Santi Gucci: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
ilustracja |
→Cechy stylowe: drobne redakcyjne Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
Linia 26: | Linia 26: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
[[Plik:Baranow5.jpg|thumb|240px|Zamek w Baranowie Sandomierskim]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
'''Santi Gucci''' (ur. ok. [[1530]] we [[Florencja|Florencji]], zm. ok. [[1600]] na zamku w [[Książ Wielki|Książu Wielkim]]<ref>Krystyna Sinko, ''Santi Gucci Fiorentino i jego szkoła'', Kraków 1933, s. 31.</ref>) – architekt i rzeźbiarz pochodzenia [[Włochy|włoskiego]] działający w Polsce. |
'''Santi Gucci''' (ur. ok. [[1530]] we [[Florencja|Florencji]], zm. ok. [[1600]] na zamku w [[Książ Wielki|Książu Wielkim]]<ref>Krystyna Sinko, ''Santi Gucci Fiorentino i jego szkoła'', Kraków 1933, s. 31.</ref>) – architekt i rzeźbiarz pochodzenia [[Włochy|włoskiego]] działający w Polsce. |
||
Linia 86: | Linia 79: | ||
* W oddaniu postaci z jednej strony stylizacja w sztucznych pozach i układzie szat, z drugiej zaś werystycznie ukazana twarz. |
* W oddaniu postaci z jednej strony stylizacja w sztucznych pozach i układzie szat, z drugiej zaś werystycznie ukazana twarz. |
||
* Charakterystyczne motywy ornamentalne: [[Rozeta (architektura)|rozetki]] pojedyncze lub w rzędach, wazy płomieniste, [[gzyms]]y ozdobione rzędem spłaszczonych liści akantu, guzy „gucciowskie”. |
* Charakterystyczne motywy ornamentalne: [[Rozeta (architektura)|rozetki]] pojedyncze lub w rzędach, wazy płomieniste, [[gzyms]]y ozdobione rzędem spłaszczonych liści akantu, guzy „gucciowskie”. |
||
* Styl Gucciego to połączenie cech włoskich z krakowskimi. |
* Styl Gucciego to połączenie cech włoskich z krakowskimi. <gallery mode="packed" heights="170"> |
||
Plik:Baranow5.jpg|Baranów Sandomierski - dziedziniec zamku |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Plik:Church of St. Catherine of Alexandria and St. Margaret, Headstone of Spytek Jordan (1603 by Santi Gucci), 7-9 Austiańska street, Kazimierz, Kraków, Poland.jpg|Nagrobek Spytka Jordana (1603) |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
</gallery> |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
Wersja z 19:26, 3 sie 2023
Data i miejsce urodzenia |
ok. 1530 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
ok. 1600 |
Narodowość |
włoska |
Dziedzina sztuki | |
Epoka | |
Ważne dzieła | |
Kaplica Myszkowskich |
Santi Gucci (ur. ok. 1530 we Florencji, zm. ok. 1600 na zamku w Książu Wielkim[1]) – architekt i rzeźbiarz pochodzenia włoskiego działający w Polsce.
Życiorys
Tworzył w stylach późnego renesansu oraz manieryzmu. Pochodził z florenckiej rodziny artystycznej. Uczył się u swojego ojca Giovanniego di Niccolò Albenghi Gucci, zwanego Giovanni della Camilla (restauratora florenckiej katedry). Artystą też był jego przyrodni brat Francesco Camilliani, uczeń znanego Baccio Bandinellego. Gucci rozpoczął pracę w swym zawodzie we Włoszech w wieku 17 lat. Na jego styl oddziałały w dużym stopniu tradycje zarówno włoskie, jak i niderlandzkie. Gucci przybył do Polski w latach sześćdziesiątych XVI w. Był nadwornym artystą króla Zygmunta Augusta, Stefana Batorego i Anny Jagiellonki, Henryka Walezego. Wykonywał również prace dla rodów magnackich, Myszkowskich i Firlejów.
