Luboń Wielki
 Luboń Wielki – widok z Mszany Dolnej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1022 m n.p.m. |
| Wybitność |
512 m |
Położenie na mapie Beskidu Wyspowego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°39′12,8″N 19°59′30,4″E/49,653556 19,991778
| |
Luboń Wielki (1022 m n.p.m.) – najwybitniejszy szczyt górski w Beskidzie Wyspowym, nazywany przez miejscowych Biernatką[1].
Luboń Wielki jest popularnym celem turystów. U jego podnóża znajdują się miejscowości: Glisne, Krzeczów, Mszana Dolna, Raba Niżna, Rabka-Zdrój (Zaryte), Skomielna Biała i Tenczyn. Od pobliskiego Szczebla oddziela go przełęcz Glisne. W kierunku zachodnim od szczytu odchodzi długi grzbiet, w którym znajduje się Luboń Mały dochodzący aż do Naprawy. Ze znajdującej się na tym ramieniu Polany Surówki, przy niebieskim szlaku widoczna jest rozległa panorama Tatr, Gorców i Babiej Góry. Wszystkie potoki spływające z masywu Lubonia Wielkiego zasilają Rabę lub jej dopływ – Smugawkę. Masyw Lubonia Wielkiego wznosi się prawie 500 m ponad dolinami tych rzek[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Na szczycie znajduje się nieduże schronisko PTTK wybudowane w 1931 r., radiowo-telewizyjna stacja nadawcza, punkt meteorologiczny, ławki i stoły dla turystów. Widoczna z daleka sylwetka przekaźnika pozwala na bezbłędne rozpoznanie góry. Przekaźnik został wybudowany w 1961 r. w celu umożliwienia transmisji mistrzostw świata FIS w Zakopanem. Ze szczytu rozlega się panorama na północ i zachód. Na południowo-wschodnim stoku utworzono rezerwat przyrody dla ochrony największego w Beskidzie Wyspowym gołoborza oraz skałek zwanych Dziurawymi Turniami i jaskini. Ze szczytem Lubonia związane jest wiele legend i opowieści ludowych[3].
Góra porośnięta jest w dolnej części lasami świerkowo-jodłowymi, górą buczyną karpacką. Ostały się dwie polany: Polana Surówki i Polana Lugusowa[4]. Rozległy i silnie zalesiony Luboń Wielki stanowił w czasie II wojny światowej dobre schronienie dla partyzantów. W połowie długości Czarnego Potoku, w tzw. Jamach posiadali oni dobrze zamaskowany schron ziemny, a obok niego drewniany barak, kwaterowali także w schronisku na szczycie. Wybudowane w 1931 r. schronisko przetrwało II wojnę światową[3] i w 2009 r. zostało wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[5].
-
Luboń Wielki – widok z polany Cyrla -
Gołoborze w rezerwacie -
Luboń Wielki i Babia Góra, widok z Ćwilina -
-
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Szlaki turystyki pieszej[2]:
Perć Borkowskiego – z Rabki-Zaryte przez rezerwat przyrody. Jest to najtrudniejszy szlak – w obrębie rezerwatu wspinaczka po skałach. Czas przejścia: 2 h (↓ 1:30 h), suma podejść 560 m, odległość 5,1 km.
– z Rabki-Zaryte. Czas przejścia: 1:50 h (↓ 1:05 h), suma podejść 530 m, odległość 4,4 km.
Mały Szlak Beskidzki – z Mszany Dolnej przez przełęcz Glisne. Czas przejścia: 2:15 h (↓ 1:50 h), suma podejść 560 m, odległość 8,3 km. Szlak kończy się na szczycie.
– z Rabki Zaryte wzdłuż Rolskiego Potoku. Czas przejścia: 1:20 h (↓ 0:50 h), suma podejść 550 m, odległość 3,3 km.- – z Naprawy Dolnej przez Luboń Mały i Polanę Surówki. Czas przejścia: 2:15 h (↓ 1:40 h), suma podejść 460 m, odległość 7,6 km.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Andrzej Matuszczyk, Beskid Wyspowy. Ziemia ciągle obiecana, Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2001, ISBN 83-85557-86-5.
- ↑ a b Beskid Wyspowy 1: 50000. Mapa turystyczna, Kraków: Compass, 2006, ISBN 83-89165-86-4.
- ↑ a b Gacek Dariusz, Beskid Wyspowy, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, ISBN 978-83-62460-25-0.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2014-04-01].
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-15].