Przejdź do zawartości

Stanisław Poniatowski (podskarbi litewski): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne techniczne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 26: Linia 26:
|wikicytaty =
|wikicytaty =
}}
}}
[[Plik:SchlossLiechtenstein0529.jpg|mały|Pałac Liechtenstein zakupiony przez Stanisława Poniatowskiego w 1799 roku]]
'''Stanisław Poniatowski''' herbu [[Ciołek (herb szlachecki)|Ciołek]] (ur. [[23 listopada]] [[1754]] w [[Warszawa|Warszawie]] – zm. [[13 lutego]] [[1833]] we [[Florencja|Florencji]]) – syn [[Kazimierz Poniatowski|Kazimierza]], książę, [[podskarbi wielki litewski]], generał-lejtnant, konsyliarz [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]] w 1780 roku<ref>Volumina Legum, t. VIII, Petersburg, s. 582.</ref>, członek [[konfederacja targowicka|konfederacji targowickiej]]<ref>Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 144.</ref>, członek [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]] w latach [[1776]]-[[1792]]<ref>Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 277.</ref>, starosta kaniowski, bohusławski, korsuński i sinnicki w [[1789]] roku<ref>Konrad Rzemieniecki, Struktura własności ziemskiej i jej dochodów w województwie kijowskim w 1789 r., w: Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych, Tom LXXI, 2011, s. 135.</ref>, [[Zakon Maltański|kawaler maltański]] Katolickiego Wielkiego Przeoratu w Rosji w 1797 roku<ref>[[Paweł Czerwiński (dyplomata)|Paweł Czerwiński]], ''Zakon Maltański i stosunki jego z Polską na przestrzeni dziejów'', s. 163.</ref>.
'''Stanisław Poniatowski''' herbu [[Ciołek (herb szlachecki)|Ciołek]] (ur. [[23 listopada]] [[1754]] w [[Warszawa|Warszawie]] – zm. [[13 lutego]] [[1833]] we [[Florencja|Florencji]]) – syn [[Kazimierz Poniatowski|Kazimierza]], książę, [[podskarbi wielki litewski]], generał-lejtnant, konsyliarz [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]] w 1780 roku<ref>Volumina Legum, t. VIII, Petersburg, s. 582.</ref>, członek [[konfederacja targowicka|konfederacji targowickiej]]<ref>Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 144.</ref>, członek [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]] w latach [[1776]]-[[1792]]<ref>Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 277.</ref>, starosta kaniowski, bohusławski, korsuński i sinnicki w [[1789]] roku<ref>Konrad Rzemieniecki, Struktura własności ziemskiej i jej dochodów w województwie kijowskim w 1789 r., w: Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych, Tom LXXI, 2011, s. 135.</ref>, [[Zakon Maltański|kawaler maltański]] Katolickiego Wielkiego Przeoratu w Rosji w 1797 roku<ref>[[Paweł Czerwiński (dyplomata)|Paweł Czerwiński]], ''Zakon Maltański i stosunki jego z Polską na przestrzeni dziejów'', s. 163.</ref>.

Wiosną 1772 wyruszył w kilkumiesięczną podróż konną po Anglii, następnie studiował przez 8 miesięcy w [[University of Cambridge|Cambridge]]. W okolicach Warszawy na prawym brzegu Wisły miał kompleks dóbr z ośrodkiem w [[Góra (powiat legionowski)|Górze]] i Nowym Dworze oraz przekazane mu przez króla: jurydykę Skaryszew i wsie Kamion, Grochów, Gosław i Kawęczyn, nabyte w r. 1780 od biskupstwa płockiego. W r. 1781 założył jurydykę w Kamionie. Na Ukrainie nabył w r. 1780 od Kaspra Rogalińskiego starostwo korsuńskie, gdzie urządził swoją rezydencję. W roku 1782 nabył starostwo winnickie. W roku 1785 kupił dobra [[Horochów]] na Wołyniu.


