Raba Niżna: Różnice pomiędzy wersjami
49°38′26″N 20°01′39″E/49,640556 20,027500| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
mNie podano opisu zmian |
Informacje o zespole ludowym z Raby Niżnej. Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
{{Osobny artykuł|Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Rabie Niżnej}} |
{{Osobny artykuł|Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Rabie Niżnej}} |
||
== Zespół ludowy ,,Mali Rabianie<nowiki>''</nowiki> == |
|||
Od września 2007 roku w Rabie Niżnej działa góralski zespół muzyczny ,,Mali Rabianie<nowiki>''</nowiki>. Założycielem i kierownikiem zespołu jest Katarzyna Wacławik, z wykształcenia nauczyciel i wychowawca, z zamiłowania entuzjastka kultury ludowej i dziedzictwa kulturowego. Działalność zespołu opiera się na kulturze [[Zagórzanie|zagórzańskiej]] a ukierunkowana jest na poznawanie nieznanych dzieciom i młodzieży, starych pieśni okolicznościowych, piosenek, przyśpiewek oraz kolęd i pastorałek, które są pozyskiwane od starszych mieszkańców wsi. Zespół cieszy się dużą popularnością.<ref>{{Cytuj |autor = Intellect.pl |tytuł = Mali Rabianie - Gmina Mszana Dolna |data dostępu = 2023-10-01 |opublikowany = www.mszana.pl |url = https://www.mszana.pl/nasza-gmina/kultura/folklor,411.html#:~:text=Zesp%C3%B3%C5%82%20regionalny%20Mali%20Rabianie%20powsta%C5%82%20we%20wrze%C5%9Bniu%202007,z%20zami%C5%82owania%20entuzjastka%20kultury%20ludowej%20i%20dziedzictwa%20kulturowego. |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Intellect.pl |tytuł = 10-lecie Zespołu Regionalnego „Rabianie” - Gmina Mszana Dolna |data dostępu = 2023-10-01 |opublikowany = weterynaria.mszana.pl |url = https://weterynaria.mszana.pl/aktualnosci,3287.html |język = pl}}</ref> |
|||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
Wersja z 22:22, 1 paź 2023
| Artykuł |
49°38'26"N 20°01'39"E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
49°39'N, 20°2'E |
| - błąd |
2333 m |
| Odległość |
1195 m |
| wieś | |
 Ogólny widok miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | |
| Wysokość |
430 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
1223[1] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
34-730[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KLI |
| SIMC |
0454391 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Mszana Dolna  | |
| 49°38′26″N 20°01′39″E/49,640556 20,027500
| |
| Strona internetowa | |
Raba Niżna – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Mszana Dolna[3][4].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Jest zamieszkana głównie przez górali zagórzańskich[5].
Położenie
Znajduje się w dolinie rzeki Raby, w dwóch regionach geograficznych. Południowe zbocza tej doliny w obrębie Raby Niżnej należą bowiem do Gorców, północne do Beskidu Wyspowego (masyw Lubonia Wielkiego z Łysą Górą). Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 28, pomiędzy Mszaną Dolną a Rabką-Zdrój[6].
Integralne części wsi
| części wsi | Bańkówka, Bartosiówka, Biłkówka, Brzeżek, Budzyń, Dwór, Gazdy, Góry, Janówka, Jasicówka, Kółkówka, Kózakówka, Krupówka, Łaniaki, Laskówka, Maczugówka, Majerówka, Marcaki, Mardauszówka, Maślaki, Młynarze, Muzykówka, Na Łęgu, Piekarczykówka, Piekarzówka, Pizdury, Rzepki, Ślusarzówka, Sochówka, Sztudry, Tobołówka, Wątory, Zagóry. |
Historia
Z zapisków Jana Długosza, dowiadujemy się, że w XIII wieku tereny wzdłuż Raby przekazane zostały w zarządzanie zakonowi Cystersów ze Szczyrzyca[7]. Pierwsza wzmianka o Rabie Niżnej pochodzi z zapisów procesowych z lat 1407–1408, będących dokumentacją sporu toczącego się między sołtysem Raby Niżnej a sołtysem Harklowej[8]. W XVI wieku wieś należała do starostwa nowotarskiego. W 1534 zarządcy starostwa – rodzina Pieniążków, podzielili je na trzy tzw. klucze: mszański, nowotarski i wielkoporębski. Raba Niżna weszła w skład dóbr mszańskich[8].
W XIX wieku, w pięknym parku ze starodrzewem, Franciszek Borowski wybudował niewielki dwór w stylu klasycystycznym[7][9]. W 1905 dwór zakupił i odnowił hrabia Jan Chomentowski[7]. W jednej z izb we dworze urządzono niewielką kaplicę, dostępną dla mieszkańców wsi. Kaplicę tę poświęcił arcybiskup Adam Sapieha[9].
