Stare Szkoty
54°20′06″N 18°38′06″E/54,335000 18,635000| Część miasta Gdańska | |
 Kanał Raduni i kościół św. Ignacego Loyoli w Starych Szkotach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Gdańska |
1814 |
| SIMC |
0933855 |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
80-(044 do 049) |
| Tablice rejestracyjne |
GD |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie Gdańska  | |
| 54°20′06″N 18°38′06″E/54,335000 18,635000
| |
Stare Szkoty (dawniej: Szotland Stary, kaszb. Stôri Szotland[1], niem. Alt Schottland[2]) – obszar historyczny w Gdańsku, leżący pomiędzy osiedlem administracyjnym Orunia-Św. Wojciech-Lipce i dzielnicą Chełm.
Wieś biskupstwa włocławskiego w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku[3].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Dawne nazwy: Zotlandia (XVII wiek), Czotland (XVII wiek), Altschottland (1772, 1814), Szotland (XVIII/XIX wiek), Danzig - Altschotland (1906)[4].
28 marca 1949 r. ustalono urzędową polską nazwę miejscowości – Stare Szkoty, określając drugi przypadek jako Starych Szkotów, a przymiotnik – staroszkocki[2].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Stare Szkoty są położone na zboczu wzgórz Chełmu. Teren opada w stronę wschodnią, aż do linii kolejowej numer 9, która jest wschodnią granicą tego obszaru. Od południa Stare Szkoty są ograniczone piaszczystą skarpą.
W granicach Oruni-Św. Wojciecha-Lipiec znajduje się południowa i wschodnia część obszaru a w granicach Chełmu tylko północno-zachodni kraniec, dokładniej rejon ogrodów działkowych przy ulicy Kolonia Anielinki[5].
Sąsiednie podjednostki
[edytuj | edytuj kod]- od północy: Zaroślak
- od zachodu: Chełm
- od wschodu: Orunia
- od południa Oruńskie Przedmieście
Południowy teren Starych Szkotów i część Oruńskiego Przedmieścia nazywane były Chmielnikami.
Historia
[edytuj | edytuj kod].JPG)
Do 1277 były to grunty wsi książęcej Górka[4]. Następnie Stare Szkoty były darowizną księcia Świętopełka na rzecz biskupa kujawskiego. Darowiznę potwierdził w osobnym dokumencie Mściwoj II w 1277. Od XVI w. osada zamieszkana była przez mennonitów, Żydów i Szkotów.
W 1592 sprowadzono jezuitów[4]. W Kolegium Jezuickim studiowali Józef Wybicki i Jacek Józef Rybiński. Od połowy XVII wieku przy Trakcie św. Wojciecha istniał cmentarz, związany z pierwszym kościołem jezuickim w Starych Szkotach. Cmentarz ten został zamknięty po otwarciu w pobliżu w 1866 nowego cmentarza św. Ignacego[6].
Stare Szkoty zostały przyłączone w granice administracyjne miasta w 1814. Należą do okręgu historycznego Gdańsk[4].
Zabytki i obiekty historyczne
[edytuj | edytuj kod]- Kościół św. Ignacego Loyoli z lat 1747–1755, plebania z 1826
- Drewniana dzwonnica z 1777
- Szaniec Jezuicki z XIX wieku
- Cmentarz św. Ignacego założony w 1866
- Zespół szkolny, ul. Brzegi 50 A–51: szkoła katolicka i ewangelicka z 1827, magazyn szachulcowy z 1827, szkoła (Polska Szkoła Senacka) szachulcowa z 1900[7]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Brama Oruńska
- Nowe Szkoty
- Synagoga w Gdańsku (ul. Pańska) – zbudowana przez gminę żydowską ze Starych Szkotów
- Szotland (dzielnica Władysławowa)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem". ISBN 83-60437-22-X, ISBN 978-83-60437-22-3
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225.
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 92.
- ↑ a b c d Jednostki morfogenetyczne Gdańska. [dostęp 2009-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-20)].
- ↑ Statut osiedla Orunia-Św. Wojciech-Lipce
- ↑ Cmentarz św. Ignacego. Historia. zdiz.gda.pl.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Stare Szkoty. pieknygdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-26)].
- Szotland Stary, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 23.
| Jednostki | |
|---|---|
| Podjednostki |