Był posłem podlaskim na [[sejm 1776]] roku<ref>Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 532.</ref>. Poseł na [[sejm 1780]] roku z [[ziemia warszawska|ziemi warszawskiej]]<ref>Volumina Legum, t. VIII, Petersburg, s. 582.</ref>.
Był posłem podlaskim na [[sejm 1776]] roku<ref>Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 532.</ref>. Poseł na [[sejm 1780]] roku z [[ziemia warszawska|ziemi warszawskiej]]<ref>Volumina Legum, t. VIII, Petersburg, s. 582.</ref>.
Szef [[Regiment Gwardii Pieszej Koronnej|Regimentu Gwardii Pieszej Koronnej]] 1782-1789, [[starosta]] podolski, 1784-1791 podskarbi wielki litewski, wielokrotny poseł (wybrany marszałkiem stanu rycerskiego [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]] na sejmie w 1780 roku<ref>[[Henryk Schmitt]], Dzieje Polski XVIII i XIX wieku, t. II, [[Kraków]] 1867, s. 56.</ref>, na którym bronił [[Zbiór praw sądowych|Kodeksu Zamoyskiego]], od 1776 członek [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]]). Ulubieniec [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta]], który starał się zapewnić mu – drogą układów z [[Katarzyna II Wielka|Katarzyną II]] następstwo tronu, wprowadzając w świat wielkiej polityki: m.in. w 1780 towarzyszył [[Katarzyna II Wielka|Katarzynie II]] podczas jej spotkania z [[Józef II Habsburg|Józefem II]] w [[Połock]]u i [[Mohylew]]ie, następnie został mianowany marszałkiem [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]]. Był członkiem konfederacji [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]] w 1788 roku<ref>Dyaryusz Seymu Ordynaryinego Pod Związkiem Konfederacyi Generalney Oboyga Narodów W Warszawie Rozpoczętego Roku Pańskiego 1788. T. 1 cz. 1, [b.n.s].</ref>. Konsyliarz [[Departament Skarbowy Rady Nieustającej|Departamentu Skarbowego Rady Nieustającej]] w [[1788]] roku<ref>Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788, Warszawa 1788, [b.n.s]</ref>. Należał do przywódców stronnictwa królewskiego, jednak krytycznie ocenił [[Konstytucja 3 maja|Konstytucję 3 Maja]] i po jej ogłoszeniu wyjechał z kraju. [[Sejm grodzieński (1793)]] nominował go do [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]]<ref>Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 344.</ref>.
Szef [[Regiment Gwardii Pieszej Koronnej|Regimentu Gwardii Pieszej Koronnej]] 1782-1789, [[starosta]] podolski, 1784-1791 podskarbi wielki litewski, wielokrotny poseł (wybrany marszałkiem stanu rycerskiego [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]] na sejmie w 1780 roku<ref>[[Henryk Schmitt]], Dzieje Polski XVIII i XIX wieku, t. II, [[Kraków]] 1867, s. 56.</ref>, na którym bronił [[Zbiór praw sądowych|Kodeksu Zamoyskiego]], od 1776 członek [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]]). Ulubieniec [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta]], który starał się zapewnić mu – drogą układów z [[Katarzyna II Wielka|Katarzyną II]] następstwo tronu, wprowadzając w świat wielkiej polityki: m.in. w 1780 towarzyszył [[Katarzyna II Wielka|Katarzynie II]] podczas jej spotkania z [[Józef II Habsburg|Józefem II]] w [[Połock]]u i [[Mohylew]]ie, następnie został mianowany marszałkiem [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]]. Był członkiem konfederacji [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]] w 1788 roku<ref>Dyaryusz Seymu Ordynaryinego Pod Związkiem Konfederacyi Generalney Oboyga Narodów W Warszawie Rozpoczętego Roku Pańskiego 1788. T. 1 cz. 1, [b.n.s].</ref>. Konsyliarz [[Departament Skarbowy Rady Nieustającej|Departamentu Skarbowego Rady Nieustającej]] w [[1788]] roku<ref>Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788, Warszawa 1788, [b.n.s]</ref>. W końcu 1790 r. złożył urząd podskarbiego w. litewskiego i inne godności cywilne i wojskowe, co nie zostało dobrze przyjęte przez opinię publiczną.

