Estadi Olímpic Lluís Companys

Estadi Olímpic Lluís Companys

{{{nazwa oryginalna}}}

{{{opis zdjęcia}}}
{{{pełna nazwa}}}
Poprzednia nazwa	{{{poprzednia nazwa}}}
Państwo	{{{państwo}}}
Miejscowość	{{{miejscowość}}}
Adres	Paseo Olímpico 17-19 08038 Barcelona
Architekt	{{{architekt}}}
Koszt budowy	{{{koszt budowy}}}
Data budowy	{{{data budowy}}}
Data otwarcia	{{{data otwarcia}}}
Data przebudowy	{{{data przebudowy}}}
Data zamknięcia	{{{data zamknięcia}}}
Właściciel	miasto Barcelona
Operator	{{{operator}}}
Klub	RCD Espanyol (1997-2009) Barcelona Dragons (1991-1992 i 1995-2003) Dragons Catalans (2009) USA Perpignan (2011)
Inauguracja	20 maja 1929 Katalonia - Bolton Wanderers 4:0
Pojemność stadionu	{{{pojemność stadionu}}}
Rekordowa frekwencja	{{{rekordowa frekwencja}}}
Oświetlenie	tak
Wymiary boiska	{{{wymiary boiska}}}
Nawierzchnia boiska	{{{nawierzchnia boiska}}}
Długość toru	{{{długość toru}}}
Nawierzchnia toru	{{{nawierzchnia toru}}}
Dodatkowe wyposażenie	{{{dodatkowe wyposażenie}}}
Położenie na mapie Barcelony Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Hiszpanii Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Katalonii Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie prowincji Barcelony Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
[{{{www}}} Strona internetowa]

{{Stadion infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | nawierzchnia toru = | nawierzchnia boiska = | pełna nazwa = | architekt = | poprzednia nazwa = | data budowy = | koszt budowy = | data otwarcia = | nazwa oryginalna = | pojemność stadionu = | wymiary boiska = | miejscowość = | dodatkowe wyposażenie = | państwo = | www = | operator = | data zamknięcia = | data przebudowy = | opis zdjęcia = | rekordowa frekwencja = | współrzędne = | długość toru = Nieznane pola: "imdb", "nawierzchnia", "koszt_budowy", "renowacja", "pełna_nazwa", "minutN", "wymiary_boiska", "sekundE", "sekundN", "stopniN", "podpis_zdjęcia", "pojemność_stadionu", "stopniE", "minutE", "rekordowa_frekwencja", "wyposażenie", "kraj", "data_otwarcia" oraz "lata_budowy".

Estadi Olímpic Lluís Companys (do 31 marca 2001 Estadi Olímpic de Montjuïc) – wielofunkcyjny (głównie lekkoatletyczno-piłkarski) stadion w dzielnicy Sants-Montjuïc w Barcelonie, zlokalizowany na wzgórzu Montjuïc (stąd jego pierwotna nazwa) i na terenie Parku Olimpijskiego L'Anella Olímpica de Montjuïc (Olimpijski Pierścień Montjuïc). Wybudowany w latach 1927-1929, gruntownie przebudowany w 1989 i wyremontowany w 2010. Główna arena Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1992 oraz Letnich Igrzysk Paraolimpijskich w 1992 - miejsce ceremonii otwarcia i zamknięcia obydwu imprez, a także konkurencji lekkoatletycznych (ówczesna pojemność trybun to 67 007 miejsc). Od 31 marca 2001 jego patronem jest kataloński polityk i bohater narodowy Lluís Companys (mimo zmiany oficjalnej nazwy, w powszechnej świadomości nadal funkcjonuje jednak, jako "Stadion Olimpijski Montjuïc"). Posiada 4 kategorię UEFA (najwyższą). Aktualnie czwarty pod względem pojemności trybun stadion w Hiszpanii (po Camp Nou w Barcelonie, Estadio Santiago Bernabéu w Madrycie i Estadio La Cartuja w Sewilli).

