Budynek mieszkalno-usługowy przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1 we Wrocławiu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Budynek mieszkalno-usługowy
Ilustracja
Widok z ul. Klecińskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Adres

ul. Aleksandra Ostrowskiego 1

Typ budynku

budynek mieszkalny

Styl architektoniczny

modernistyczny

Architekt

Jerzy Tarnawski

Inwestor

Elwro

Kondygnacje

12

Rozpoczęcie budowy

1976

Ukończenie budowy

1979

Pierwszy właściciel

Elwro

Obecny właściciel

współwłasność osób fizycznych i innych osób prawnych

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek mieszkalno-usługowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek mieszkalno-usługowy”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Budynek mieszkalno-usługowy”
51°05′41,6473″N 16°58′42,2480″E/51,094902 16,978402
Widok z ul. Grabiszyńskiej
Tabliczka Skwer ELWRO na tle budynku
Widok z budynku przy ul. Inżynierskiej (w tle po prawej)
Górka Wiatraczna, budynek w lewym górnym rogu

Budynek mieszkalno-usługowy przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1 – budynek mieszkalny, z usługami w parterze, położony we Wrocławiu na osiedlu Grabiszyn-Grabiszynek przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1. Projekt budynku opracował Jerzy Tarnawski. Został on zbudowany w latach 1976–1979. Inwestorem były Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Mera-Elwro. Jego budowa związana była z działaniami socjalnymi zakładów, a powstałe tu mieszkania przeznaczono dla młodych małżeństw. W budynku znajdowało się 120 mieszkań. Był on nazywany także „domem rotacyjnym” lub „domem stażysty”, a także stosowano do niego określenie „zakładowego domu mieszkalnego”.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Powstanie budynku związane było z realizacją przez zakłady przedsięwzięć z zakresu opieki socjalnej i bytowej nad pracownikami. Była to jedna z kilku inwestycji przeprowadzonych w tamtym okresie[1]. Projektowanie budynku powierzono Jerzemu Tarnawskiemu[2]. Realizację robót budowlanych przeprowadzono pomiędzy 1976 a 1979 rokiem. Powstało tu 120 mieszkań, które zostały przeznaczone dla młodych małżeństw zawieranych przez pracowników Elwro. Skutkowało to częstymi zmianami w zamieszkaniu osób w budynku, co stanowiło przyczynek do powstania potocznego określenia budynku jako „dom rotacyjny”[1][3][4].

Po przemianach ustrojowych w Polsce i wdrażanych przekształceniach w przedsiębiorstwie, w 1992 r., po wydaniu stosownej zgody przez radę zakładową[a], budynek został wykreślony z ewidencji środków trwałych i przekazany do sprzedaży[3]. W efekcie tych działań współcześnie budynek stanowi współwłasność należącą do osób fizycznych i innych osób prawnych[5].

Położenie, otoczenie[edytuj | edytuj kod]

Budynek położony jest przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1[6], na osiedlu Grabiszyn-Grabiszynek[7][8] we Wrocławiu, w obszarze dawnej dzielnicy Fabryczna[6][8]. Obszar, w którym leży, określany jest jako wielkie osiedla blokowe[9]. Otoczony jest ulicami: Klecińską (obwodnica śródmiejska Wrocławia), Grabiszyńską i Aleksandra Ostrowskiego[2][5][10], oraz nieruchomością, na której położony jest budynek dawnej przychodni zbudowanej przez Elwro dla pracowników w tym samym okresie czasu[1][11] przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 3[3]. Pomiędzy budynkiem a ulicą Grabiszyńską w ramach istniejącego tu zieleńca urządzono skwer, któremu nadano nazwę: skwer ELWRO[b][10][12][13]. W jego ramach umiejscowiono tu obelisk z inskrypcjami upamiętniającymi zakłady oraz figurkę w ramach wrocławskich krasnali, przedstawiającego postać siedzącą na liczydle, gdzie zakodowano datę otwarcia zakładów Elwro, tj. 1959 rok[12][13].

Budynek[edytuj | edytuj kod]

Powierzchnia zabudowy budynku wynosi 502 m2. Jest to budynek o dwunastu kondygnacjach nadziemnych[14]. Położony jest na działce gruntu o polu powierzchni wynoszącym 2 651 m²[5][15][16]. Teren przy budynku leży na wysokości bezwzględnej około 123,9 m n.p.m. (wysokość z NMT GUGIK[c] dla współrzędnych 51.09490201520756° N 16.978402222606068° E)[17][18]. W budynku dominowały małe mieszkania składające się z pokoju, aneksu kuchennego i łazienki[19].

