Władysław Kalkus

Władysław Jan Kalkus
	generał brygady pilot
Data i miejsce urodzenia	4 czerwca 1882 ; Lwów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	23 lutego 1945 ; Blackpool, Wielka Brytania
	Przebieg służby
Lata służby	1913–1945
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie ; Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego; Armée de l’air; RAF
Jednostki	pułk piechoty nr 30; 581 eskadra Salmsonów; 5 eskadra wywiadowcza; 17 eskadra wywiadowcza; 6 eskadra wywiadowcza; 1 pułk lotniczy; 3 pułk lotniczy; 1 pułk lotniczy; 3 Grupa Lotnicza; Dowództwo Lotnictwa
Stanowiska	zastępca dowódcy pułku; dowódca pułku; dowódca grupy; dowódca lotnictwa
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Jan Kalkus (ur. 8 czerwca 1882 we Lwowie, zm. 23 lutego 1945 w Blackpool, w Anglii) – generał brygady Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Syn Pawła Piotra, urzędnika kolejowego, i Joanny z Płonków lub Romańskich^[1]. Przez trzy semestry studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego^[1]. 1 października 1913 został powołany do armii austriackiej, jako jednoroczny ochotnik i skierowany do szkoły podoficerskiej piechoty. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach pułku piechoty nr 30. Był dwukrotnie ranny. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów rezerwy piechoty: podporucznika (1 maja 1916) i porucznika (1 lutego 1918^[2]).

W czasie wojny polsko-ukraińskiej od listopada 1918 walczył w obronie Lwowa jako dowódca kompanii. W lutym 1919 został skierowany do Krakowskiej Szkoły Pilotów, gdzie przebywał do stycznia 1920. W czasie pobytu w szkole uzyskał awans do stopnia kapitana. Po ukończeniu szkolenia został skierowany jako pilot i dowódca eskadr do 581, 5, 17 i 6 Eskadry Wywiadowczej. Od lipca 1921 pełnił obowiązki dowódcy dywizjonu i zastępcy dowódcy 2 Pułku Lotniczego. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 23. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[3]. Od lutego 1923 do września 1926 w Centralnych Zakładach Lotniczych. 31 marca 1924 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[4]. 1 kwietnia 1924 roku został przydzielony do macierzystego 2 plotn. z równoczesnym odkomenderowaniem do Departamentu IV Żeglugi Powietrznej MSWojsk. do 30 czerwca tego roku^[5].

We wrześniu 1926 został przeniesiony do kadry oficerów lotnictwa z równoczesnym przydziałem do Departamentu IV Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych^[6] na stanowisko kierownika referatu personalnego^[7]. W listopadzie 1928 został przeniesiony do 1 Pułku Lotniczego na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[8].

Od 29 grudnia 1928 do 24 kwietnia 1929 był słuchaczem czteromiesięcznego kursu w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie^[a]. 23 stycznia 1929 został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1929 i 2. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[9]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu na stanowisko dowódcy pułku^[10]. W lutym 1933 powrócił do 1 Pułku Lotniczego na stanowisko dowódcy pułku^[11]. 5 marca 1934 roku został awansowany na pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki^[12]. W listopadzie 1935 został mianowany dowódcą 3 Grupy Lotniczej w Krakowie (od 1 stycznia 1938 roku w Warszawie)^[13]. Na stopień generała brygady został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 roku i 17. lokatą w korpusie generałów^[14]^[15]. 23 marca 1939 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych.

Po agresji ZSRR na Polskę przekroczył granicę polsko-rumuńską. Przez Rumunię przedostał się do Francji. Od października 1939 do marca 1940 pełnił obowiązki dowódcy lotnictwa we Francji, marzec – kwiecień 1940 dowódca Lotnictwa Polskiego w Wielkiej Brytanii (nr służbowy 76833)^[11]. Kwiecień – sierpień 1940 inspektor polskich jednostek Royal Air Force, 22 stycznia 1941 - 12 kwietnia 1942 - komendant 18 (polskiej) Jednostki Wyszkolenia Bojowego (Polish Operational Training Unit) w Bramcote, kwiecień 1942 – styczeń 1944 komendant Bazy Polskich Sił Powietrznych w Blackpool. Styczeń 1944 – luty 1945 w dyspozycji dowódcy Polskich Sił Powietrznych. Mieszkał w Blackpool, gdzie zmarł. Został pochowany na cmentarzu Layton^[11].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 372^[11]^[16]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[17]^[16]
Krzyż Walecznych (trzykrotnie, po raz pierwszy w 1921^[18]^[16]
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 19 marca 1931^[19], 10 listopada 1938^[20])
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[16]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[16]
Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia^[21]
Polowa Odznaka Pilota nr 11 (11 listopada 1928) „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”^[22].
Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego^[11]
Krzyż Oficerski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia, 11 listopada 1936)^[23]
Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami (dwukrotnie)^[24]
Srebrny Medal Zasługi Wojskowej Signum Laudis z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)^[24]
Odznaka Pilota (Francja, 1927)
Odznaka Pilota (Włochy, 21 marca 1928)^[25]
Odznaka Pilota (Bułgaria, 11 listopada 1936)^[26]