Historia

Obiekt został wybudowany w latach 1927-1929 z myślą o Wystawie światowej (Expo) 1929, która w dniach od 20 maja 1929 do 30 stycznia 1930 odbyła się w Barcelonie i w związku z zamiarem ubiegania się przez to miasto o prawo do zorganizowania Letnich Igrzysk Olimpijskich 1936 (ostatecznie otrzymał je Berlin). Jego głównym projektantem był kataloński architekt Pere Domènech i Roura. Od początku przyjęto założenie, że obiekt będzie stadionem wielofunkcyjnym, dlatego boisko okalała bieżnia. Budowlę zaprojektowano zarówno z dbałością o detale (łuki, kolumny, loggie, arkady, rzeźby), jak i z wieloma monumentalnymi akcentami (wieże, bramy, czy pomniki). Trybuny - w całości niezadaszone - mogły pierwotnie pomieścić 20 000 widzów. Pierwsze wydarzenie sportowe zorganizowane na nim to - rozegrany 20 maja 1929 - mecz piłki nożnej, w którym reprezentacja Katalonii pokonała Bolton Wanderers 4:0, a premierową bramkę zdobył Josep Samitier w 1 minucie. Według oficjalnych statystyk spotkanie to oglądało 63 000 widzów, zaś nieoficjalne dane podają ok. 80 000 osób. W sumie kadra Katalonii rozegrała na nim 14 spotkań. 1 stycznia 1930 swój premierowy mecz rozegrała tutaj reprezentacja Hiszpanii, zwyciężając 1:0 Czechosłowację (potem wystąpiła na nim jeszcze sześciokrotnie). 1 czerwca 1930, po raz pierwszy odbył się na nim finał Pucharu Króla, w którym - w obecności 63 000 kibiców - Athletic Bilbao pokonał Real Madryt 3:2. W ciągu następnych kilkudziesięciu lat przeprowadzono na nim jeszcze 8 finałowych pojedynków tych rozgrywek (1933, 1934, 1939, 1944, 1945, 1946, 1957 i 2004). Do najciekawszego z nich doszło 16 czerwca 1957, gdy finał Pucharu Hiszpanii (wówczas pod nazwą Copa del Generalísimo) stanowił jednocześnie derby miasta, a w obecności 75 000 widzów FC Barcelona wygrała 1:0 z Espanyolem Barcelona. W 1936 stadion miał być główną areną Olimpiady Ludowej, która jednak - z uwagi na wybuch wojny domowej - nie doszła do skutku. W 1955 stanowił główny obiekt 2. edycji Igrzysk Śródziemnomorskich. Od lat 60. XX wieku sporadycznie użytkowana budowla niszczała, a w latach 70. XX wieku jej stan techniczny znacząco się pogorszył, m.in. z tego powodu nie rozgrywano tutaj meczów Mistrzostw Świata 1982. W latach 1969, 1971, 1973 i 1975 stadion był wykorzystywany głównie, jako padok podczas Grand Prix Hiszpanii Formuły 1, odbywającej się na pobliskim Montjuïc Circuit. Przełom nastąpił w I połowie lat 80. XX wieku, gdy Barcelona postanowiła ubiegać się o prawo zorganizowania Igrzysk Olimpijskich 1992. Jeszcze przed przyznaniem jej tej imprezy przez MKOl, władze miasta podjęły decyzję o gruntownej przebudowie obiektu, obowiązki projektanta powierzając pracowni Gregotti Associati International włoskiego architekta Vittorio Gregottiego (dokumentację sporządzono w 1986). To po jej zakończeniu w 1989 budowla uzyskała dzisiejszy kształt - zachowano co prawda historyczne fasady, jednak w jej wnętrzu powstały m.in. zupełnie nowe, dwupoziomowe trybuny (dodatkowo trybunę główną zadaszono). W 1998 UEFA przyznała mu najwyższą podówczas kategorię wśród europejskich stadionów piłkarskich (pięć gwiazdek), co uprawniało obiekt do organizowania na nim największych imprez futbolowych. W systemie kategoryzacji, obowiązującym od 1 czerwca 2007 do 30 kwietnia 2010, stadion utrzymał najwyższą kategorię (tzw. "Elite"). Podobnie stało się po 1 maja 2010 (najwyższa - 4 kategoria). Generalny remont obiekt przeszedł w latach 2009-2010.

Widok na część Olimpijskiego Pierścienia Montjuïc i wzgórza oraz centrum Barcelony

Lekkoatletyka

We wrześniu 1989 odnowiony stadion gościł lekkoatletyczny Puchar Świata. Między 31 lipca i 9 sierpnia 1992 przeprowadzono na nim konkurencje lekkoatletyczne Letnich Igrzysk Olimpijskich, a następnie Letnich Igrzysk Paraolimpijskich. Od 27 lipca do 1 sierpnia 2010 stanowił arenę XX Mistrzostw Europy w lekkoatletyce, zaś w lipcu 2012 - Mistrzostw Świata Juniorów. W 1993, 1998, 1999, 2000 i od 2008 miejsce rozgrywania międzynarodowych mityngów lekkoatletycznych (zazwyczaj w połowie lipca). W 1929 po raz pierwszy zorganizowano tutaj lekkoatletyczne mistrzostwa Hiszpanii, a w kolejnych latach odbywały się one tutaj w sumie kilkanaście razy.

