Marcin Zborowski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 384 060 edycji
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
Kelvin (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
39 277 edycji
redakcyjne, odlink. dat,
Linia 24: Linia 24:
|wikicytaty =
|wikicytaty =
}}
}}
'''Marcin Zborowski''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (ur. [[1492]]<ref>Teresa Romańska-Faściszewska, ''Oleśnica''. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, {{ISBN|978-83-89660-74-9}}. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106</ref>, zm. [[1565]]) – cześnik koronny w latach [[1527]]-[[1542]], [[kasztelanowie krakowscy|kasztelan krakowski]] w latach [[1562]]-1565, [[Wojewodowie poznańscy i wielkopolscy|wojewoda poznański]] w latach [[1558]]-1562, [[wojewodowie kaliscy|wojewoda kaliski]] w [[1550]] roku, kasztelan kaliski w [[1543]] roku, starosta będziński, odolanowski, stopnicki, szydłowski w latach [[1531]]-[[1546]], tłumacki od 1565 roku<ref>Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 274.</ref>, dworzanin królewski.
'''Marcin Zborowski''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (ur. [[1492]]<ref>Teresa Romańska-Faściszewska, ''Oleśnica''. Wydawnictwo Alleluja, Kraków 2007, {{ISBN|978-83-89660-74-9}}. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106</ref>, zm. [[1565]]) – cześnik koronny w latach 1527–1542, [[kasztelanowie krakowscy|kasztelan krakowski]] w latach 1562–1565, [[Wojewodowie poznańscy i wielkopolscy|wojewoda poznański]] w latach 1558–1562, [[wojewodowie kaliscy|wojewoda kaliski]] w 1550 roku, kasztelan kaliski w 1543 roku, starosta będziński, odolanowski, stopnicki, szydłowski w latach 1531–1546, tłumacki od 1565 roku<ref>Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 274.</ref>, dworzanin królewski.


Brat [[Piotr Zborowski (zm. 1553)|Piotra Zborowskiego]], [[kasztelan]]a [[Kasztelani i starostowie małogoscy|małogoskiego]].
Brat [[Piotr Zborowski (zm. 1553)|Piotra Zborowskiego]], [[kasztelan]]a [[Kasztelanowie i starostowie małogoscy|małogoskiego]].


Był [[kalwinizm|kalwinistą]].
Był [[kalwinizm|kalwinistą]].


Wziął udział w [[Wojna litewsko-moskiewska 1512-1522|wojnie litewsko-moskiewskiej]], gdzie odznaczył się w [[bitwa pod Orszą (1514)|bitwie pod Orszą]]. Poseł [[województwo krakowskie (I Rzeczpospolita)|województwa krakowskiego]] na sejm krakowski [[1523]] roku, sejm [[1534]] i [[1535]] roku, sejm [[1536]]/[[1537]] roku, sejm [[1538]]/[[1539]] roku, sejm [[1540]] roku<ref>Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 59, 84, 85, 88, 89, 91, 94.</ref>. W [[1537]] był jednym z przywódców "[[wojna kokosza|wojny kokoszej]]". W [[1540]] roku podejrzewany był o organizację rzekomego [[Bernard Pretwicz|zamachu stanu]]. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim [[Andrzej Tęczyński (zm. 1561)|Andrzejem Tęczyńskim]]. Był zamieszany w plany ożenku bogatej [[Elżbieta Ostrogska|Halszki Ostrogskiej]] z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król Zygmunt II August. Następnie Zborowski doprowadził w [[1554]] roku do śmierci jej męża [[Dymitr Sanguszko|Dymitra Sanguszki]] w [[Jaroměř|Jaromierzu]], podczas jego ucieczki z Polski.
Wziął udział w [[Wojna litewsko-moskiewska (1512–1522)|wojnie litewsko-moskiewskiej]], gdzie odznaczył się w [[bitwa pod Orszą (1514)|bitwie pod Orszą]]. Poseł [[województwo krakowskie (I Rzeczpospolita)|województwa krakowskiego]] na sejm krakowski 1523]roku, sejm 1534 i 1535 roku, sejm 1536/1537 roku, sejm [[1538]]/[[1539]] roku, sejm [[1540]] roku<ref>Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 59, 84, 85, 88, 89, 91, 94.</ref>. W 1537 był jednym z przywódców "[[wojna kokosza|wojny kokoszej]]". W [[1540]] roku podejrzewany był o organizację rzekomego [[Bernard Pretwicz|zamachu stanu]]. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim [[Andrzej Tęczyński (zm. 1561)|Andrzejem Tęczyńskim]]. Był zamieszany w plany ożenku bogatej [[Elżbieta Ostrogska|Halszki Ostrogskiej]] z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król Zygmunt II August. Następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża [[Dymitr Sanguszko|Dymitra Sanguszki]] w [[Jaroměř|Jaromierzu]], podczas jego ucieczki z Polski.


Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]]. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w [[1563]] roku najwyższą godność świecką Korony, czyli [[Kasztelanowie krakowscy|kasztelanię krakowską]].
Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]]. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli [[Kasztelanowie krakowscy|kasztelanię krakowską]].


Bartosz Paprocki napisał o nim: ''"Ten to Marcin Zborowski był za mojej pamięci bardzo możny w skarby i w majętności, był pan skromny, nie przesadzał się na szaty, ani na żadne niepotrzebne zbytki [...] u królów był w wielkiej łasce, przez wiarę, pilność i stateczność w posługach swych"(...) Wielkie szczęście jego i męstwo znaczne bardzo go zalecało królom, gdy przed nimi nie tylko nieprzyjacioły ich czasu potrzeby bijał, ale też czasu krotochwile zwierz wielki, wieprze, żubry, niedźwiedzie, pojedynkiem łowił. (...) Prawem się z żadnym sąsiadem nie obchodził, każdą krzywdę drogo zapłacił, a też prokuratory na rybnych stolech kijem bijał, o czem mi powiedał Kumelski, sławny prokurator''<ref>B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 145–146</ref>.
Bartosz Paprocki napisał o nim: ''"Ten to Marcin Zborowski był za mojej pamięci bardzo możny w skarby i w majętności, był pan skromny, nie przesadzał się na szaty, ani na żadne niepotrzebne zbytki [...] u królów był w wielkiej łasce, przez wiarę, pilność i stateczność w posługach swych"(...) Wielkie szczęście jego i męstwo znaczne bardzo go zalecało królom, gdy przed nimi nie tylko nieprzyjacioły ich czasu potrzeby bijał, ale też czasu krotochwile zwierz wielki, wieprze, żubry, niedźwiedzie, pojedynkiem łowił. (...) Prawem się z żadnym sąsiadem nie obchodził, każdą krzywdę drogo zapłacił, a też prokuratory na rybnych stolech kijem bijał, o czem mi powiedał Kumelski, sławny prokurator''<ref>B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 145–146</ref>.


Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej):
Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej):
* [[Marcin Zborowski (syn Marcina Zborowskiego 1492-1565)|Marcin Zborowski]].
* [[Marcin Zborowski (syn Marcina Zborowskiego 1492–1565)|Marcin Zborowski]].
* [[Piotr Zborowski (zm. 1580)|Piotr Zborowski]] – wojewoda krakowski,
* [[Piotr Zborowski (zm. 1580)|Piotr Zborowski]] – wojewoda krakowski,
* [[Jan Zborowski]] – kasztelan gnieźnieński,
* [[Jan Zborowski]] – kasztelan gnieźnieński,
Linia 44: Linia 44:
* [[Samuel Zborowski]] – magnat, najbardziej znany z rodu Zborowskich (pochowany w [[Oleśnica (województwo świętokrzyskie)|Oleśnicy]]<ref>{{Cytuj książkę | autor =Zbigniew Ossoliński | tytuł =Pamiętniki | wydawca = | miejsce = | rok =1983 | strony = | isbn =}}</ref>
* [[Samuel Zborowski]] – magnat, najbardziej znany z rodu Zborowskich (pochowany w [[Oleśnica (województwo świętokrzyskie)|Oleśnicy]]<ref>{{Cytuj książkę | autor =Zbigniew Ossoliński | tytuł =Pamiętniki | wydawca = | miejsce = | rok =1983 | strony = | isbn =}}</ref>
Był właścicielem m.in. [[Solec-Zdrój|Solca-Zdroju]] i [[Zamek w Korzkwi|zamku]] w [[Korzkiew|Korzkwi]]. Przebudował zamek Jastrzębiec w okolicach Szydłowa. Założył miasteczko [[Jastrząb]].
Był właścicielem m.in. [[Solec-Zdrój|Solca-Zdroju]] i [[Zamek w Korzkwi|zamku]] w [[Korzkiew|Korzkwi]]. Przebudował zamek Jastrzębiec w okolicach Szydłowa. Założył miasteczko [[Jastrząb]]{{fakt|data=2018-01}}.