Należał do przywódców stronnictwa królewskiego, poparł [[Konstytucja 3 maja|Konstytucję 3 Maja]] jednak krytycznie oceniał jej trwałość i po jej ogłoszeniu po kilku miesiącach (w listopadzie 1791) wyjechał z kraju udając się do Wiednia, gdzie na życzenie Stanisława Augusta przeprowadził rozmowy z Leopoldem II i Kaunitzem mające na celu pozyskanie politycznego poparcia Austrii dla Polski i Konstytucji 3 maja. Dnia 17 października 1792 podpisał w Rzymie akces do konfederacji targowickiej. W 1794 roku kupił w Rzymie pałac przy via della Croce i rezydencję poza murami miasta przy via Flaminia. Mimo, że był nieobecny [[Sejm grodzieński (1793)]] nominował go do [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]]<ref>Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 344.</ref>. Do Polski wrócił w 1795 roku.


Zainteresowany sztuką, założył w Warszawie szkołę malarstwa. Natomiast w swych rozległych dobrach na Ukrainie przeprowadził reformy czynszowe. Po rozbiorach i sprzedaży majątków na ziemiach polskich, mimo otrzymanego od Rosji tytułu rzeczywistego radcy stanu, osiadł w Austrii, a następnie w Rzymie, gdzie nabył willę przy Via Flaminia i zgromadził światowej sławy kolekcję obrazów, rzeźb i [[Kamea|kamei]] (sprzedana 1826 Anglikowi Sykesowi), oraz znaczną część archiwum [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta]].
Zainteresowany sztuką, założył w Warszawie szkołę malarstwa. Natomiast w swych rozległych dobrach na Ukrainie przeprowadził reformy czynszowe. Po rozbiorach i sprzedaży majątków na ziemiach polskich, mimo otrzymanego od Rosji tytułu rzeczywistego radcy stanu, osiadł w Austrii, a następnie w Rzymie, gdzie nabył willę przy Via Flaminia i zgromadził światowej sławy kolekcję obrazów, rzeźb i [[Kamea|kamei]] (sprzedana 1826 Anglikowi Sykesowi), oraz znaczną część archiwum [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta]].
Linia 35: Linia 40:
We Włoszech, naprzeciwko jego rezydencji, mieszkała szewcowa [[Cassandra Luci]], która była często bita przez męża. Znalazła ona ochronę w osobie Poniatowskiego, którego kochanką została. Pozostając, pomimo braku papieskiego pozwolenia na jej rozwód, w faktycznym związku mieli kilkoro nieślubnych dzieci. Dwie córki i trzech synów mogło zatem dziedziczyć nazwisko, ale nie tytuł książęcy.
We Włoszech, naprzeciwko jego rezydencji, mieszkała szewcowa [[Cassandra Luci]], która była często bita przez męża. Znalazła ona ochronę w osobie Poniatowskiego, którego kochanką została. Pozostając, pomimo braku papieskiego pozwolenia na jej rozwód, w faktycznym związku mieli kilkoro nieślubnych dzieci. Dwie córki i trzech synów mogło zatem dziedziczyć nazwisko, ale nie tytuł książęcy.


W 1820 książę przeniósł się do [[Toskania|Toskanii]] do nowo nabytych dóbr ''Monterotondo''. W 1830 po śmierci męża Cassandry Luci książę wziął z nią ślub, a trzy lata później umarł jako ostatni uprawniony do polskiego tytułu książęcego.
W 1820 książę przeniósł się do [[Toskania|Toskanii]] do nowo nabytych dóbr ''Monterotondo''. Zmarł nagle w 1833 roku.

Pochowany został w kościele w swoich dobrach [[Monterotondo|Monte Rotondo]], później ciało przeniesione zostało do kościoła Św. Marka we Florencji, gdzie synowie Karol i Józef wznieśli mu, wykonany w r. 1857 przez I. Villa, nagrobek. Zgodnie z życzeniem zmarłego przypominać on miał jego zasługi w czynszowaniu chłopów.