Okres II wojny światowej to czas działalności ruchu oporu i partyzantki. Wycofujący się hitlerowcy zniszczyli mosty na Rabie i spalili większą część wsi[7]. Okres powojenny to czas odbudowy i rozbudowy wsi. W tym czasie również do Raby Niżnej przybyli księża Michalici, którzy w dworze Chomentowskich założyli zakład wychowawczy dla trudnych chłopców, który działał do 1952 roku[9].
W 1957 podjęto decyzję o budowie w centrum wsi kościoła. Udało się to dopiero w 1970. 14 listopada 1982 została erygowana parafia w Rabie Niżnej, wydzielona z parafii w Olszówce. Jako patrona wybrano św. Józefa Rzemieślnika. Kościół znacznie powiększono i przebudowano w latach 1989–1994[10].
W roku 2015 odbyła się budowa nowej przeprawy na rzece Raba, była ona budowany od września do grudnia 2015 roku, ta inwestycja pozwoliła na bezpieczną przeprawę mieszkańcom a w szczególności samochodom ciężarowym lokalnych tartaków.[11]
Zespół ludowy ,,Mali Rabianie''
Od września 2007 roku w Rabie Niżnej działa góralski zespół muzyczny ,,Mali Rabianie''. Założycielem i kierownikiem zespołu jest Katarzyna Wacławik, z wykształcenia nauczyciel i wychowawca, z zamiłowania entuzjastka kultury ludowej i dziedzictwa kulturowego. Działalność zespołu opiera się na kulturze zagórzańskiej a ukierunkowana jest na poznawanie nieznanych dzieciom i młodzieży, starych pieśni okolicznościowych, piosenek, przyśpiewek oraz kolęd i pastorałek, które są pozyskiwane od starszych mieszkańców wsi. Zespół cieszy się dużą popularnością.[12][13]
Zabytki
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[14]:
- Zespół dworski z 1. połowy XIX wieku oraz park.
- Stacja kolejowa na turystycznym szlaku kolejowym przez Karpaty
-
Budynek stacyjny Raba Niżna (2023) -
Budynek stacyjny (2023) -
Peron -
Budynek stacyjny -
Tablica na budynku stacyjnym
.jpg)
.jpg)
Turystyka
Szlaki turystyczne:
z Raby Niżnej poprzez zbocza Lubonia Wielkiego, przełęcz Glisne na górę Szczebel.
- Atrakcje turystyczne
- na południowo-wschodnich stokach Lubonia znajduje się rezerwat przyrody Luboń Wielki z gołoborzem;
- w pobliżu Perci Borkowskiego na Luboniu znajduje się jaskinia o długości korytarzy wynoszącej 8 metrów[15];
- w otoczeniu zabytkowego starodrzewu znajduje się dawny dwór Chomentowskich, a obecnie dom wypoczynkowy „Energetyk”[8]. Był to dwór w stylu klasycystycznym, kryty dachem mansardowym z naczółkami, posiadający od frontu elewację pięcioosiową z niską attyką u góry i gankiem wspartym na dwóch kolumnach[15]. Dwór został znacznie przebudowany i powiększony;
- we wsi znajduje się przystanek kolejowy z XIX wieku, który „zagrał” w filmach „Niemcy” i „Przygody dobrego wojaka Szwejka”[15];
- przy drodze do Mszany Dolnej stoi kapliczka z 1832, kryta gontem. Wewnątrz znajdują się sklepienia kolebkowe[15].
- w pobliżu Raby Niżnej znajdują się liczne trasy narciarskie[15].
Osoby związane z miejscowością
- Michał Blecharczyk
- Tadeusz Patalita - (mieszka w Rabie Niżnej)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wieś Raba Niżna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-05-04], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Górale Zagórzańscy - Etnozagroda [online], www.etnozagroda.pl [dostęp 2023-08-31].
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ a b c d Górska miejscowość turystyczno-wypoczynkowa. Szkoła Podstawowa w Rabie Niżnej. [dostęp 2011-07-17]. (pol.).
- ↑ a b c "Beskid...", s. 30
- ↑ a b c "Parafie..., s. 255
- ↑ "Parafie...", s. 257
- ↑ Przemówienia, kropidło i wstęga na otwarciu mostu na drodze Raba Niżna - Olszówka (zdjęcia) [online], gorce24.pl [dostęp 2023-09-09].
- ↑ Intellect.pl, Mali Rabianie - Gmina Mszana Dolna [online], www.mszana.pl [dostęp 2023-10-01] (pol.).
- ↑ Intellect.pl, 10-lecie Zespołu Regionalnego „Rabianie” - Gmina Mszana Dolna [online], weterynaria.mszana.pl [dostęp 2023-10-01] (pol.).
- ↑ Rejestr ↓, s. 99.
- ↑ a b c d e Gmina Mszana Dolna: Raba Niżna. gmina Mszana Dolna. [dostęp 2011-07-17]. (pol.).
Bibliografia
- Andrzej Matuszczyk: Beskid Wyspowy. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2008, s. 30. ISBN 978-83-89188-78-6.
- Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 255-257. ISBN 978-83-88383-43-4.
- Rejestr zabytków nieruchomych woj. małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2017-11-17]. (pol.).
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