Uwagi

↑ Według Adama Kurowskiego słuchaczom kursów w CWSW. nie przysługiwał tytuł oficera Sztabu Generalnego. Kryska-Karski i Żurakowski podają, że po ukończeniu Wyższej Szkoły Lotniczej (IV 1928 – IV 1929) posiadał tytuł oficera Sztabu Generalnego jednak cytowany dziennik personalny oraz Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.) nie wymieniają go wśród oficerów dyplomowanych. Ponadto Wyższa Szkoła Lotnicza została zorganizowana dopiero w roku 1936.

Przypisy

↑ ^a ^b Czmur i Wójcik 2003 ↓, s. 83.
↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 242.
↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 245.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 171.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 201.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 10 września 1926 roku, s. 295.
↑ Czmur i Wójcik 2003 ↓, s. 84.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 353.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 24 stycznia 1929 roku, s. 3.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 123.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Krzystek 2012 ↓, s. 258.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 5 marca 1934 roku, s. 81.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 546.
↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 468.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 316. [dostęp 2020-07-08].
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 64.
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 595 „za zasługi w służbie wojskowej”.
↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 283.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1936 roku, s. 22.
↑ ^a ^b Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 545.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 99.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1936 roku, s. 29.

Bibliografia

Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918.
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1931. [dostęp 2016-06-11].
Stefan Czmur, Waldemar Wójcik: Generałowie w stalowych mundurach. Warszawa-Poznań: Dom Wydawniczy „Bellona” i Redakcja Czasopism Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, 2003. ISBN 83-11-09587-6.
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
H. P. Kosk Generalicja polska t. 1 wyd.: Oficyna Wydawnicza Pruszków 1998.
Ryszard Bartel, Jan Chojnacki, Tadeusz Królikiewicz, Adam Kurowski, Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918–1939, Wydawnictwo MON, Warszawa 1978, wyd. I.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa Praca zbiorowa pod red. mjr. dypl pil. Marjana Romeyki, Warszawa 1933.
Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 775-776. ISBN 83-211-1096-7.

Linki zewnętrzne

NAC - Władysław Kalkus. s. 1. [dostęp 2012-06-18]. (pol.).

[9] Według Adama Kurowskiego słuchaczom kursów w CWSW. nie przysługiwał tytuł oficera Sztabu Generalnego. Kryska-Karski i Żurakowski podają, że po ukończeniu Wyższej Szkoły Lotniczej (IV 1928 – IV 1929) posiadał tytuł oficera Sztabu Generalnego jednak cytowany dziennik personalny oraz Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.) nie wymieniają go wśród oficerów dyplomowanych. Ponadto Wyższa Szkoła Lotnicza została zorganizowana dopiero w roku 1936.

[CITEREFCzmurWójcik200383-1] Czmur i Wójcik 2003 ↓, s. 83.

[CITEREFLista_starszeństwa_c._i_k._Armii1918242-2] Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 242.

[CITEREFLista_starszeństwa1922245-3] Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 245.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_32_z_2_kwietnia_1924_roku,_s._171-4] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 171.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_36_z_9_kwietnia_1924_roku,_s._201-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 201.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_36_z_10_września_1926_roku,_s._295-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 10 września 1926 roku, s. 295.

[CITEREFCzmurWójcik200384-7] Czmur i Wójcik 2003 ↓, s. 84.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_14_z_5_listopada_1928_roku,_s._353-8] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 353.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_2_z_24_stycznia_1929_roku,_s._3-10] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 24 stycznia 1929 roku, s. 3.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_9_z_27_kwietnia_1929_roku,_s._123-11] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 123.

[CITEREFKrzystek2012258-12] Krzystek 2012 ↓, s. 258.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_6_z_5_marca_1934_roku,_s._81-13] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 5 marca 1934 roku, s. 81.

[CITEREFRybkaStepan2006546-14] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 546.

[CITEREFRybkaStepan2004468-15] Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 468.

[CITEREFRybkaStepan20066-16] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 6.

[:0-17] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 316. [dostęp 2020-07-08].

[18] M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_1_z_26_stycznia_1922_roku,_s._64-19] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 64.

[20] M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.

[21] M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 595 „za zasługi w służbie wojskowej”.

[22] Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 283.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_15_z_11_listopada_1928_roku,_s._436-23] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_2_z_11_listopada_1936_roku,_s._22-24] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1936 roku, s. 22.

[CITEREFLista_starszeństwa_c._i_k._Armii1918545-25] Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 545.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_21_marca_1928_roku,_s._99-26] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 99.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_2_z_11_listopada_1936_roku,_s._29-27] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1936 roku, s. 29.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]