== Rodzina ==
W 1830 po śmierci męża Cassandry Luci książę wziął z nią ślub, a trzy lata później umarł jako ostatni uprawniony do polskiego tytułu książęcego.


Miał dwóch synów naturalnych, których status przed śmiercią zalegalizował: [[Józef Michał Poniatowski|Józefa Michała Poniatowskiego]], kompozytora operowego i dyplomatę włoskiego oraz francuskiego, oraz Karola. W 1848 dwaj synowie księcia uzyskali włoski tytuł książęcy i dali oni początek istniejącej do dzisiaj włosko-francuskiej linii książąt ''Poniatowskich di Monte Rotondo''.
Miał dwóch synów naturalnych, których status przed śmiercią zalegalizował: [[Józef Michał Poniatowski|Józefa Michała Poniatowskiego]], kompozytora operowego i dyplomatę włoskiego oraz francuskiego, oraz Karola. W 1848 dwaj synowie księcia uzyskali włoski tytuł książęcy i dali oni początek istniejącej do dzisiaj włosko-francuskiej linii książąt ''Poniatowskich di Monte Rotondo''.
Linia 41: Linia 51:
Córki księcia wyszły za mąż za włoskich arystokratów, a jedna z wnuczek margrabianka [[Maria Anna di Ricci]] została żoną słynnego [[Aleksander Colonna-Walewski (syn Napoleona)|Aleksandra Walewskiego]], naturalnego syna cesarza [[Napoleon Bonaparte|Napoleona I]] i [[Maria Walewska|Marii Walewskiej]].
Córki księcia wyszły za mąż za włoskich arystokratów, a jedna z wnuczek margrabianka [[Maria Anna di Ricci]] została żoną słynnego [[Aleksander Colonna-Walewski (syn Napoleona)|Aleksandra Walewskiego]], naturalnego syna cesarza [[Napoleon Bonaparte|Napoleona I]] i [[Maria Walewska|Marii Walewskiej]].


== Twórczość ==
Pozostawił opis podróży ''Dyaryusz podróży w roku 1784 na dniu 11 maja w kraje niemieckie przedsięwziętej.'' Rkps Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, sygn. 1808/I; ed.: ''Stanisława księcia Poniatowskiego Diariusz podróży w roku 1784 w kraje niemieckie przedsięwziętej.'' Wyd. Jacek Wijaczka. Wyd. AŚ, Kielce 2002. «Prace Instytutu Historii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach», nr 30. {{ISBN|83-7133-160-6}}.
* opis podróży ''Dyaryusz podróży w roku 1784 na dniu 11 maja w kraje niemieckie przedsięwziętej.'' Rkps Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, sygn. 1808/I; ed.: ''Stanisława księcia Poniatowskiego Diariusz podróży w roku 1784 w kraje niemieckie przedsięwziętej.'' Wyd. Jacek Wijaczka. Wyd. AŚ, Kielce 2002. «Prace Instytutu Historii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach», nr 30. {{ISBN|83-7133-160-6}}.

* pamiętnik, którego rękopis pt. ''Notices biographiques du Prince Stanislas Poniatowski écrites sous sa dicté'' znajduje się w archiwum Poniatowskich we Francji, zdeponowanym obecnie w Archives Nationales w Paryżu (wyd. J. Korzeniowski pt. ''Souvenirs du prince Stanislas Poniatowski'' w „Revue d’Histoire Diplomatique” T. 9: 1895 nr 4; przekład polski z drobnym uzupełnieniem tekstu i dodatkiem kilku innych pism i listów wyd. J. Łojek pt. ''Pamiętniki synowca Stanisława Augusta'', W. 1979.
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