Nieco anegdotyczny wydźwięk ma historia ukształtowania balkonów w budynku. Projekt przewidywał ich częściowo przesłonięcie drewnianymi żaglami, wydzielającymi w ich ramach część osłoniętą i mniej widoczną z otoczenia, jak uzasadniał autor tego rozwiązania, żeby można było suszyć pranie bez epatowania przechodniów widokiem bielizny. W trakcie budowy jednak wykonawca zastosował na balkonach metalowe, zwykłe balustrady balkownowe, bez poinformowania projektanta. Jak on sam to wspomina, dopiero praca za granicami Polski uświadomiła mu, że są miejsca, gdzie z architektem ktoś się jednak liczy[2].

Współcześnie w budynku znajduje się między innymi sklep sieci Żabka[20].

Stosowane określenia[edytuj | edytuj kod]

Do budynku w różnych publikacjach można znaleźć następujące, stosowane w nich, określenia:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Uchwała nr 219/92 Rady Pracowniczej przedsiębiorstwa Zakłady Elektroniczne „ELWRO” z dnia 27.03.1992 r.[3].
  2. ↑ Nazwa Skwer ELWRO została nadana istniejącemu skwerowi uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia nr XIII/255/15 z dnia 9 lipca 2015 r.[10].
  3. ↑ NMT GUGiK – Numeryczny model terenu według bezpłatnie udostępnianych danych Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d KP Mera Elwro 1979 ↓, s. 10.
  2. ↑ a b c Maciejewska 2016 ↓, poz. 3.
  3. ↑ a b c d e f elwro.info.pl 1991-2000 i b.d. ↓.
  4. ↑ a b Piwowar, Snowarski, Wojsznis i b.d. ↓, s. 211, 219, 395.
  5. ↑ a b c UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Grabiszyn, AR_21, 12.
  6. ↑ a b UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 38097 (ul. Aleksandra Ostrowskiego 1).
  7. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA rt 347739 (Grabiszyn - Grabiszynek).
  8. ↑ a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla Wrocławia.
  9. ↑ Mironowicz 2016 ↓, s. 33 (Ryc. 13), 36-40.
  10. ↑ a b c RMWr 2015 ↓, §1, zał. 1.
  11. ↑ elwro.info.pl 1970-1980 i b.d. ↓.
  12. ↑ a b Głowicka-Wolska 2015 ↓.
  13. ↑ a b Walków, 17 września 2015 ↓.
  14. ↑ ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_21.12.1_BUD.
  15. ↑ ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_21.12.
  16. ↑ GUGiK 2023 ↓, WMS, EGiB 026401_1.0028.AR_21.12.
  17. ↑ ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5.
  18. ↑ GUGiK 2023 ↓, WMS, EGiB 026401_1.0028.AR_21.12 (PL-KRON86-NH).
  19. ↑ Piwowar, Snowarski, Wojsznis i b.d. ↓, s. 219.
  20. ↑ Żabka 2023 ↓, Znajdź sklep: ul. Ostrowskiego 1.
  21. ↑ a b Błaszków i in. 1979 ↓, s. 18, 55.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

  • Ostrowskiego 1, [w:] Polska / woj. dolnośląskie / Wrocław / Grabiszyn / ul. Ostrowskiego Aleksandra [online], fotopolska.eu, ID:b10599 [dostęp 2023-03-02] (pol.).
  • Budynek nr 1, [w:] Polska / Województwo dolnośląskie / Wrocław / Grabiszyn / ul. Ostrowskiego Aleksandra [online], dolny-slask.org.pl, ID: 537404 [dostęp 2023-03-02] (pol.).
  • Grabiszyn /fragment/ [online], wikimapia.org [dostęp 2023-03-02] (pol.).
Elwro
komputery
Odra
seria 1000, 1100
seria 1200
seria 1300
JS EMC (RIAD)
Elwro
UMC
ZAM
ELWAT
militarne
RODAN
UMJS
kalkulatory
pozostałe wybrane produkty
oprogramowanie
inne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Budynek_mieszkalno-usługowy_przy_ulicy_Aleksandra_Ostrowskiego_1_we_Wrocławiu&oldid=73447606”