątki znajdują się w podziemiu archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie. W czasach II Rzeczypospolitej wśród lewicowej młodzieży przyjął się zwyczaj zostawiania na jego trumnie sznura szubienicznego.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788, Warszawa 1788, [b.n.s]
  2. ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 308.
  3. ↑ S. Korwin [Kossakowski], Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 153.
  4. ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 11.
  5. ↑ „Korrespondent Kraiowy y Zagraniczny”. 1793, nr 36 + dod., s. 709 (mylnie 789).
  6. ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 54.
  7. ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 23, 37.
  8. ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 344.
  9. ↑ Papiestwo wobec sprawy polskiej w latach 1772–1864, wybór źródeł opracował Otton Beiersdorf, Wrocław 1960, s. XXIII.
  10. ↑ a b Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz, Leksykon Historii Polski, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1995, s. 687, ISBN 83-214-1042-1, OCLC 69545827.
  11. ↑ Grzegorz Kalwarczyk, Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie, Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 31, ISBN 978-83-7821-118-1, OCLC 948875463.
  12. ↑ M. Deszczyńska, Biskup Wojciech Skarszewski a dymisja Stanisława Kostki Potockiego, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, rocznik CVI nr 1, Warszawa 1999, s. 50–51.
  13. ↑ Z. Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006, s. 254.
  14. ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, s. 218.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zobacz w Wikiźródłach tekst
Traktat rozbiorowy pomiędzy Rzecząpospolitą a Imperium Rosyjskim 1793
p • d • e
Biskupi chełmscy
Tomasz z Sienna (1358-1365) • Stefan ze Lwowa (1380-1416) • Jan Biskupiec (przed 1417-1452) • Jan Kraska (1452-1462) • Paweł z Grabowa (1463-1479) • Jan Kaźmierski (1480-1484) • Jan z Targowiska (1484-1486) • Maciej ze Starej Łomży (1490-przed 1505) • Mikołaj Kościelecki (1505-1518) • Jakub Buczacki (1518-1538) • Sebastian Branicki (1538-1539) • Samuel Maciejowski (1539-1541) • Mikołaj Dzierzgowski (1542-1543) • Jan Dziaduski (1543-1545) • Andrzej Zebrzydowski (1545-1546) • Jan Drohojowski (1546-1551) • Jakub Uchański (1551-1561) • Mikołaj Wolski (1561-1562) • Wojciech Staroźrebski Sobiejuski (1562-1577) • Adam Pilchowski (1578-1585) • Wawrzyniec Goślicki (1590-1591) • Stanisław Gomoliński (1591-1600) • Jerzy Zamoyski (1601-1621) • Maciej Łubieński (1621-1627) • Remigiusz Koniecpolski (1627-1640) • Paweł Piasecki (1641-1644) • Stanisław Pstrokoński (przed 1644-1657) • Tomasz Leżeński (1658-1667) • Jan Różycki (1667-1669) • Krzysztof Żegocki (1670-1673) • Stanisław Kazimierz Dąmbski (1673-1676) • Stanisław Jacek Święcicki (1677-październik 1696) • Mikołaj Michał Wyżycki (1699-1705) • Kazimierz Łubieński (1705-1710) • Teodor Wolff von Ludinghausen (1710-1712) • Krzysztof Andrzej Jan Szembek (1713-1719) • Aleksander Antoni Fredro (1719-1724) • Jan Feliks Szaniawski (1725-1733) • Józef Eustachy Szembek (1736-1753) • Walenty Wężyk (1753-1765) • Feliks Paweł Turski (1765-1771) • Antoni Onufry Okęcki (1771-1780) • Jan Alojzy Aleksandrowicz (1780-1781) • Maciej Grzegorz Garnysz (1781-1790) • Wojciech Skarszewski (1790-1805)
p • d • e
Biskupi lubelscy
Biskupi diecezjalni
Wojciech Skarszewski (1805–1824) • Józef Marceli Dzięcielski (1825–1839) • Wincenty a Paulo Pieńkowski (1853–1863) • Walenty Baranowski (1871–1879) • Kazimierz Józef Wnorowski (1883–1885) • Franciszek Jaczewski (1889–1914) • Marian Leon Fulman (1918–1945) • Stefan Wyszyński (1946–1948) • Piotr Kałwa (1949–1974) • Bolesław Pylak (1975–1997) • Józef Życiński (1997–2011) • Stanisław Budzik (od 2011)
Biskupi pomocniczy
Józef Szczepan Koźmian (1819–1823) • Mateusz Maurycy Wojakowski (1824–1845) • Walenty Baranowski (1857–1871) • Adolf Józef Jełowicki (1918–1937) • Władysław Goral (1938–1945) • Zdzisław Goliński (1947–1951) • Tomasz Wilczyński (1952–1956) • Henryk Strąkowski (1958–1965) • Jan Mazur (1961–1968) • Bolesław Pylak (1966–1975) • Edmund Ilcewicz (1969–1981) • Zygmunt Kamiński (1975–1984) • Piotr Hemperek (1982–1992) • Jan Śrutwa (1984–1992) • Ryszard Karpiński (1985–2011) • Mieczysław Cisło (od 1998) • Artur Miziński (od 2004) • Józef Wróbel (od 2008)
p • d • e
Biskupi warszawscy
Biskupi diecezjalni
Józef Miaskowski (1800–1804) • Ignacy Raczyński (1806–1818 adm. apost.) • Franciszek Skarbek-Malczewski (1819) • Szczepan Hołowczyc (1819–1823) • Wojciech Skarszewski (1824–1827) • Jan Paweł Woronicz (1828–1829) • Stanisław Kostka Choromański (1837–1838) • Antoni Melchior Fijałkowski (1857–1861) • Zygmunt Szczęsny Feliński (1862–1883) • Wincenty Teofil Popiel (1883–1912) • Aleksander Kakowski (1913–1938) • Stanisław Gall (1940–1942 adm. apost.) • August Hlond (1946–1948) • Stefan Wyszyński (1948–1981) • Józef Glemp (1981–2007) • Stanisław Wielgus (2007) • Kazimierz Nycz (od 2007)
Biskupi pomocniczy
Jan Chrzciciel Albertrandi (1798–1808) • Daniel Ostrowski (1818–1831) • Mikołaj Jan Manugiewicz (1822–1825) • Franciszek Pawłowski (1827–1829) • Tomasz Chmielewski (1837–1844) • Jan Dekert (1859–1861) • Henryk Ludwik Plater (1859–1868) • Kazimierz Ruszkiewicz (1884–1925) • Stanisław Gall (1918–1919, 1933–1940) • Władysław Szcześniak (1925–1926) • Antoni Szlagowski (1928–1956) • Zygmunt Choromański (1946–1968) • Wacław Majewski (1946–1983) • Jerzy Modzelewski (1959–1986) • Bronisław Dąbrowski (1962–1993) • Władysław Miziołek (1969–1992) • Zbigniew Józef Kraszewski (1970–1992) • Kazimierz Romaniuk (1982–1992) • Marian Duś (1986–2013) • Stanisław Kędziora (1987–1992) • Józef Zawitkowski (1990–1992) • Piotr Jarecki (od 1994) • Tadeusz Pikus (1999–2014) • Józef Górzyński (2013–2015) • Rafał Markowski (od 2013) • Michał Janocha (od 2015)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojciech_Skarszewski&oldid=54623666”