Wersja z 11:10, 29 sie 2017

Stanisław Poniatowski
Ilustracja
Herb
Ciołek
Rodzina

Poniatowski

Data i miejsce urodzenia

23 listopada 1754
Warszawa

Data i miejsce śmierci

13 lutego 1833
Florencja

Ojciec

Kazimierz Poniatowski

Matka

Apolonia Ustrzycka

Żona

Cassandra Luci

Dzieci

(oficjalnie):
Józef Michał Poniatowski
Karol Poniatowski

Pałac Liechtenstein zakupiony przez Stanisława Poniatowskiego w 1799 roku

Stanisław Poniatowski herbu Ciołek (ur. 23 listopada 1754 w Warszawie – zm. 13 lutego 1833 we Florencji) – syn Kazimierza, książę, podskarbi wielki litewski, generał-lejtnant, konsyliarz Rady Nieustającej w 1780 roku[1], członek konfederacji targowickiej[2], członek Komisji Edukacji Narodowej w latach 1776-1792[3], starosta kaniowski, bohusławski, korsuński i sinnicki w 1789 roku[4], kawaler maltański Katolickiego Wielkiego Przeoratu w Rosji w 1797 roku[5].

Wiosną 1772 wyruszył w kilkumiesięczną podróż konną po Anglii, następnie studiował przez 8 miesięcy w Cambridge. W okolicach Warszawy na prawym brzegu Wisły miał kompleks dóbr z ośrodkiem w Górze i Nowym Dworze oraz przekazane mu przez króla: jurydykę Skaryszew i wsie Kamion, Grochów, Gosław i Kawęczyn, nabyte w r. 1780 od biskupstwa płockiego. W r. 1781 założył jurydykę w Kamionie. Na Ukrainie nabył w r. 1780 od Kaspra Rogalińskiego starostwo korsuńskie, gdzie urządził swoją rezydencję. W roku 1782 nabył starostwo winnickie. W roku 1785 kupił dobra Horochów na Wołyniu.

Był posłem podlaskim na sejm 1776 roku[6]. Poseł na sejm 1780 roku z ziemi warszawskiej[7]. Szef Regimentu Gwardii Pieszej Koronnej 1782-1789, starosta podolski, 1784-1791 podskarbi wielki litewski, wielokrotny poseł (wybrany marszałkiem stanu rycerskiego Rady Nieustającej na sejmie w 1780 roku[8], na którym bronił Kodeksu Zamoyskiego, od 1776 członek Komisji Edukacji Narodowej). Ulubieniec Stanisława Augusta, który starał się zapewnić mu – drogą układów z Katarzyną II następstwo tronu, wprowadzając w świat wielkiej polityki: m.in. w 1780 towarzyszył Katarzynie II podczas jej spotkania z Józefem II w Połocku i Mohylewie, następnie został mianowany marszałkiem Rady Nieustającej. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego w 1788 roku[9]. Konsyliarz Departamentu Skarbowego Rady Nieustającej w 1788 roku[10]. W końcu 1790 r. złożył urząd podskarbiego w. litewskiego i inne godności cywilne i wojskowe, co nie zostało dobrze przyjęte przez opinię publiczną.

Należał do przywódców stronnictwa królewskiego, poparł Konstytucję 3 Maja jednak krytycznie oceniał jej trwałość i po jej ogłoszeniu po kilku miesiącach (w listopadzie 1791) wyjechał z kraju udając się do Wiednia, gdzie na życzenie Stanisława Augusta przeprowadził rozmowy z Leopoldem II i Kaunitzem mające na celu pozyskanie politycznego poparcia Austrii dla Polski i Konstytucji 3 maja. Dnia 17 października 1792 podpisał w Rzymie akces do konfederacji targowickiej. W 1794 roku kupił w Rzymie pałac przy via della Croce i rezydencję poza murami miasta przy via Flaminia. Mimo, że był nieobecny Sejm grodzieński (1793) nominował go do Komisji Edukacji Narodowej[11]. Do Polski wrócił w 1795 roku.

Zainteresowany sztuką, założył w Warszawie szkołę malarstwa. Natomiast w swych rozległych dobrach na Ukrainie przeprowadził reformy czynszowe. Po rozbiorach i sprzedaży majątków na ziemiach polskich, mimo otrzymanego od Rosji tytułu rzeczywistego radcy stanu, osiadł w Austrii, a następnie w Rzymie, gdzie nabył willę przy Via Flaminia i zgromadził światowej sławy kolekcję obrazów, rzeźb i kamei (sprzedana 1826 Anglikowi Sykesowi), oraz znaczną część archiwum Stanisława Augusta.