Na początku działalności rzeźbiarskiej w Polsce dostarczał wzory do maszkaronów attyki na sukiennicach w Krakowie. Podobnie jak wszyscy znakomitsi muratorzy i rzeźbiarze włoscy działający w Polsce w XVI w. (Bartolommeo Berrecci, Jan Maria Padovano), Gucci wykonywał swoje prace wespół z licznym gronem współpracowników.
W 1558 roku pracował już w Polsce na zamku niepołomickim. W 1575 wymieniony został jako budowniczy królewski, żonaty z Polką Katarzyną Górską. Tytuł serwitora królewskiego nosił Gucci zarówno za panowania króla Stefana Batorego, jak i po jego śmierci; był przy tym nie tylko tytularnym, ale i rzeczywistym artystą królewskim – kierował przebudową zamku dla króla Stefana w Łobzowie. W latach 1565–1585 pracował na zamku w Janowcu, w 1591 w Warszawie, gdzie pracował na służbie u kanclerza Jana Zamoyskiego. Był autorem projektu m.in. zamku Leszczyńskich w Baranowie Sandomierskim.
W latach 1594–1595 wykonał na zamówienie Anny Jagiellonki jedno z najwybitniejszych swych dzieł – nagrobek Stefana Batorego, oraz stallę do jego kaplicy grobowej w katedrze wawelskiej.
Prowadził pracownię kamieniarską w Pińczowie; tam też utrzymywał dobre stosunki z rodziną Myszkowskich. Pracownia ta działała również po jego śmierci, kształcąc nowych artystów i przedłużając tradycję charakterystycznego stylu gucciowskiego manieryzmu.
Najważniejsze dzieła
Architektura
- Dom przy Kanoniczej 21 w Krakowie, 1582-92, Gucci kamienicy dziedzińcowej z krużgankami wewnętrznymi nadaje charakter małego pałacu; budynek cechuje swobodna i urozmaicona kompozycja galerii z jej zmiennymi rytmami: w przyziemiu kolumny z głowicami jońskimi, na piętrze filary oraz repertuar motywów dekoracyjnych; na dziedziniec prowadzi wejście ujęte w portal, architekt zastosował charakterystyczne dla siebie skontrastowanie: prostocie partii górnej przeciwstawił dolną o półkolumnach ujętych klamrami rustykowanych pasów,
- Rezydencja w Łobzowie dla Stefana Batorego, 1585-87, buduje układ skrzydłowy z dziedzińcem arkadowym,
- Kaplica Myszkowskich przy kościele Dominikańskim w Krakowie,
- Zamek w Pińczowie, po 1586 – przed 1600
- Zamek w Baranowie, 1591-1606,
- Rezydencja pałacowa Myszkowskich w Książu Wielkim, 1585-95,
- Kaplica św. Anny w Pińczowie, 1600.
Nagrobki
- Nagrobek rodziny Kryskich: Anny, Pawła i Wojciecha, w kościele Św. Stanisława BM w Drobinie, 1572-1576;
- Nagrobek Zygmunta II Augusta w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, 1574-75;
- Pomnik Anny Jagiellonki w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, 1574-75;
- Nagrobek Andrzeja i Barbary Firlejów w Janowcu, 1588-87;
- Nagrobek Stefana Batorego w Kaplicy Mariackiej na Wawelu, 1594-95;
- Stalle w Kaplicy Batorego, wykonane z czerwonego marmuru piaskowca, alabastru; o 3 siedzeniach z wysokim zapleckiem wypełnionym trzema ślepymi arkadami z herbem Polski w półkolistym zwieńczeniu przedpiersie podzielone pilastrami i dyskami na geometryczne pola; tympanon wypełniają putta podtrzymujące pod kartuszem z Orłem koronę królewską; dekoracje mają cechy wspólne z elementami ornamentalnymi z Kaplicy Zygmuntowskiej, 1594-95;
- Nagrobek rodziny Branickich: Grzegorza i Katarzyny, w kościele Dziesięciu Tysięcy Męczenników w Niepołomicach, ok. 1596;
- Nagrobek Arnulfa i Stanisława Uchańskich, w kościele Wniebowzięcia NMP w Uchaniach, ok. 1590;
- Nagrobek Pawła i Anny Uchańskich, w kościele Wniebowzięcia NMP w Uchaniach, pocz. XVI w.