== Ocena ==
== Ocena ==
[[Władysław Konopczyński]] określił go jako ''warchoła-karmazyna''<ref> W. Konopczyński,
[[Władysław Konopczyński]] określił go jako ''warchoła-karmazyna''<ref> W. Konopczyński,
Dzieje Polski nowożytnej, t. 1, Warszawa 1986, s. 100 i 137</ref>, a [[Jerzy Besala]] uznał, że był to ''właściwie morderca''<ref> J. Besala, Stefan Batory, Warszawa 1992, s. 85.</ref>.
Dzieje Polski nowożytnej, t. 1, Warszawa 1986, s. 100 i 137</ref>, a [[Jerzy Besala]] uznał, że był to ''właściwie morderca''<ref>J. Besala, ''Stefan Batory'', Warszawa 1992, s. 85.</ref>.


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 54: Linia 54:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Teresa Romańska-Faściszewska, ''Oleśnica''. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, {{ISBN|978-83-89660-74-9}}
* Teresa Romańska-Faściszewska, ''Oleśnica''. Wydawnictwo Alleluja, Kraków 2007, {{ISBN|978-83-89660-74-9}}


{{Wojewodowie kaliscy}}
{{Wojewodowie kaliscy}}

Wersja z 15:06, 17 sty 2018

Marcin Zborowski
Ilustracja
Herb
Jastrzębiec
Rodzina

Zborowscy herbu Jastrzębiec

Data urodzenia

1492

Data śmierci

1565

Ojciec

Andrzej, kasztelan żarnowski

Matka

Elżbieta z Szydłowieckich h. Odrowąż

Żona

Anna Konarska, córka Stanisława i Zofii z Lanckorońskich

Dzieci

szesnaścioro

Marcin Zborowski herbu Jastrzębiec (ur. 1492[1], zm. 1565) – cześnik koronny w latach 1527–1542, kasztelan krakowski w latach 1562–1565, wojewoda poznański w latach 1558–1562, wojewoda kaliski w 1550 roku, kasztelan kaliski w 1543 roku, starosta będziński, odolanowski, stopnicki, szydłowski w latach 1531–1546, tłumacki od 1565 roku[2], dworzanin królewski.

Brat Piotra Zborowskiego, kasztelana małogoskiego.

Był kalwinistą.

Wziął udział w wojnie litewsko-moskiewskiej, gdzie odznaczył się w bitwie pod Orszą. Poseł województwa krakowskiego na sejm krakowski 1523]roku, sejm 1534 i 1535 roku, sejm 1536/1537 roku, sejm 1538/1539 roku, sejm 1540 roku[3]. W 1537 był jednym z przywódców "wojny kokoszej". W 1540 roku podejrzewany był o organizację rzekomego zamachu stanu. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim Andrzejem Tęczyńskim. Był zamieszany w plany ożenku bogatej Halszki Ostrogskiej z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król Zygmunt II August. Następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża Dymitra Sanguszki w Jaromierzu, podczas jego ucieczki z Polski.

Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla Zygmunta I Starego. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli kasztelanię krakowską.

Bartosz Paprocki napisał o nim: "Ten to Marcin Zborowski był za mojej pamięci bardzo możny w skarby i w majętności, był pan skromny, nie przesadzał się na szaty, ani na żadne niepotrzebne zbytki [...] u królów był w wielkiej łasce, przez wiarę, pilność i stateczność w posługach swych"(...) Wielkie szczęście jego i męstwo znaczne bardzo go zalecało królom, gdy przed nimi nie tylko nieprzyjacioły ich czasu potrzeby bijał, ale też czasu krotochwile zwierz wielki, wieprze, żubry, niedźwiedzie, pojedynkiem łowił. (...) Prawem się z żadnym sąsiadem nie obchodził, każdą krzywdę drogo zapłacił, a też prokuratory na rybnych stolech kijem bijał, o czem mi powiedał Kumelski, sławny prokurator[4].

Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (w kolejności wiekowej):

Był właścicielem m.in. Solca-Zdroju i zamku w Korzkwi. Przebudował zamek Jastrzębiec w okolicach Szydłowa. Założył miasteczko Jastrząb[potrzebny przypis].

Ocena

Władysław Konopczyński określił go jako warchoła-karmazyna[6], a Jerzy Besala uznał, że był to właściwie morderca[7].

Przypisy

  1. ↑ Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo Alleluja, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106
  2. ↑ Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 274.
  3. ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 59, 84, 85, 88, 89, 91, 94.
  4. ↑ B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 145–146
  5. ↑ Zbigniew Ossoliński: Pamiętniki. 1983.
  6. ↑ W. Konopczyński, Dzieje Polski nowożytnej, t. 1, Warszawa 1986, s. 100 i 137
  7. ↑ J. Besala, Stefan Batory, Warszawa 1992, s. 85.

Bibliografia

Wojewodowie kaliscy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marcin_Zborowski&oldid=51679722”