We Włoszech, naprzeciwko jego rezydencji, mieszkała szewcowa Cassandra Luci, która była często bita przez męża. Znalazła ona ochronę w osobie Poniatowskiego, którego kochanką została. Pozostając, pomimo braku papieskiego pozwolenia na jej rozwód, w faktycznym związku mieli kilkoro nieślubnych dzieci. Dwie córki i trzech synów mogło zatem dziedziczyć nazwisko, ale nie tytuł książęcy.

W 1820 książę przeniósł się do Toskanii do nowo nabytych dóbr Monterotondo. Zmarł nagle w 1833 roku.

Pochowany został w kościele w swoich dobrach Monte Rotondo, później ciało przeniesione zostało do kościoła Św. Marka we Florencji, gdzie synowie Karol i Józef wznieśli mu, wykonany w r. 1857 przez I. Villa, nagrobek. Zgodnie z życzeniem zmarłego przypominać on miał jego zasługi w czynszowaniu chłopów.

Rodzina

W 1830 po śmierci męża Cassandry Luci książę wziął z nią ślub, a trzy lata później umarł jako ostatni uprawniony do polskiego tytułu książęcego.

Miał dwóch synów naturalnych, których status przed śmiercią zalegalizował: Józefa Michała Poniatowskiego, kompozytora operowego i dyplomatę włoskiego oraz francuskiego, oraz Karola. W 1848 dwaj synowie księcia uzyskali włoski tytuł książęcy i dali oni początek istniejącej do dzisiaj włosko-francuskiej linii książąt Poniatowskich di Monte Rotondo.

Córki księcia wyszły za mąż za włoskich arystokratów, a jedna z wnuczek margrabianka Maria Anna di Ricci została żoną słynnego Aleksandra Walewskiego, naturalnego syna cesarza Napoleona I i Marii Walewskiej.

Twórczość

  • opis podróży Dyaryusz podróży w roku 1784 na dniu 11 maja w kraje niemieckie przedsięwziętej. Rkps Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, sygn. 1808/I; ed.: Stanisława księcia Poniatowskiego Diariusz podróży w roku 1784 w kraje niemieckie przedsięwziętej. Wyd. Jacek Wijaczka. Wyd. AŚ, Kielce 2002. «Prace Instytutu Historii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach», nr 30. ISBN 83-7133-160-6.
  • pamiętnik, którego rękopis pt. Notices biographiques du Prince Stanislas Poniatowski écrites sous sa dicté znajduje się w archiwum Poniatowskich we Francji, zdeponowanym obecnie w Archives Nationales w Paryżu (wyd. J. Korzeniowski pt. Souvenirs du prince Stanislas Poniatowski w „Revue d’Histoire Diplomatique” T. 9: 1895 nr 4; przekład polski z drobnym uzupełnieniem tekstu i dodatkiem kilku innych pism i listów wyd. J. Łojek pt. Pamiętniki synowca Stanisława Augusta, W. 1979.
  1. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg, s. 582.
  2. ↑ Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 144.
  3. ↑ Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 277.
  4. ↑ Konrad Rzemieniecki, Struktura własności ziemskiej i jej dochodów w województwie kijowskim w 1789 r., w: Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych, Tom LXXI, 2011, s. 135.
  5. ↑ Paweł Czerwiński, Zakon Maltański i stosunki jego z Polską na przestrzeni dziejów, s. 163.
  6. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 532.
  7. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg, s. 582.
  8. ↑ Henryk Schmitt, Dzieje Polski XVIII i XIX wieku, t. II, Kraków 1867, s. 56.
  9. ↑ Dyaryusz Seymu Ordynaryinego Pod Związkiem Konfederacyi Generalney Oboyga Narodów W Warszawie Rozpoczętego Roku Pańskiego 1788. T. 1 cz. 1, [b.n.s].
  10. ↑ Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788, Warszawa 1788, [b.n.s]
  11. ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 344.
Podskarbiowie wielcy litewscy
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Poniatowski_(podskarbi_litewski)&oldid=50220245”