Piłka nożna

Po zakończeniu sezonu 1996/1997 i jednoczesnym zamknięciu Estadio de Sarrià na Stadion Olimpijski Montjuïc przeniósł się RCD Espanyol. Od sezonu 1997/1998 do sezonu 2008/2009 drużyna seniorska tego klubu rozgrywała na tym obiekcie wszystkie swoje mecze w roli gospodarza. W sezonie 2009/2010 Espanyol przeniósł się na nowo wybudowany Estadi Cornellà-El Prat (otwarty 2 sierpnia 2009). Oprócz reprezentacji Katalonii i Hiszpanii swoje oficjalne mecze międzypaństwowe rozgrywała tutaj również reprezentacja Andory - 9 czerwca 1999 z Francją w kwalifikacjach do Euro 2000 oraz dwukrotnie z Anglią: w eliminacjach do ME 2008 (28 marca 2007) i MŚ 2010 (6 września 2008).

Dwupoziomowe trybuny, wybudowane w 1989 i wyremontowane w 2010

Rugby

20 maja 1929 swój premierowy mecz na stadionie Montjuïc rozegrała męska reprezentacja Hiszpanii w rugby union, pokonując 9:0 Włochów. Było to zarazem pierwsze oficjalne spotkanie międzypaństwowe dla obydwu reprezentacji. 25 maja 2002 odbyły się na nim dwa decydujące pojedynki Mistrzostw Świata w rugby union kobiet - najpierw mecz o 3 miejsce Francja - Kanada (41:7), a następnie finał Anglia - Nowa Zelandia (9:19). 20 czerwca 2009 jedno ze swoich domowych spotkań rozegrał tutaj zespół rugby league Dragons Catalans (w Super Lidze przeciwko angielskiemu Warrington Wolves), a w 9 kwietnia 2011 drużyna rugby union USA Perpignan (w ćwierćfinale Pucharu Heinekena przeciwko RC Toulonnais).

Futbol amerykański

W latach 1991-1992 i 1995-2003 na stadionie Montjuïc w roli gospodarza występowała drużyna futbolu amerykańskiego Barcelona Dragons. Dwukrotnie rozegrano na nim spotkania w ramach American Bowl (seria przedsezonowych meczów sparingowych drużyn NFL poza USA): 1 sierpnia 1993 San Francisco 49ers pokonali Pittsburgh Steelers 21:14, a 31 lipca 1994 Los Angeles Raiders zwyciężyli Denver Broncos 25:22.

Inne imprezy

W dniach 27 maja - 1 czerwca 1952 na Stadionie Montjuïc odbyła się pierwsza po zakończeniu II wojny światowej, a 35 w ogóle edycja międzynarodowego kongresu eucharystycznego. Od 1990 na obiekcie corocznie organizowane są koncerty muzyczne, m.in. The Rolling Stones, Prince, Madonna, David Bowie, Tina Turner, AC/DC, Metallica, Michael Jackson, Bruce Springsteen, Guns N' Roses, Jean Michel Jarre, Pink Floyd, Bon Jovi, U2, Coldplay, Shakira. W 2009 odbyły się tutaj pokazy monster trucków w ramach Monster Jam. Odbywały się tutaj również walki bokserskie (pierwsza w 1930).

Frontowa elewacja trybuny głównej

Patron

Od 31 marca 2001 obiekt oficjalnie nosi imię Lluísa Companysa i od tego dnia z jego nazwy zniknął człon "de Montjuïc". Companys był politykiem i prawnikiem, zwolennikiem niepodległości Katalonii, liderem partii Republikańska Lewica Katalonii (Esquerra Republicana de Catalunya), przewodniczącym Generalitat de Catalunya od 1934 aż do swej śmierci. W czasie wojny domowej stanął po stronie rządu republikańskiego i przeciwko nacjonalistom generała Francisco Franco. Porzucił swoje dążenia niepodległościowe, ograniczając się do obrony autonomii Katalonii w ramach Republiki Hiszpańskiej. Po przegranej wojnie przebywał na emigracji, jednakże wpadł w ręce Gestapo, które wydało go wojskom generała Franco. Jeszcze przebywając we Francji został zaocznie osądzony na podstawie uchwalonej już po wojnie i stosowanej z pogwałceniem zasad (lex retro non agit) Ley de Responsabilidades Políticas (Ustawy o odpowiedzialności politycznej, zwanej przez przeciwników Ustawą o sprawiedliwości na odwrót). W ponownym procesie został skazany pod kuriozalnym zarzutem udziału w zbrojnej rebelii. Proces odbył się przed trybunałem wojskowym jako sąd wojenny bez możliwości odwołania. 15 października 1940 został rozstrzelany w fosie zamku na wzgórzu Montjuïc w Barcelonie (niedaleko stadionu, którego obecnie jest partonem). Companys odmówił zawiązania mu opaski na oczach, a umierając miał krzyknąć: Assessineu un home honrat. Per Catalunya!!! ("Mordujecie uczciwego człowieka. Za Katalonię!).

Zobacz też

• Montjuïc
• Montjuïc Circuit