Trio fortepianowe (Chopin)
Trio fortepianowe g-moll op. 8 – trio fortepianowe skomponowane przez Fryderyka Chopina w latach 1828–1829.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Trio na fortepian, skrzypce i wiolonczelę powstało w fazie stylistycznej twórczości Chopina nazywanej „fazą wirtuozerii warszawskiej”[1]. Była ona związana z jego nauką u Józefa Elsnera, wymagającego od ucznia poznania różnych form muzycznych[2][3]. Utwór powstawał od lata 1828, które kompozytor spędził w Sannikach)[4], jeszcze przed jego wyjazdem do Berlina[a], do wiosny 1829. W międzyczasie powstało Rondo à la Krakowiak[2][4] ukończone 27 grudnia 1828[4].
Kompozycja została dedykowana Antoniemu Henrykowi Radziwiłłowi[2][6]. Chopin był gościem jego posiadłości położonej w Antoninowie latem 1827 oraz jesienią 1829[2][7][8][9], kiedy na potrzeby gospodarza i jego córki skomponował Introdukcję i Poloneza na fortepian i wiolonczelę[2][9].
Prawykonanie utworu odbyło się w sierpniu 1830 w domu rodziny Chopinów, czemu mieli przysłuchiwać się Józef Elsner oraz Wojciech Żywny[2].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Trio składa się z czterech części[10]:
- Allegro con fuoco (249 taktów)
- Scherzo (137 taktów)
- Adagio sostenuto (82 takty)
- Finale (303 taktów)
W porównaniu do koncertów fortepianowych Chopina, część pierwsza Tria charakteryzuje się mniejszymi kontrastami pomiędzy tematami muzycznymi, które skupione są wokół tonacji zasadniczej[11] – g-moll[2] (brak wyraźnych modulacji[11]).
Podczas komponowania Chopin wykorzystał wiedzę na temat kontrapunktu, którą poznał podczas nauki u Elsnera[b]. W części drugiej kompozytor zastosował technikę imitacyjną[13]), jednak polifonia stanowi niewielki fragmentu faktury utworu[14].
Trio g-moll jest jednym z czterech utworów kameralnych na fortepian i instrumenty smyczkowe napisanych przez Chopina[15][16], w tym jedynym skomponowanym na skrzypce, wiolonczelę i fortepian[17].
Wydania[edytuj | edytuj kod]
Utwór ukazał się drukiem w 1833 nakładem wydawnictwa Maurice’a Schlesingera[18]. W wydaniu Dzieł Wszystkich Fryderyka Chopina utworowi nadano numer XVI[19].
Nagrania[edytuj | edytuj kod]
Trio g-moll op. 8 nagrali m.in. Tadeusz Wroński, Aleksander Bronisław Ciechański i Władysław Szpilman (Polskie Nagrania „Muza”, ok. 1960)[20]; Beaux Arts Trio (Philips Records, ok. 1965) oraz Andrzej Grabiec, Paweł Głombik i Maria Szwajger-Kułakowska jako członkowie WOSPRiTV (Wifon, 1979)[21].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W napisanym po powrocie z Berlina liście do Tytusa Wojciechowskiego z 9 września 1828 Chopin informował: „Co się tycze nowych moich kompozycji, nic nie mam prócz jeszcze niezupełnie skończonego Tria g-minor zaczętego wkrótce po Twoim wyjeździe. – Próbowałem pierwsze Allegro z akompaniamentem przed wyjazdem do Sannik, za powrotem resztę myślę spróbować. Myślę, że to Trio podobny los spotka, co moją Sonatę i Wariacje. Już są w Lipsku (...)”[2][5].
- ↑ W liście do Jana Białobłockiego z października 1826, Chopin pisał: „(...) chodzę do Elsnera na kontrapunkt ścisły 6 godzin na tydzień (...)”[4][12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dziębowska 1984 ↓, s. 173.
- ↑ a b c d e f g h Tomaszewski ↓.
- ↑ Chomiński 1978 ↓, s. 44, 60, 61.
- ↑ a b c d Dziębowska 1984 ↓, s. 111.
- ↑ Listy Chopina – Do Tytusa Woyciechowskiego w Poturzynie [online], Chopin.nifc.pl [dostęp 2022-12-27].
- ↑ Chomiński 1978 ↓, s. 46.
- ↑ Iwaszkiewicz 1983 ↓, s. 71.
- ↑ Chomiński 1978 ↓, s. 45, 234.
- ↑ a b Dziębowska 1984 ↓, s. 111–112.
- ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 208–209.
- ↑ a b Chomiński 1978 ↓, s. 59, 65.
- ↑ Listy Chopina – Do Jana Białobłockiego w Sokołowie [online], Chopin.nifc.pl [dostęp 2022-12-27].
- ↑ Chomiński 1978 ↓, s. 54.
- ↑ Chomiński 1978 ↓, s. 56.
- ↑ Dziębowska 1984 ↓, s. 151.
- ↑ Tomaszewski 2010 ↓, s. 498.
- ↑ Tomaszewski 2010 ↓, s. 499.
- ↑ Zamoyski 1985 ↓, s. 265.
- ↑ Dziębowska 1984 ↓, s. 133.
- ↑ Kański 1986 ↓, s. 65.
- ↑ Kański 1986 ↓, s. 66.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Michał Chomiński, Chopin, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1978, OCLC 462214174.
- Józef Michał Chomiński, Teresa Dalila Turło, Katalog dzieł Fryderyka Chopina, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1990, ISBN 83-224-0407-7.
- Elżbieta Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna, t. 2. CD, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984, ISBN 83-224-0223-6.
- Jarosław Iwaszkiewicz, Chopin, wyd. 5, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1983, ISBN 83-224-0196-5.
- Józef Kański, Dyskografia chopinowska: historyczny katalog nagrań płytowych, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1986, ISBN 83-224-0340-2.
- Bronisław Edward Sydow, Bibliografia F. F. Chopina, Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 1949, OCLC 835930644.
- Mieczysław Tomaszewski, Chopin: człowiek, dzieło, rezonans, wyd. 2, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2010, ISBN 978-83-224-0857-5.
- Mieczysław Tomaszewski, Trio g-moll op. 8, [w:] Cykl audycji „Fryderyka Chopina Dzieła Wszystkie”, Polskie Radio, Program II [online], Chopin.nifc.pl [dostęp 2022-11-18].
- Adam Zamoyski, Chopin, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, ISBN 83-06-01234-8.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Trio fortepianowe op. 8 – nuty dostępne w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