- Nagrobek kanclerza koronnego Tomasza Sobockiego w kościele pw. św. Piotra i Pawła w Sobocie.
- Nagrobek Wawrzyńca Spytka Jordana w krakowskim kościele św. Katarzyny i św. Małgorzaty, 1603;
Prace warsztatu Santi Gucciego
- Nagrobek Stanisława Zbąskiego w kościele Narodzenia NMP w Kurowie;
- Nagrobek Andrzeja Nowiny Kośli w kościele Wniebowzięcia NMP w Kraśniku;
- Nagrobek Stanisława Kobylnickiego z Nieborowa, starosty przasnyskiego i jego żon: Zofii ze Srzeńskich i Izabelli z Trzcińskich w kościele Św. Anny w Kobylnikach pod Płockiem;
- Chrzcielnice: w kaplicy grobowej Branickich, w kościele parafialnym w Kazimierzu z 1587, w Janowcu z 1598 i w Sancygniowie;
- Fontanny;
- Epitafia: Katarzyny z Rapów Fogelderowej z 1575, znajdujące się na zewnętrznej ścianie kościoła Mariackiego i Jana Zaborowskiego w krużgankach kościoła dominikanów, oraz tablica erekcyjna umieszczona w kaplicy Przemienienia Pańskiego w tym kościele.
Cechy stylowe
- Bogata dekoracyjność.
- „Horror vacui”.
- Płaszczyznowość uzyskiwana przez rozpięcie całej kompozycji na ścianie.
- Afunkcjonalność struktury architektonicznej.
- Formy: miękkie, lekkie, fantazyjne, dalekie od ideałów klasycznych dojrzałego renesansu.
- W oddaniu postaci z jednej strony stylizacja w sztucznych pozach i układzie szat, z drugiej zaś werystycznie ukazana twarz.
- Charakterystyczne motywy ornamentalne: rozetki pojedyncze lub w rzędach, wazy płomieniste, gzymsy ozdobione rzędem spłaszczonych liści akantu, guzy „gucciowskie”.
- Styl Gucciego to połączenie cech włoskich z krakowskimi.
-
Baranów Sandomierski - dziedziniec zamku
-
Kaplica przy pałacu Myszkowskich w Książu Wielkim
-
Kraków - dziedziniec domu przy Kanoniczej 21
-
Mauzoleum Myszkowskich przy kościele Dominikanów w Krakowie
-
Nagrobek Spytka Jordana (1603)
-
Nagrobek króla Stefana Batorego w Kaplicy Mariackiej na Wawelu
-
Pińczów - Kaplica św. Anny
-
Jeden z maszkaronów na Sukiennicach w Krakowie
Przypisy
- ↑ Krystyna Sinko, Santi Gucci Fiorentino i jego szkoła, Kraków 1933, s. 31.
Bibliografia
- Andrzej Fischinger, Santi Gucci, architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku, Kraków 1969.
- Historia sztuki polskiej, t. II, Kraków 1965, red. T. Dobrowolski.
- Helena Kozakiewicz, Renesans w Polsce. Santi Gucci. Architekt i rzeźbiarz, Warszawa 1983.
- H. i S. Kozakiewiczowie, Renesans w Polsce, Warszawa 1976.
- Krystyna Sinko, Santi Gucci Fiorentino i jego szkoła, Kraków 1933.
Linki zewnętrzne
- Andrzej Fischinger: Santi Gucci, architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku (1969) w bibliotece Polona
- Artyści związani z Krakowem (I Rzeczpospolita)
- Artyści związani z Zygmuntem II Augustem
- Artyści związani ze Stefanem Batorym
- Artyści związani z Warszawą (I Rzeczpospolita)
- Członkowie dworu Stefana Batorego
- Ludzie związani z Pińczowem (I Rzeczpospolita)
- Architekci polskiego manieryzmu
- Architekci polskiego renesansu
- Rzeźbiarze polskiego manieryzmu
- Rzeźbiarze polskiego renesansu
- Serwitorzy Stefana Batorego
- Włoscy architekci
- Włosi w I Rzeczypospolitej
- Urodzeni w XVI wieku
- Ludzie urodzeni we Florencji